Havada yeni güç planı
28.11.2024 - 07:01 | Son Güncellenme:
Türk Hava Kuvvetleri, modernize edilmiş F-16’lar ile birlikte ABD’den tedarik edilecek F-16 Blok 70 ve F-35 savaş uçaklarının yanı sıra Eurofighter Typhoon’u envanterine katarak etkin bir biçimde kullanmayı planlıyor
AYDIN HASAN / ANKARA - Milli Savunma Bakanı Yaşar Güler’in F-35 programına dönüşe ilişkin açıklamasıyla Türk Hava Kuvvetleri’nin (TSK) yeterli sayıda KAAN ve Hürjet’in hizmete alınması öncesinde oluşturulacak muharip hava kuvveti planında revizyona gidildiği anlaşıldı.
Türk Hava Kuvvetleri; 2028-2035 yılları arasında hava gücünde oluşabilecek zaafiyeti kapatmak için modernize edilmiş F-16’lar ile birlikte ABD’den tedarik edilecek F-16 Blok 70, Eurofighter Typhoon ve F-35 savaş uçaklarını envanterine katarak etkin bir biçimde kullanmayı planlıyor. Revize edilen planın dört ana ayağı özetle şöyle:
F-16 BLOK 70 TEDARİKİ: ABD’den 40 adet F-16 Blok 70 savaş uçağı alımı için kongre süreci bu yılın başında tamamlandı. İki ülke heyetleri arasında teknik görüşmelerin ardından “viper” olarak olarak nitelendirilen uçaklar ile hava füzeleri ve mühimmatların alımı için sözleşme imzalandı. 1.4 milyar dolarlık ilk ödeme yapıldı. Proje çerçevesinde uçak ve mühimmat tedariki için ABD’ye 6.5 milyar dolar ödeme yapılacak. 79 uçağın modernizasyon kitinin alımından vazgeçilmesi ile projenin maliyeti yaklaşık 23 milyar dolardan 6.5 milyar dolara indi. Uçakların envantere girmesi ile hava gücüne, 4+ nesil 40 savaş uçağı katılmış olacak. Tedarikin 2028’e kadar yapılması üzerinde duruluyor.
FİKRİ MÜLKİYET SORUNU YOK
ÖZGÜR ŞAHİNLER: 30 adet F-16 Blok 50+ uçağının dışındaki F-16’ların büyük bölümü, 1987-1999 yılları arasında Türkiye’de TUSAŞ tesislerinde üretildi. Türkiye, envanterdeki Blok 30 ve Blok 40 F-16’ları fikri mülkiyet hakları sorunu olmadan modernize etme imkânına sahip. Türk savunma sanayii, Temmuz 2023’te imzalanan sözleşme ile uçakların aşamalı olarak modernize edilerek viper tabir edilen seviyeye çıkarılması için ilk adımı atmıştı. Envanterdeki F-16’lar içindeki 50 adet Blok 40 ve 29 adet Blok 50+ uçağı olmak üzere 79 uçağın alınan kitler ile TUSAŞ’ın tesislerinde modernize edilerek 4+ nesil muharip uçağa dönüştürülmesi planlanmıştı. 30 ve 50 Blok F-16 uçakları için de milli nitelikteki “Özgür” modernizasyon projesi Eskişehir ile TUSAŞ’ın Ankara tesislerinde yürütülüyordu.
Millileşecek ABD’den kit alımının iptal edilmesi ile Blok 30, Blok 40 ve Blok 50 F-16 uçakları, milli modernizasyona tabi tutulacak. Blok 50 ve artı seviyesindeki uçakların modernizasyonu için fikrî mülkiyet hakkı çerçevesinde izin talebinde bulunulacak. Yaklaşık 200 F-16 savaş uçağının yapısal ömürleri uzatılırken; elektronik olarak da milli beyne sahip olacak şekilde modernize edilecek.
Envanterdeki Blok 30 seviyesindeki iki jetin yapısal ve aviyonik modernizasyonu ve kabulleri yapılmıştı. Geriye kalan Blok 30 jetlerin, Özgür 1 projesi çerçevesindeki modernizasyonları 2025’te tamamlanacak. Blok 30’ların Özgür 2 çerçevesindeki modernizasyonunun 2025-2027; Blok 40 ve 50’lerin modernizasyonunun ise 2028-2030 döneminde yapılması planlandı.
F-16 uçakları, entegre edilecek milli aviyonik ve diğer yetenekler ile viper seviyesine çıkartılacak. Modernize edilen uçaklar, radarları ile görev bilgisayarları milli olacağı için geliştirilen milli mühimat ve yeni nesil milli füzeleri atabilecek. Uçaklara, Milli AESA Burun Radarı ve Milli Elektronik Harp Süiti gibi önemli kabiliyetler entegre edilecek. F-16’lar, bu yetenekleri ile TSK’nın önemli bir gücü haline gelen İHA ve SİHA’lar ile de iletişim kurarak ortak harekat yapabilecek. Böylece 2030’da F-16 filosunun büyük bölümü, Blok 70’e eş değer olan 4+ nesil seviyeye milli sistemlerle yükseltilecek.
ALTI F-35 ABD’DE HANGARDA BEKLİYOR
5. NESİL MÜŞTEREK SALDIRI UÇAĞI: JSF/F35 (Joint Strike Fighter/Müşterek Saldırı Uçağı) projesinin yaşama geçirilmesi, 1996 yılında kararlaştırıldı. Uçağın ana üreticisi firması, Lockheed Martin olarak belirlendi. Türkiye; ABD’nin birincil nitelikteki ortağı olduğu projeye, 2002 yılında uluslararası partner olarak katıldı. Türkiye gövde üretiminden elektro optik hedef sistemine kadar uçağın önemli parçalarının üretimi süreçlerinde yedi firma ile yer aldı. İlk F-35 uçağı, 22 Haziran 2018’te ABD’de düzenlenen törenle Türkiye’ye teslim edildi. Hava Kuvvetleri için altı adet F-35 savaş uçağı satın alındı. Ancak ABD yönetimi, Temmuz 2019’da Rusya’dan alınan S-400 füze savunma sistemi nedeniyle Türkiye’yi F-35 programından çıkardı. Satın alınan altı uçak, ABD’de hangarda tutuluyor. Programa dönüş ile ilgili anlaşma sağlanması durumunda, bu altı uçak hangar kiraları ödenerek Türkiye’ye getirilebilir durumda. Türkiye, toplamda 40 F-35 savaş uçağına sahip olmak için teklifte bulundu. Teklifte ayrıca savunma sanayii firmaları ile üretim süreçlerine yeniden katılma isteği de yer aldı. F-35’lerin tedariki durumunda Türkiye, KAAN’dan önce muharip filosuna 5. nesil bir savaş uçağını katmış olacak.
YENİ DÖNEM
Bloomberg’de geçen hafta yer alan haberde, Türk yetkililerin, F-35 savaş uçağı programına geri dönmek ve yaptırımların kaldırılması için ABD’nin yeni Başkanı Donald Trump’ın çevresiyle görüşmeler yaptığı iddia edilmişti. Haberde ABD tarafının, Trump’ın göreve başlamasını beklediği ve henüz Türkiye’ye bir yanıt vermediği belirtildi.
GÖREV YERİ 7. ANA JET ÜSSÜ
2018 yılında ABD’den gelecek F-35 savaş uçaklarının Malatya-Erhaç’taki 7. Ana Jet Üs Komutanlığı’nda konuşlanması planlanmıştı. Programa dönüş olması halinde eğer yeni bir karar alınmazsa F-35 uçakları, 7. Ana Jet Üs Komutanlığı bünyesinde görev yapacak.
BLOK 70’İN FARKI NE?
Blok 30, 40 ve 50 seviyesindeki F-16 uçakları, 4. nesil olarak sınıflandırılıyor. F-16 Blok 70 ise 4+ veya 4.5 nesil savaş uçağı olarak kabul ediliyor. Blok 70 uçakların Blok 50 uçaklarından en önemli farkı, APG-83 AESA Radarı’na sahip olması. Bu sayede görüş alanı taraması ve hedef takibi etkin biçimde yapılabiliyor. Elektronik yeteneklerinin yanı sıra yapısal ömrü de uzuyor.
AVRUPA’DAN EUROFİGHTER
Türkiye, envanterine 40 Eurofighter Typhoon katmak için İngiltere nezdinde girişimde bulunmuştu. 4+ nesil Avrupa jeti; İngiltere, Almanya, İspanya ve İtalya’nın içinde yer aldığı konsorsiyum tarafından üretiliyor. Eurofighter Typhoon tercihi ile Yunanistan’ın F-35 ve Rafale jetlerine sahip olması ile oluşabilecek zaafiyetin kapatılması amaçlandı. Teknik görüşmeler için ön onay veren Almanya’nın bir engel çıkarmaması durumunda, 20 + 20 iki paket halinde 40 Eurofighter jetinin filoya dahil edilmesi planlanıyor.
