Ev sahibine ziyaret hakkı, depozitoya sınır geliyor

TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşmeleri süren Borçlar Kanunu Tasarısı ev sahibi-kiracı ilişkilerini yeniden düzenliyor.
Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan bilim komisyonunca hazırlanan tasarıya göre, ev sahiplerinin kiracıdan isteyebileceği depozito 3 aylık kira bedeli ile sınırlandırılacak ve sözleşme sona erince kiracıya neması ile birlikte ödenecek.

212 madde kabul edildi
Ancak tasarı ile 15 yılı geçen kira sözleşmelerinde ev sahiplerine tazminat ödemeden sözleşmeyi tek taraflı olarak feshetme, yeni kiracıları gezdirmek ya da evdeki onarım çalışmalarına bakmak için kiraladığı evi ziyaret etme hakkı tanınıyor. TBMM Adalet Komisyonu’nda, 649 maddelik Türk Borçlar Kanunu’nun görüşmeleri başladı, tasarının bugüne kadar 212 maddesi kabul edildi.

Tasarıyı bilim komisyonu hazırladı
Tasarı, Adalet Bakanlığı bünyesinde oluşturulan bilim komisyonunca hazırlandı. Komisyonda bilim adamları, yüksek mahkeme hakimleri, hukukçular ve Adalet Bakanlığı bürok-ratları yer aldı.
İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nevzat Koç komisyona başkanlık ederken, TBMM’deki görüşmelere de katıldı. Bilim komisyonundaki akademisyenler arasında İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Haluk Burcuoğlu ve Başkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Fikret Eren de yer aldı.
Bilim Komisyonu Başkanı Nevzat Koç, tasarının ağırlıklı olarak ev sahiplerini koruyacak hükümler getirdiği eleştirilerini Milliyet’e değerlendirdi. “Kiracılar yandı, ev sahiplerine gün doğdu” değerlendirmelerinin gerçekçi olmadığını dile getiren Koç, tasarı üzerinde 10 yılı aşkın bir süredir, 50’nin üzerinde üye ile çalışıldığını vurguladı. Koç, düzenlemenin “kiracının korunması” ilkesini benimsediğini, ancak ev sahiplerinin de haklı menfaatlerini görmezden gelmediğini aktardı.
CHP Afyonkarahisar Milletvekili ve Adalet Komisyonu üyesi Halil Ünlütepe, tasarıda ev sahiplerinin haklarının mevcut mevzuata göre genişletildiğini, komisyon görüşmelerinde kiracıları mağdur eden maddelerin değiştirilmesini talep edeceklerini aktardı.

EV SAHİBİ
Sözleşmeyi tek taraflı feshedebilir
- Kiracı, konutu özenli kullanmak, komşulara gerekli saygıyı göstermekle yükümlü olacak. Kiracı, buna aykırı davranırsa ev sahibi sözleşmeyi fesh edebileceğine ilişkin yazılı ihtarda bulunabilecek. Kiracı, konuta kasten zarar verirse ya da komşular için çekilmez olacak davranışlar sergilerse sözleşme hemen fesh edilebilecek.
- Ev sahipleri bakım, satış ya da daha sonraki kiralama için kiraladığı evi ziyaret edebilecek. Üçüncü kişileri getirip evi gezdirebilecek. Bunun için uygun bir süre önce kiracıya haber vermesi yeterli olacak. Ev sahibi, kiracının ziyaret talebini kabul etmekle yükümlü olacak. Örneğin ev sahibi, evde tadilat acil tadilat yapılması gerektiğini belirterek usta getirirse, kiracının bu çalışmaya izin vermesi gerekecek.
- Kiracı, kira bedeli ya da elektrik, su gibi yan giderleri zamanında ödemezse ev sahibi yazılı bildirim yaptıktan 30 gün sonra sözleşmeyi tek taraflı olarak fesh edebilecek.
- Ev sahibi, kira sözleşmelerinde kirayı bedelini ödemediği için yapılan iki haklı ihtar sonrasında, kira sözleşmesini sona erdirebilecek. Mevcut uygulamada ev sahibinin evi tahliye ettirmek için kira sözleşmesinin sona ermesini beklemesi gerekiyordu.
- 15 yılı geçen kira sözleşmelerinde ev sahiplerine tazminat ödemeden sözleşmeyi tek taraflı olarak fesh etme hakkı tanınacak.

KİRACI
Kiralar 5 yıl ÜFE kadar artacak
- Kira artışları, bir önceki yılın Üretici Fiyat Endeksi’ni (ÜFE) geçemeyecek. Mevcut uygulamada ev sahipleri 3 yıldan sonra kira bedellerini hakkaniyete uygun bir ölçüde, ÜFE’ye bağlı kalmaksızın belirleyebiliyordu. Tasarı bu süreyi 5 yıla çıkarıyor.
- Depozito 3 aylık kira bedelini geçemeyecek. Depozito para olarak verilirse ev sahibinin onayı olmadan çekilmemek üzere vadeli tasarruf hesabına yatırılacak. Depozito, kıymetli evrak olarak düzenlenirse bankada saklanacak. Banka sözleşme sona erdiğinde, açılmış bir dava ya da ev sahibinin yazılı bir bildirimi yoksa depozitoyu kiracıya nemasıyla birlikte ödeyecek.
- Sözleşmede kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılmayacak.
- Ev sahibi, ihtiyacını gerekçe göstererek kiracıyı evden çıkardıktan sonra, başka birisine kiralarsa mağdur durumda kalan kiracının en az bir yıllık kira kadar tazminat hakkı doğacak.
- Ev sahibi, konutu kiracıya kullanıma hazır bir şekilde teslim etmekle ve sözleşme süresince aynı durumda bulundurmakla yükümlü olacak.
- Ev sahibi, sözleşme imzalandıktan sonra konutta ortaya çıkacak ayıplardan da sorumlu tutulabilecek. Kiracı bu ayıptan dolayı gördüğü zararı, yargı kararına gerek olmaksızın kira bedelinden düşebilecek.
- Kiracı, evde yaptığı değişikliğin yarattığı değer artışını sözleşme sonrası ev sahibinden talep edebilecek.
- Halen ev sahibinin, kirayı geciktiren kiracıdan gelecek yılın kira bedelinin tamamını isteme hakkı var. Bu, ortadan kalkacak.