İcra ve İflas Kanun Tasarısı Genel Kurulda

İflasın ertelenmesi kurumu, uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve kötüye kullanım nedeniyle kaldırılıyor. Borçlu, vade verilmek veya tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek veya muhtemelen bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilecek.

TBMM Genel Kurulunda, yatırım ortamının iyileştirilmesi amacıyla hazırlanan "İcra ve İflas Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı"nın birinci bölümünü oluşturan 23 maddesi kabul edildi.

Kabul edilen maddelere göre, icrada ve iflasta, ticari ile ekonomik bütünlük arz eden ya da bir bütün halinde satıldığı takdirde daha yüksek gelir elde edileceği anlaşılan mal ve haklar, bir bütün olarak paraya çevrilecek.

Borca batık durumdaki sermaye şirketi ya da kooperatifin mali darboğazı aşması ve ekonomi içindeki üretken konumunu devam ettirmesi amacına yönelik kabul edilen iflasın ertelenmesi kurumu, uygulamada ortaya çıkan sorunlar ve kötüye kullanım nedeniyle kaldırılıyor.

Sermaye şirketleri ve kooperatifler, iflas erteleme yerine konkordato talebinde bulunabilecek.

Bir kısım kamu alacaklıları ile rehinle temin edilmiş alacakların rüçhanı yer değiştiriliyor. Bir kısım kamu alacakları, rehinle temin edilmiş alacaklar karşılandıktan sonra diğer alacaklara nazaran öncelikli ödenecek.

Müflisin iflas masası hakkında faydalı olmayacağı anlaşıldığı için kapatılıp mühürlenen yerleri, üzerinde rehin bulunmasa bile ilk alacaklılar toplanması tarafından da uygun bulunması halinde iflas dairesince derhal satılacak.

İflas kararının tebliğinden sonra tasfiyenin adi veya basit şekilde yapılacağına karar verme süresi, üç aydan iki aya indiriliyor.

İflas dairesi, müflisin mağazalarını, eşya depolarını, fabrikalarını, imalathanelerini ve üretime yönelik sair yerlerini, perakende satış dükkanlarını, buna mümasil yerlerini iflas masası hakkında faydalı olacağı anlaşılırsa, ilk alacaklılar toplanmasına kadar kontrolü altında idare edecek; aksi takdirde bu yerler kapatılıp mühürlenecek.

İflas idaresi, iflas masasına kabul edilen alacaklılara, talepleri durumunda iflas tasfiyesinin seyri ile müteakip işlemlerin planı ve takvimi hakkında bilgi vermekle yükümlü olacak.

İflas tasfiyesinin makul sürede tamamlanabilmesinin sağlanması amacıyla düzenleme yapılıyor ve sıra cetveli hazırlanması için öngörülen üç aylık asıl ve üç aylık uzatma süresi ikişer ay şeklinde kısaltılıyor.

Borçlu konkordato talep edebilecek

Borçlarını vadesi geldiği halde ödeyemeyen veya vadesinde ödeyememe tehlikesi altında olan herhangi bir borçlu, vade verilmek ya da tenzilat yapılmak suretiyle borçlarını ödeyebilmek yahut muhtemelen bir iflastan kurtulmak için konkordato talep edebilecek.

Konkordato, "borçların yeniden yapılandırılması suretiyle iflasa tabi borçluların mali durumunun düzeltilerek iflastan kurtulmasını, diğer borçluların ise mali durumunun düzeltilmesini amaçlayan, alacaklıların da belirli bir tenzilatla veya vadede alacağına kavuşmasını sağlayan ve mahkemenin tasdikiyle taraflar açısından bağlayıcı hale gelen bir anlaşma" olarak tanımlanıyor.

İflas talebinde bulunabilecek her alacaklı, gerekçeli bir dilekçeyle, borçlu hakkında konkordato işlemlerinin başlatılmasını isteyebilecek.

Konkordato talebi üzerine mahkeme, istenilen belgelerin eksiksiz olduğunu tespit ettiğinde geçici mühlet kararı verecek ve borçlunun malvarlığının muhafazası için gerekli gördüğü bütün tedbirleri alacak.

Geçici mühlet, kesinin sonuçlarını doğuracak. Mahkemece geçici mühlet kararı ticaret sicili gazetesinde ve Basın İlan Kurumunun resmi ilan portalında ilan edilecek ve tapu müdürlüğüne, ticaret sicili müdürlüğüne, vergi dairesine, gümrük ve posta idarelerine, Türkiye Bankalar Birliğine, Türkiye Katılım Bankaları Birliğine mahalli ticaret odalarına, sanayi odalarına, taşınır kıymet borsalarına, Sermaye Piyasası Kuruluna ve diğer gerekli yerlere hemen bildirilecek.

Mahkeme, kesin mühlet hakkındaki kararını, geçici süre için de verecek. Konkordatonun başarıya ulaşmasının mümkün olduğunun anlaşılması halinde borçluya bir yıllık kesin süre verilecek.

Mahkemece, kesin süre kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda 7 alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla ayrıca bir alacaklılar kurulu oluşturulabilecek.

Bu durumda alacakları, hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı alacaklı sınıfları ve varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilecek. Alacaklılar kurulu oluşturulurken komiserin de görüşü alınacak. Alacaklılar Kurulu, her ay en az bir kere toplanacak ve hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alacak.

Güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilecek.

Mahkeme komiser atayacak

Dosyayı teslim alan komiser kesin süre içinde, konkordatonun tasdikine yönelik işlemleri tamamlayarak dosyayı raporuyla birlikte mahkemeye iade edecek.

Komiserin, konkordato projesinin tamamlanmasına katkıda bulunmak, borçlunun faaliyetlerine nezaret etmek, mahkemenin istediği konularda ve uygun göreceği sürelerde ara raporlar sunmak, alacaklılar kurulunu konkordatonun seyri hakkında düzenli aralıklarla bilgilendirmek, talepte bulunan diğer alacaklılara konkordatonun seyri ve borçlunun güncel mali durumu hakkında bilgi vermek, görevleri arasında olacak.

Mahkemece atanan geçici komiser ve komiserler, özel sicilinde kaydedilmek üzere mahkemenin bağlı bulunduğu, bölge adliye mahkemesi bilirkişilik bölge kuruluna bildirilecek.

Bir kişi eş zamanlı olarak beşten fazla dosyada geçici komiser ve komiser olarak görev yapamayacak.

Konkordato komiserinin nitelikleri Adalet Bakanlığınca yürürlüğe konulan yönetmelikle belirlenecek. Alacaklılar Kurulu ise komiserin faaliyetlerine nezaret edecek, omisere tavsiyelerde bulunabilecek ve kanunun öngördüğü hallerde mahkemeye görüş bildirecek.

Alacaklılar Kurulu, komiserin faaliyetlerini yeterli bulmazsa, mahkemeden komiserin değiştirilmesini gerekçeli bir raporla isteyebilecek. Mahkeme, bu talep hakkında borçluyu ve komiseri dinledikten sonra kesin olarak karar verecek.

Kesin mühlet

Konkordato mühleti, konkordato borçlusunun durumunun iyileşmesi nedeniyle de kaldırılabilecek.

Buna göre, konkordato talebiyle amaçlanan iyileşmenin, kesin mühletin sona ermesinden önce gerçekleştiğinin komiserin yazılı raporuyla mahkemeye bildirilmesi üzerine mahkemece resen, kesin süre kaldırılarak konkordato talebinin reddine karar verilecek. Mahkeme, bu madde kapsamında kesin mühletin kaldırılmasına karar vermeden önce borçlu ve varsa konkordato talep eden alacaklı ve alacaklılar kurulunu duruşmaya davet edecek.

Tasarı, kesin mühlet içinde konkordato talebinin reddi ile iflasın açılmasını düzenliyor. İflas kararının verilebilmesi iflasa tabi şahıslar ile sınırlandırılıyor, sayılan iflas nedenlerinden birinin gerçekleşmesi şartı aranıyor.

İflasa tabi borçlu bakımından kesin mühletin verilmesinden sonra borçlunun mal varlığının korunması için iflasın açılması gerekiyorsa konkordatonun başarıya ulaşamayacağı anlaşılıyorsa borçlu ilgili maddeye aykırı davranıyor veya komiserin talimatlarına uymuyorsa borca batık olduğu anlaşılan bir sermaye şirketi veya kooperatif, konkordato talebinden feragat ederse mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine ve borçlunun iflasına karar verilecek.

İflasa tabi olmayan borçlu bakımından ise mahkeme sadece kesin mühleti kaldırarak konkordato talebinin reddine resen kararlaştırabilecek.

Konkordato hakkındaki kapsamlı kanun yolu denetimi, konkordatonun tasdiki aşamasında kabul edilerek, mühlet aşamasında kanun yolu denetimi sınırlandırılıyor. Kesin mühlet talebinin kabulü ile mühletin kaldırılması talebinin reddine ilişkin kararlara karşı kanun yoluna başvurulamayacak.

Kesin mühlet talebinin değerlendirilmesi sonucunda, hakkında iflas kararı verilmeyen borçlunun konkordato talebinin reddine karar verilirse borçlu veya varsa konkordato isteyen alacaklı bu kararın tebliğinden itibaren 10 gün içinde istinaf yoluna başvurabilecek. Bölge adliye mahkemesinin kararı kesin olacak.

Bölge adliye mahkemesince ilk derece mahkemesi kararı kaldırılarak, mühlet kararı verildiği hallerde dosya, komiserin görevlendirilmesi de dahil olmak üzere müteakip işlemlerin yürütülmesi için ilk derece mahkemesine gönderilecek.

Kesin mühlet talebinin reddi kararlarına karşı ise sadece istinaf yoluna gidilecek. İstisna olarak mahkemenin veya bölge adiliye mahkemesinin konkordato talebinin reddiyle birlikte borçlunun iflasına da karar verdiği hallerde bu kararlara karşı hem istinaf hem de temyiz kanun yollarına başvurulabilecek.

Haciz kararları uygulanamayacak

Tasarı, kesin mühlet içinde alacaklıların haklarında bazı sınırlamalar yapıyor. Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre yapılan takipler dahil olmak üzere hiçbir takip yapılamayacak, daha önce başlayan takipler de duracak.

Borçluya karşı ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları uygulanamayacak. Bir takip muamelesi ile kesilebilen zaman aşımı ve hak düşüren müddetler işlemeyecek. İmtiyazlı alacaklar için haciz yoluyla takip yapılabilecek, bu alacaklar için mühlet içinde olsa da takip başlatılabilecek ve başlamış takipler devam edecek.

Tasdik edilen konkordato projesi, aksine hüküm içermediği takdirde, kesin mühlet tarihinden itibaren rehinle temin edilmemiş her türlü alacağa faiz işlemesi duracak.

İflastaki sıkı takas yasakları konkordato mühletinde de geçerli olacak. Konusu para olmayan alacaklar, alacaklı tarafından, ona eşit kıymette para alacağına çevrilerek komisere bildirilecek. Borçlu, komiserin onayıyla taahhüdün aynen ifasını üstlenebilecek.

Mühlet sırasında rehinle temin edilmiş alacaklar nedeniyle rehin paraya çevrilmesi yoluyla takip başlatılabilecek veya başlamış olan takiplere devam edilebilecek ancak bu takip nedeniyle muhafaza tedbirleri alınamayacak ve rehinli malın satışı gerçekleştirilemeyecek.

Tasarının birinci bölümünün kabul edilmesinin ardından TBMM Başkanvekili Ahmet Aydın, birleşime ara verdi.

Verilen aradan sonra hükümet ve komisyonun yerine oturmaması üzerine Aydın, birleşimi 28 Şubat saat 14.00'te toplanmak üzere kapattı.