Et fırladı, inmiyor

Alınan önlemlere rağmen et fiyatlarında yaşanan önlenemez yükseliş, Merkez Bankası’nın da gündemine geldi. Üreticiye göre ette zammı etiketleri misliyle yansıtan üretici, indirime yanaşmadığı için denetim şart. Merkez Bankası’nın ‘Aylık Fiyat Gelişmeleri’ raporunda, mevsimsel etkilerden arındırılmış işlenmemiş gıda fiyatlarının haziran ayında da artmaya devam ettiği belirtilerek, “Bu gelişmede, özellikle kırmızı et fiyatlarındaki yüzde 4.88’i bulan yüksek artış dikkat çekti. Böylece, kırmızı ette yılbaşından bu yana gözlenen birikimli fiyat artışı yüzde 16.22’ye ulaştı” denildi. Raporda, kırmızı et fiyatlarındaki artışın, lokanta-otel grubunda da yemek yemek hizmetlerini yükselttiğine işaret edilerek, bu durumun enflasyona etkisine dikkat çekildi.

İthal et gecikti

Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Birliği Merkez Başkanı Bülent Tunç, et fiyatlarının aylara göre değişiklik gösterebildiğini, turizmin yoğunlaştığı ve balığın çıkmadığı yaz aylarında et fiyatlarının bir miktar arttığını, kışın ise düştüğünü söyledi. Mevsimsel etkilerin yanı sıra sistemde de bazı sıkıntılar olduğunu vurgulayan Tunç, şubat ayında ESK’nın vermesi gereken etin ancak haziranda geldiğini söyledi.

İndirim yansımıyor

Ekonomi yönetiminin kasap ve marketteki fiyatları denetlemesi gerektiğini belirten Tunç, şunları dile getirdi:

“Ette 1 liralık zam kasaba 3 - 4 lira olarak yansıyor ama fiyat düşüşleri yansıtılmıyor. Et bir dönem 18 liradan 12 liraya kadar düştü ama sucukta, salamda, pastırmaya bu indirim hiç yansımadı. Benden ucuza aldı diye daha ucuza mı satacağını zannediyorlar.”

İşlenmiş ette de sorun olduğunu belirten Tunç, döner ve hamburger gibi ürünlerde de ete bağlı indirimin hiç gündeme gelmediğini vurguladı.

İthal etle yerli üretiyi baskılamak yerine market ve kasaplardaki fiyatlara odaklanmak gerektiğini ifade eden Tunç, “Orada kontrolü yapamazsan üretici ezildiğiyle kalır. Aracıyı kaldırıp üretici birliklerini desteklersek çok daha başarılı olacağımıza inanıyorum. ESK 40 tane mağazayla bu işleri yürütemez” dedi.

Üretici hayvanı bekletiyor

Ulusal Kırmızı Et Konseyi Başkanı Ahmet Hacıince ise şu değerlendirmeyi yaptı:

“Nüfus artışı ve et restoranları sayısında artış, işlenmiş et ürünlerindeki üretim artışı vb. nedenler ile artan talep doğrultusunda üretimimiz tüketimi karşılayabilir noktada değildir.

2017 yılında besilik hayvan materyali ithalatının sürekli ve yeterli seviyede yapılamaması nedeniyle besi işletmeleri düşük kapasite ile üretim yapmakta, bu durum işletme maliyetlerini ve kırmızı et üretimini olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu nedenle işletmeler kesime gelen hayvanlarını yeni hayvan girişi gerçekleşene kadar bekletmeyi tercih etmektedirler. Bu da sektörde et üretim miktarlarında dalgalanmalara neden olmaktadır. Yem ve yem hammaddeleri, mazot ve gübre, ilaç gibi girdilerin ithalata bağımlı olmamız sebebi ile döviz kurunda yaşanan dalgalanmalar maliyetlere yansımaktadır. Bu nedenle Ülkemizde orta ve uzun dönemde girdi maliyetlerinin düşmesi sürdürülebilir üretime büyük katkı sağlayacaktır.”

Stokçunun elinde patlatacağız...

Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, et ithalatında gümrük vergilerinin düşürülmesine ilişkin, “Buradaki mücadele esas itibarıyla stokçulara ve spekülatörlere karşı” dedi.

Canikli, CNN Türk’te katıldığı programda gündeme ilişkin soruları yanıtladı. Yaşanan bazı olumsuz gelişmelere rağmen Türkiye’nin 2017’nin ilk çeyreği itibarıyla dünyanın en yüksek 3. büyüme oranını yakaladığına işaret eden Canikli, ülkenin yüzde 5 ile Çin ve Hindistan’dan sonra bu başarıyı sergilemesinin gerçek bir mucize olduğunu dile getirdi.
Canikli, “Bu başarı, enflasyon, işsizlik, faiz oranları düşerken gerçekleşiyor. 2017’nin bütününde Orta Vadeli Program’da belirlediğimiz hedef yüzde 4.4 büyüme ama biz bunun olağan dışı bir şey olmadığı sürece yüzde 4.5’in üstüne çıkacağını hatta yüzde 5’e yaklaşacağını, enflasyon rakamlarının yıl sonu itibarıyla tek haneli rakamlara düşeceğini tahmin ediyoruz” dedi.

Et ithalatında gümrük vergisinin düşürülmesi nedeniyle üreticilerin yaşadığı kaygıya ilişkin bir soru üzerine de Canikli, gıda ürünlerinin fiyatlarındaki istikrarsızlık ve dalgalanmanın geçici olmasına karşın enflasyon üzerinde çok ciddi bir baskı oluşturduğunu dile getirdi.

Canikli, bu baskının ortadan kaldırılması için hükümetin yoğun çaba içinde olduğunun ve bir noktaya geldiğinin altını çizdi.

Tarıma çok ciddi destekler verdiklerini vurgulayan Canikli, bunun fiyat dalgalanmalarıyla bağlantısının bulunmadığını, desteklerin bütün tarım ürünleri için geçerli olduğunu söyledi. Canikli, şöyle devam etti:

“Diyelim ki, bir ürünün üretim arzında bir miktar azalma ihtimali ortaya çıkınca, spekülatörler ve stokçular devreye giriyor, fiyatı çok yükseltiyorlar. Buradaki mücadele esas itibarıyla stokçulara ve spekülatörlere karşı sürdürülüyor. Ne yapıyoruz burada? Yüzde 10’luk ihtiyacımız var, onu hemen ilgili kurumlara vergisiz ithalat etme imkanı veriyoruz. Dolayısıyla bu adım piyasada fiyatı regüle etme imkanı sağlıyor ve stokçuların ellerinde patlamasına neden oluyor. Stokçuların elinde patlatıyoruz, patlatmaya devam edeceğiz.”