Kentsel sit alanındaki 600 yıllık köy kaderine terk edildi

Yalıkavak Mahallesi'nin ilk yerleşim yeri olan 600 yıllık tarihi Sandıma köyü, bölgeden yaşanan göçler nedeniyle unutuldu. Taş evlerin yer aldığı köy, Büyükşehir Yasası sonrası Yalıkavak'tan Geriş Mahallesi'ne bağlandı. Muğla Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü'nce kentsel sit bölgesi ilan edilen köy, bugünlerde çobanların ve hurdacıların meskeni oldu. Köyde doğmuş olan, Osmanlının 186'ncı Şeyhülislamı Ömer Lütfü Efendi'nin yerleşime yaptırdığı çeşmenin de aralarında bulunduğu birçok eski yapı kaderine terk edildi.

Tamamen terk edilen köyde, mülk sahibi olarak sadece resim ve heykel sanatçısı İsmail Erkoca ve Nurten Erkoca yaşıyor. Geriş Muhtarı Hayrullah Kayacan, Bodrum Mimarlar Odası eski Başkanı Hamdi Erdoğan, tur rehberi Deniz Kıyanç, Yalıkavak sakini İskoç rehber Heater Reay Güler, Sandıma'yı ziyaret etti. Çöplüğe dönen tarihi evlerde ve ahıra dönüşen okulda incelemelerde bulunan grup, sahipsiz kalan evlerden birine yerleşen çoban bir çiftin sözlü tepkisiyle karşılaştı. Tapulu olmasına karşın sahipsiz kalan evleri, bölgeye gelen hurdacı ve çobanların kullandığı görüldü. Bazı mülk sahiplerinin evleri işgal eden bu kişileri polise şikayet ettiği, ancak güvenlik güçlerinin bölgeden ayrılmasıyla bu kişilerin meskenlere tekrar döndüğü belirtildi.

'TURİST KONUKLARIMIZI GETİREMİYORUZ'

Rehber, evli ve iki çocuk annesi Heater Reay Güler (43), "15 yıl önce Bodrum' a geldim. 9 yıl önce de evlenerek artık burada yaşamaya başladım. Sandıma köyü, her yıl yüzlerce, yerli ve yabancı turistin ziyaret ettiği bir yer. Ancak şu anda gördüğünüz gibi burası hem işgal altında hem de işgal edenler tarafından tarihi evler çöplük haline getirilmiş durumda. Bu karmaşa, yaklaşık 1.5 yıldır sürüyor. Buraya artık turist konuklarımızı getiremiyoruz" dedi.

SAHİPSİZ KALAN EVLER ADETA İŞGAL EDİLDİ

Geriş Muhtarı Kayacan ise, "Burası bölgedeki Osmanlı zamanındaki tek Türkmen köyü. Yaklaşık 80 tane ev var. Osmanlı'nın 186'ncı Şeyhülislamı Ömer Lütfü Efendi burada doğdu büyüdü ve izlerini bıraktı. Uzun bir süredir çobanlar kalıyor. Köy, adeta çöplük haline geldi. Evleri kullanmaya başlayan bazı kişiler kimseyi içeri sokmuyor. Tarihi yerleşimi gezmek isteyenler, bugün olduğu gibi tacize uğruyor. Köy, kentsel planlamada sit alanında. Anıtlar Kurulu tarafından bir proje hazırlanmasını bekliyoruz. Buraya eskiden turlar düzenlenirdi. Yerli ve yabancı turistler, doğa fotoğrafçıları gelirdi. Son 2 yıldır turistler köye giremiyor. Turistler tacize uğradıkları için turlar iptal edildi. Tarihi köyün koruma altına alınıp, insanların gezebileceği, kentin geçmişini öğrenebileceği ve kültür turizmine kazandırılabilecek bir yer olarak düzenlenmesini istiyoruz. Gelip görsünler. Şu anda Sandıma'nın durumu içler acısı. Böyle tarihi güzellik, yarımadanın hiçbir yerinde yok" dedi.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI'NA ÇAĞRI

Hamdi Erdoğan ise "Burası Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Koruma Kurulu tarafından kentsel sit alanı ilan edildi. Ancak restorasyonlara izin verecek imar planı çalışmaları uzun yıllardır tamamlanamayınca, tarihi köy ve Osmanlı izlerini taşıyan evler atıl kaldı. Çobanlar ve hurdacıların işgaline uğradı. Evler çöplük, okul ahır oldu. Osmanlı eserleri, kaderine terk edildi. Bakanlığımızdan önemle rica ediyoruz. Projeyi bir an önce hayata geçirsinler, bu evleri kurtarsınlar. Çünkü Sandıma, Bodrum'un en eski evlerinin yer aldığı Bodrum'un tarihini yansıtan evlerin bulunduğu bir yerdir. Buraya bakanlık ve devletin sahip çıkması gerekir. Mahallemizin girişinde bir tabela var. 'Sandıma'yı görmeden gitmeyin' diye. Ama o yazı da 2 yıldır lafta kaldı. Çünkü gelen, köye giremeden geri dönüyor. 600 yıllık tarihi Sandıma restorasyon projesi ile kültür turizmine kazandırılabilir köy, 600 yıl önceye geri dönebilir" dedi.

'DEVLETİN YARDIM ELİNİ BEKLİYORUZ'

Sandıma'da yaşayan tek mülk sahibi İsmail Erkoca (71) ise "Burası işgal edildi. Tarihi yerleri gördükçe içimiz sızlıyor. Belediye, kaymakamlık, polis, jandarma müracaat etmediğimiz yer kalmadı. Gelin burayı işgal altından, çöplük halinden kurtarın dedik. Sözümüzü dinletemedik devlet burada gücünü göstermeli. 600 yıllık bir köyün ne idüğü belirsiz kişiler tarafından işgal edilmesini önlemeli tekrar hayata kazandırmalı. Bu iş bu kadar zor mu yazılı sözlü her makama durumu ilettik yardım bekliyoruz, bu değerler hepimizin" dedi.