Haliç’teki Kırmızı Şato: Fener Rum Erkek Lisesi
26.06.2023 - 03:58 | Son Güncellenme:
Fener’de, Tevkii Cafer Mahallesi’nde yer alan ve halk arasında “Kırmızı Okul” olarak da bilinen Fener Rum Erkek Lisesi, Fener’in o kendine özgü atmosferini tamamlayan en önemli yapılardan biri olarak biliniyor.
Okul, temeli 1881 yılında atılan ve 1883’te tamamlanan bugünkü binasına yerleşmeden önce “Fener Rum Mektebi” adıyla çeşitli semtlerde eğitime devam etmiş. Rumlar’ın İstanbul’da açtıkları en eski okul olan Fener Rum Erkek Lisesi, fetihten önce Patrikhane’nin himayesinde “Patrikhane Akademisi” olarak biliniyormuş. Fetih yıllarında eğitim bir süre kesintiye uğrasa da dönemin patriği Gennaidos Sholarice Fatih Sultan Mehmet’le görüşerek okulun 1454 yılında “Fener Rum Mektebi Kebiri” adıyla yeniden eğitime başlamasını sağlamış. Bir süre özel mülkiyete ait değişik binalarda hizmet veren okulun bugünkü binası dönemin Rum bankerlerinin, zenginlerin ve Aynaroz’daki Vatopedi Manastırı’nın desteğiyle hayata geçirilmiş. Fener Rum Erkek Lisesi’nde 15. ve 19. yüzyıllar arasında akademik program uygulanmış. Bu dönemde Rumların birçok patrik ve despotu, Osmanlı saray ve Bab-ı Ali tercümanları, Eflak ve Boğdan voyvodaları yetiştiren okul 1880’den beri klasik lise olarak eğitim veriyor. 3 bin metrekarenin üzerinde bir kullanım alanına sahip olan Özel Fener Rum Ortaokulu ve Lisesi, 19. yüzyılın eklektik mimari anlayışının izlerini taşıyor. Yapının mimarı Konstandinos Dimadis 19. yüzyılın ikinci yarısında İstanbul’da yaşamış bir Rum’du. Cepheye rengini veren kırmızı Marsilya tuğlası ve granit taşı ile inşa edilen Özel Fener Rum Erkek Ortaokulu ve Lisesi antisismik özelliği sayesinde İstanbul’un geçirdiği büyük depremlerde zarar görmeden ayakta kalabilmiş. Yüksek kasnaklı ve dilimli kubbeli binada bir de aydınlık feneri bulunuyor. Okulun bugün kullanılmayan kulelerinden birinde eskiden bir de rasathane bulunuyormuş. Mimari planlaması simetrik bir düzene oturtulmuş olan yapının en etkileyici bölümlerinden biri de hiç kuşkusuz tören odası. Tören odası, palmetleri, yumurta, boncuk dizisi ve kış motifli kompozit sütun başlıklarıyla adeta klasik Yunan tapınaklarını andırıyor. Binanın dış cephesini dolaşan meander motifi içte de sıkça kullanılırken, eski çağlarda zeka sembolü olarak bilinen baykuş motifi de tören salonunun duvar üstlerindeki kabartmalarda göze çarpıyor.
