Coğrafi işaretle sınırlar aşılıyor

Duygu Erdoğan / İSTANBUL - Türkiye’nin topraklarında kendine has özellikleriyle yetiştirilen; ülkeye özgü şekilde üretilen ürünler, dünyaya isimlerini duyurmaya devam ediyor.

Yurt içinde coğrafi işaret tesciliyle korunması amaçlanan ürünler, aynı zamanda dünya çapında prestijlerini artırmak ve kendi topraklarıyla anılarak değerlenmek üzere Avrupa Birliği (AB) coğrafi işaret tescili alıyor. Bu kapsamda AB’den coğrafi işaret tescili alan en son ürün ‘Hüyük Çileği’ oldu. Türkiye’nin 25’inci AB coğrafi işaret tescili alan ürünü olan Hüyük Çileği, aynı zamanda Konya’ya ilk AB coğrafi işaret tescilini de kazandırırken; çilek türleri arasında da ilk oldu. 

Türkiye’nin AB coğrafi işaret tesciline sahip diğer ürünleri ise sırasıyla; Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Bayramiç Beyazı, Taşköprü Sarımsağı, Giresun Tombul Fındığı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Ezine Peyniri, Safranbolu Safranı, Aydın Memecik Zeytinyağı, Araban Sarımsağı, Osmaniye Yer Fıstığı, Bingöl Balı, Bursa Şeftalisi, Hüyük Çileği.

Kırsal kalkınma örneği

Hüyük Çileği, yetiştiği topraklarda kendi hikâyesini yazan bir ürün. Konya’nın görece engebeli ve dağınık küçük arazilerinde yetiştirilen bu ürün, hem küçük alanda yüksek getiri sayesinde çiftçinin gelirini artırırken, hem de bu sayede şehre göç eden özellikle gençleri yeniden bölgeye çekiyor. 

Küçük tarlalarından sağladıkları geliri artıran üreticiler, 5 - 6 ay gibi uzun bir sezon ömrü olan çilekle iyi bir kırsal kalkınma örneği sunuyor. Birkaç bin dönüm alanla başlayan üretim şu anda 20 bin dönümü geçiyor. Organik üretim koşullarına sahip olan çilek, has kokusu ve tadıyla öne çıkıyor.

Dünyaya yayılıyor

Konuyla ilgili sosyal medya hesabından bir açıklama yaparak Hüyük Çileği’ni duyuran Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, “Bereketli Anadolu’nun, lezzetli ürünlerinin ünü ülkemiz sınırlarını aşmaya devam ediyor” diyerek yeni ürünlerin de kısa sürede listeye ekleneceği bilgisini verdi. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ise, yeni tescil haberini “Başlattığımız uluslararası coğrafi işaret seferberliği ile Anadolu’muzun eşsiz tatlarını ve değerlerini dünyaya tanıtmaya devam ediyoruz” diyerek duyurdu.

5 ürün sırada

AB coğrafi işaret tescili için Bursa Siyah İnciri, Söke Pamuğu, Kayseri Pastırması, Manisa Mesir Macunu, Gaziantep Menengiç Kahvesi de sırada… 5 ürünün de tescili AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanırken, 3 aylık itiraz süreleri bekleniyor. Kısa süre sonra bu 5 ürün de AB coğrafi işaret tescilini garantilemiş olacak.

Zeytin ülkesiyiz

Anadolu topraklarının en çok AB coğrafi işaret tescili alan ürünleri zeytin ve zeytinyağı olarak görülüyor.

Bu alanda Milas Zeytinyağı, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Aydın Memecik Zeytinyağı var. Şehir olarak ise Aydın; inciri, kestanesi, zeytinyağı ile en fazla tescil alan il konumunda bulunuyor. Türkiye, üretim ve ihracatında önemli paya sahip olduğu zeytin ve zeytinyağını bu sayede dünyada farklı ülkelere tanıtma imkanını da geliştiriyor. 

Turizme katkısı var

Dünyada coğrafi işaret tescili; ürünlerin değerlenmelerini sağlarken aynı zamanda bu kendine has özelliklerinin korunmasını sağlıyor. Ekim yöntemi, üretim yöntemi, malzemesi, tekniği gibi her bir adım o coğrafyanın özellikleriyle tescil edilmiş oluyor. Son yıllarda artan gastronomi turizmi içeriğinde coğrafi işaret tescili alan ürünlerin varlığı da dikkat çekiyor. Bu ürünleri baz alarak yapılan seyahatler, oluşturulan rotalar bulunuyor. 

Coğrafi işaret tescili alan ürünlerin taklit ve tağşişi yapılan sıkı denetimler ile kontrol ediliyor ancak bu alanda halen yetersiz tedbirler olduğu belirtiliyor.