Kent içi toplu ulaşıma konforlu çözüm: Marmaray

Asya ile Avrupa arasında kesintisiz demiryolu bağlantısı sağlayan Marmaray Projesi 29 Ekim 2013 tarihinde hizmete açıldı. 14 km’lik tünel ile İstanbul Boğazı’nın altından Avrupa ile Asya arası yolculuk süresi 4 dakikaya indi. Marmaray, 60,46 metre derinliği ile raylı sistemler tarafından kullanılan dünyanın en derin batırma tüp tüneline sahiptir. Projenin devamı olan Haydarpaşa-Gebze ve Sirkeci-Halkalı banliyö hatlarının iyileştirilmesi 12 Mart 2019 tarihinde tamamlandı. 76 km’lik Gebze-Halkalı banliyö tren hattının hizmete alınmasıyla birlikte 43 istasyonda 185 dakikada kat edilebilen mesafe 108 dakikaya indi. 2022 yılında günde ortalama 522 bin yolcuya hizmet veren Marmaray’da bazı günler yolcu sayısı 687 bine kadar ulaştı. 23 Mayıs 2022 tarihinde hizmete konan Halkalı-Bahçeşehir banliyö trenleri ile Marmaray’ın son durağı olan Halkalı istasyonuna aktarma yapılabiliyor. Ulaşımın İstanbul kart ile sağlandığı Marmaray’da Halkalı-Bahçeşehir banliyö trenleri ile şehir içinde rahat ve konforlu ulaşım imkânı sunuyor. Marmaray’ın açıldığı 29 Ekim 2013 tarihinden Ekim 2023 tarihine kadar 1 milyar yolcuya ulaştı. Gayrettepe-İstanbul Havalimanı metro hattının Kağıthane Havalimanı arası 21 Ocak 2023 tarihinde tren işletmeciliğine açıldı. Açılından bu güne kadar 3 milyon 700 bin yolcu taşındı. Halkalı Bahçeşehir banliyö hattı 23 Mayıs 2022 tarihinde açıldı. Bahçeşehir’in Marmaray’ la bağlantısını sağlayan hatta bugüne kadar 196 bin yolcu taşındı. 

■ Kayaş-Sincan hattında ekonomik, rahat, hızlı, kolay yolculuk: Başkentray 

12 Nisan 2018 tarihinde hizmete açılan ve Ankara’nın diğer ulaşım sistemleriyle entegre olan Başkentray’da 2022 yılında günde ortalama 51 bin yolcuya hizmet verilirken bazı günler bu rakam 92 bini geçti.  Başkentray ile taşınan toplam yolcu sayısı 2022 yılında 18,9 milyon yolcu oldu. Başkentray ile taşınan toplam yolcu sayısı 12 Nisan 2018 tarihinden Ekim 2023 tarihine kadar toplam 75 milyon kişiye ulaşırken, günlük 84 bin kişiye hizmet veriyor.  

■ İZBAN, Gaziray ve Gayrettepe… 

TCDD ve İzmir Büyükşehir Belediyesinin %50 oranında ortağı olduğu İZBAN AŞ;  14.11.2006 tarihinde kurularak 06.03.2011 ticari olarak işletmeye başladı. İzmir’de hayata geçirilen bu proje, yerel yönetim, merkezi hükümet ve kamu kurumu işbirliğinde dünyada örnek gösterilen proje hüviyetini kazanarak Uluslararası Toplu Taşımacılar Birliği (UITP) tarafından ödüle layık görüldü. 136 km uzunluğundaki İZBAN hattı 3 etap halinde inşa edildi. İZBAN Projesinin ilk kesimi 2011 yılında hayata geçirildi ve 80 km’lik çift hatlı Cumaovası-Alsancak-Aliağa parkurundaki 32 istasyon ile metro standardında ticari işletmeciliğe başlanıldı.2016 yılında Cumaovası-Tepeköy arasında yeni yapılan 30 km’lik 2.hattın tamamlanması, mevcut hattın rehabilitasyonu ve hatların elektrikli ve sinyalli hale getirilmesiyle birlikte işletmecilik yapılan hat kesimi Aliağa-Cumaovası-Tepeköy olmuş ve 110 km’ye çıktı.08.09.2017 tarihinde ise 26 km uzunluğundaki Tepeköy-Selçuk arasında 2.hat yapımı ve mevcut hat rehabilitasyonu ile birlikte İZBAN hattı 136 km’ye çıktı.  

Gayrettepe Havalimanı Metro hattı Projesi Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü(AYGM) tarafından yapıldı. Dünyanın sayılı büyük havalimanlarından olan İstanbul Havalimanına ulaşımı sağlamak amacıyla tasarlanan hızlı metro projesidir. Projenin tamamlanmış olan birinci etabı ve tamamlanacak olan ikinci etabında 120 km/saat hız ile elektrikli ve sinyalli olarak hızlı metro işletmeciliği yapılacaktır. 

■ Yolcu taşımacılığında hizmet kalitesi arttırılıyor  

Yolcu taşımacılığında hizmet kalitesini artırmak, yolcuların hayatını kolaylaştırmak amacıyla demiryolu taşımacılığında da “ Akıllı Ulaşım Sistemleri” kullanılıyor, iletişim ve bilişim teknolojisinden yararlanılıyor.Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının liderliğinde başlatılan “Herkes İçin Engelsiz Ulaşım” çalışmaları kapsamında trenler engelli yolcuların ihtiyaçlarına (trene inip/binmeleri için rampa, WC, engelli bölümleri vb.) göre dizayn ediliyor. Biletlerini kolaylıkla almaları için üyelik sistemi bulunuyor. Personele “işaret dili” eğitimi verilerek Çağrı Merkezi’nden görüntülü arama imkânı bulunuyor. “Turuncu Masa” uygulaması ile trene binme ve trenden inme süreçlerine destek veriliyor.  

■ Araç filosu yerli ve milli hale getiriliyor 

TÜRASAŞ’tan 95 adet Milli Elektrikli Anahat Lokomotifi ile 20 adet Dizel Elektrikli Anahat Lokomotifi temini planlanıyor.Yerli ve milli olarak üretilen 2 adet E44000 Elektrikli Yolcu Tren Seti EMU Şirketimize teslim edilmiş olup 27.05.2023 tarihi itibari ile Adapazarı-Gebze parkurunda hizmet vermeye başlamıştır. Halen hizmet vermeye devam eden EMU setler ile Adapazarı-Gebze parkurunda 631 sefer yapılmış ve 159.482 yolcu taşınmıştır. 

TCDD’nin elektrifikasyon projelerinin bitiş tarihleri ile uyum içerisinde 32 adedi 160 km/saat ve 24 adedi de 225 km/saat hıza uygun toplam 56 adet Milli EMU’nun 2023-2027 yılları arasında TÜRASAŞ’tan temini planlanıyor. Ayrıca 2023-2025 yılları arasında yolcu taşımacılığında kullanılmak üzere 41 adet vagon imalatı planlanıyor. 

Her Yaş Grubuna İndirimli Bilet Seçenekleri Sunuluyor.  

■ Yolcu trenlerinde çeşitli indirimler uygulanıyor.   

13-26 yaş gençlere, öğretmenlere, askeri yolculara, 6064 yaş yolculara, yerli ve yabancı basın kartı sahiplerine yüzde 15;  65 yaş ve üzerindeki ve 7-12 yaş aralığındaki yolculara yüzde 50 indirim uygulanıyor.Ayrı bir yer istememek koşuluyla 0-6 yaş çocuklar ücretsiz seyahat edebiliyor. 

■ “Trenkart” ile ekonomik yolculuklar  

“Trenkart” ile TCDD Taşımacılık kazançlı paketler sunuyor. Trenkart çeşitleri; belirlenen güzergâha, yaş aralığına (tam veya genç), trenlerin türüne (YHT, Anahat, Bölgesel), sınıfına (Ekonomi veya 1. mevki) göre belirleniyor ve indirimli olarak seyahat etme avantajı bulunuyor.  

■ 32,24 milyon ton yük raylarda taşındı 

Demiryolu yük taşımacılığında yerli ve milli olarak üretilen platform vagonların kullanıldığını dile getiren Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu ‘Avrupa’ya, Orta Asya’ya yapılan konteyner taşımalarında yerli üretim platform vagonları ile daha fazla yükün, daha kolay taşındığınısöyledi. Yurt içi yük taşımalarının yanı sıra Türkiye’den Batı’da; Bulgaristan, Macaristan, Almanya, Avusturya, Polonya, Romanya, Çekya, Bosna-Hersek, Slovakya, Sırbistan ve Fransa gibi Avrupa’da birçok noktaya, Doğu’da İran, Afganistan ve Pakistan’a; Kuzeyde Rusya’ya; Orta Asya’da Gürcistan, Azerbaycan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Türkmenistan, Kazakistan ve Çin’e yük taşımacılığı anlatan Bakan Uraloğlu “2022 yılında yurt içi ve yurt dışı olmak üzere toplam 32,24 milyon ton yük taşındı” dedi. Bakan Uraloğlu, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ile Marmaray’ın yük taşımacılığındaki rolünü de şöyle anlattı:  

■ BTK ve orta koridor hattı dünyayı küçültüyor  

30 Ekim 2017 tarihinde açılışı yapılan Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı Orta Koridor ile Asya’dan Avrupa’ya; Rusya’dan Ortadoğu, Afrika’ya kadar geniş bir hinterlantta taşımacılık imkânı sunarken oluşturulan bu demiryolu koridoruna talep giderek artıyor. Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı ve Demir İpek Yolu, daha ekonomik, daha kısa, daha güvenli ve iklimi daha elverişli olması gibi sunduğu pek çok avantaj sayesinde çok önemli bir uluslararası demiryolu koridoru olarak ön plana çıkıyor. Çin-Türkiye arasında yaklaşık 8 bin 693 kilometrelik mesafe dikkate alındığında, deniz yolu ile Çin’e 45 günde ulaşabilen yükler, çok daha kısa sürelerde ulaşıyor. Konteynerler Türkiye’den Rusya’ya 8 günde, Çin’den Türkiye’ye 12 günde, Çin’den Avrupa’ya 18 günde ulaşıyor. Türkiye transit demiryolu taşımacılığında merkez ülke konumuna geliyor.   

Bakü-Tiflis-Kars (BTK) Demiryolu Hattı ve Demir İpek Yolu olarak bilinen Orta Koridor üzerinden yapılan taşımalar yukarı yönlü bir ivme ile her yıl yüzde yüz oranında artış gösteriyor.  BTK koridorunda Ekim 2017  31 Ağustos 2023 döneminde toplam 1 milyon 470 bin netton yük ulaştırıldı. Orta Koridor ve BTK üzerinden Çin-Türkiye-Avrupa arasında başlatılan düzenli blok konteyner trenler ile taşımalar devam ediyor. Uzun vadede Orta Koridor ve BTK güzergâhından yılda 1.500 blok tren işletilmesi ve Çin-Türkiye arasındaki toplam seyir süresinin 10 güne düşürülmesi öngörülüyor. Bakü-Tiflis-Kars (BTK) demiryolu hattındaki yük taşımacılığına Karabağ güzergâhı da eklenirken Türkiye-Azerbaycan arası sefere konulan Turkuaz Ekspresi ile iki ülke arasındaki yük taşımacılığının daha da arttırılması planlanıyor.  

■ Marmaray ile kesintisiz yük taşımacılığı yapılıyor 

Marmaray Boğaz Tüp Geçişi; Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı, Orta Koridor’un altın halkası olarak kıtalar arasında kesintisiz demiryolu taşımacılığına imkân sağlıyor.Marmaray’dan yurt içi ve yurt dışı yük trenleri geçiş yapıyor.Çin-Türkiye parkurunu 12 günde ve Çin-Prag arasındaki toplam parkurunu ise 18 günde tamamlayan ilk uluslararası yük treni,  Demir İpek Yolu üzerinden Çin’den Avrupa’ya giden ve Marmaray’ı kullanarak Avrupa’ya ulaşan ilk yük treni olarak tarihe geçti. Marmaray yurt içi yük taşımacılığında da çığır açtı. 08 Mayıs 2020 tarihinde, Gaziantep’ten Çorlu’ya plastik hammadde taşıyan yük treni, Marmaray’dan geçerek Marmaray’ı kullanan ilk yurt içi yük treni oldu. Marmaray Boğaz Tüp Geçişi’nden 31 Ağustos 2023’e kadar 3.127 yük treni geçerken bu trenlerden 1.657’si Avrupa yönüne, 1.470’i ise Asya yönüne geçti ve çoğu ihracat yükü taşıdı. Derince-Tekirdağ feribotu aktarması ile yapılan yük taşımaların Marmaray ile kesintisiz olarak yapılmasıyla ara elleçleme ve feribot maliyetleri ortadan kaldırılırken hem zaman hem maliyet açısından rekabet edilebilir taşıma tarifeleri oluşturuldu.Anadolu’dan da Avrupa’ya ihracat tren seferlerinin artması bekleniyor. TCDD Taşımacılık, özel sektörün tren işletmeciliği yapmasına katkı sağlamak amacıyla lokomotif ve vagon kaynaklarının yüzde 3’ünü diğer demiryolu tren işletmecilerine kiraladı. 2022 yılında özel sektörün taşıdığı 6,3 milyon ton ile birlikte demiryolu ile taşınan toplam yük miktarı 38,5 milyon tona ulaştı. 

■ Kentiçi Raylı Sistemlerin Sinyalizasyon Sistemleri de Yerli ve Milli

Metro ve tramvay hatlarının en kritik bileşenlerinden olan sinyalizasyon sistemleri Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı liderliğinde Aselsan ve Tübitak tarafından tamamen yerli hale getirildi. İlk yerli sinyalizasyon sistemi Avrupa’nın en yoğun havalimanı İstanbul Havalimanı’na hizmet eden Türkiye’nin en hızlı metrosu Kağıthane-İstanbul Havalimanı Metro Hattında kullanılmaya başlandı. Ülkemiz dünyada kendi metro sinyalizasyon sistemini yapabilen 5 ülkeden biri haline geldi.