Kimleri kapsar, şartı ne, aylık ne zaman yatacak?

MİTHAT YURDAKUL- Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesi, 8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi yapılanları kapsayacak. Detayları TBMM’ye gelecek kanunla belirlenecek olan EYT düzenlemesinin ocak ayında kabul edilmesi, şubat ayında ise EYT’li aylıklarının yatması bekleniyor. Başvurular ise düzenlemenin yasalaşarak Resmi Gazete’de yayımlanmasından sonra yapılabilecek. EYT hakkında merak edilen bazı sorular ve cevapları şöyle:

*EYT kimleri kapsıyor?

8 Eylül 1999 öncesinde sigorta girişi olanlar; erkeklerde 25, kadınlarda 20 yıl sigortalılık süresi ile emekli olacak. Eğer TBMM’ye sunulacak teklifte farklı bir düzenleme öngörülmez ve yasama sürecinde de bir değişikliğe gidilmezse, EYT’liler için 5 bin prim gününün emeklilik için yeterli olması bekleniyor. Düzenlemeyle SSK’lıların yanı sıra 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olan Bağ-Kur’lular ve Emekli Sandığı kapsamındakiler de yaş şartına tabi olmadan emekliliğe hak kazanacak.

*EYT düzenlemesi ne zaman devreye girecek?

Düzenlemenin Meclis’e sunulmasının ardından ocak ayında TBMM Genel Kurulu’nda görüşülmesi ve kabul edilecek yasanın yürürlüğe giriş tarihinin 1 Ocak 2023 olarak belirlenmesi öngörülüyor. Bu durumda ilk EYT’li aylıklarının Şubat 2023’te yatması bekleniyor. Düzenleme yasalaşmadan başvuru yapmak ise söz konusu değil.

*Prim günü eksik olan ne yapacak?

Emeklilik için yeterli prim günü dolmayan kadınlar doğum borçlanması, erkekler askerlik borçlanması yapabilecek. Hizmet süreleri ve emeklilik için ihtiyaç duyulan prim sayıları, e-Devlet üzerinden de görülebiliyor. EYT’liler e-Devlet üzerinden eksik prim günleri için başvuru, borçlanma ve takip işlemlerini gerçekleştirebilecek. EYT kapsamında başvurular yasa çıktıktan sonra alınacak. Ancak eksik primler için borçlanma başvuruları bir an önce yapılarak süreç hızlandırılabilir.

*Sigortalılık süresi dolmayanın durumu ne olacak?

Prim şartını tamamlayan ancak sigortalılık süresini doldurmayanlar, bu süreyi beklemek zorunda olacak. Kadınlar 20 yıl, erkeklerde 25 yıl bitince emeklilik hakkı kazanıyor.

*Kaç kişi yararlanacak?

Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle ilk aşamada 2 milyon 250 bin kişi emeklilik hakkına kavuşması, daha sonraki süreçte prim ve sigortalılık süresini tamamlayanların eklenmesiyle bu sayının her yıl artması öngörülüyor.

*“Staj mağdurları” da kapsamda mı?

Meslek lisesi ya da üniversite stajında sigorta girişi yapılan, sosyal güvenlik numarası alan, ancak emeklilik hesaplamasında bu tarih geçerli sayılmadığı için emeklilik yaşı uzayanların durumu merak ediliyor. EYT’lilerin içinde önemli bir bölümü oluşturan “staj mağdurları”, Erdoğan’ın açıkladığı haliyle düzenlemede yer almıyor.

*EYT kapsamında emekli olanlar kıdem tazminatı alacak mı?

EYT kapsamında emekli olanlar, kıdem tazminatlarını alabilecek. Emekli olacakların kıdem tazminatları için işverenlere Kredi Garanti Fonu üzerinden destek sağlanacak. Bu yüzden kıdem tazminatlarının hesaplara yatırılmasında bir gecikme beklenmiyor. Ancak, emekli olup aynı işe devam edecek olanlar için kıdem tazminatının dondurulması ve işten ayrılma anında ödenmesi formülünün uygulanması bekleniyor.

*Emekli olup çalışanlar için durum ne?

Emekli olup çalışmaya devam edecekler için sigorta prim teşviki getirilecek. Böylece, emekli olanlar için şirketlerin ödeyeceği primlerde düşüş olacak, normal çalışanla emekli çalışan arasında prim farkı kalmayacak. Ancak EYT nedeniyle emekli olup, aynı işyerinde yeniden çalışmak isteyenlerin, çıkış işleminden sonra yeni akitle işe girişinin yapılması gerekiyor. Böylece hem emekli aylığı alıp hem de çalışmaya devam edebilecekler.

*Gecikme olur mu, hemen başvuru yapılabilir mi?

Ocak ayında yapılan her hakedilmiş EYT başvurusunun aynı ay içinde sonuçlandırılması ve aylıkların şubat ayına yetişmesi bekleniyor. Düzenleme yasalaşmadan başvuru yapmak mümkün olmadığı için, bütün EYT’liler ocak ayını bekleyecek. Buna karşın, eksik prim günü olan EYT’lilerin, borçlanma işlemlerini bir an önce başlatması gerekiyor.

*EYT’lilerin işlemler için SGK şubelerine gitmesi gerekiyor mu?

EYT kapsamında emeklilik başvuruları e-Devlet internet sitesi üzerinden, e-Devlet mobil uygulamaları üzerinden de 7 gün 24 saat esasıyla yapılabilecek, SGK müdürlüklerine doğrudan başvurma şartı olmayacak. İsteyenler SGK temsilciliklerine giderek doğrudan da başvurabilecek.

Vatandaşlar SGK’lara akın etti

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamasını takip eden sabah, emekli olmak isteyen vatandaşlar SGK temsilciliklerine akın etti. EYT düzenlemesinin yasalaşma sürecini tamamlamamasına rağmen çok sayıda vatandaşın gerek e-Devlet, gerekse doğrudan başvuru yolu ile aylık talebinde bulunması üzerine SGK açıklama yaptı. Açıklamada, “Kanun yürürlüğe girmeden yapılan bu taleplere istinaden kurumumuzca aylık bağlama işlemi yapılması yasal olarak mümkün değildir. İlgili düzenleme yürürlüğe girdikten sonra kurumumuzdan aylık talebinde bulunulması halinde aylık bağlama işlemleri en kısa sürede sonuçlandırılacaktır” denildi.