Çankırı ‘elmas’ı Kanada’yı aydınlatıyor

Çankırı’nın tozu, tuzu ve kızı meşhur derler. Kenti ziyaret ettiğimiz sırada, tozuna rastlayamadık. Çankırı’nın kızı, medar-ı iftiharı Süreyya Ayhan ise sıkıntılı günler yaşıyor. Ancak şehrin tuzu hâlâ kuru. Hatta parlak ışıklar saçıyor.
Çankırılı girişimci Cihat Yavuz (34), şehrin kaya tuzundan yaptığı lambaları dünyaya satıyor. Huzur verdiği, solunumu rahatlattığı iddia edilen tuz lambalarının hikâyesini dinlemek için Çankırı’nın 20 kilometre doğusundaki tuz ocağına doğru sallantılı bir yolculuğa çıkıyoruz. Yavuz, gözlüğünün tuz kristaline benzeyen kalın camlarının ardından, “Tuz lambalarını Kanada’ya kadar satıyoruz. Çankırı’ya anlatamıyoruz” diyor. 

Yağ tuzunun peşinde...
2003’te TEKEL’e ait Çankırı Tuzlası’nın işletmesini alan Çan-Kaya şirketinin ortakları arasında Cihat Yavuz’un ailesi de var. Hisseleri çok değil. Ancak Cihat Yavuz, ocaktan çıkan tuzu farklı bir şekilde kullanmaya karar vermiş. Kendi şirketini kurmuş.
Fantastik bir çizgi romandan fırlamış gibi duran tuz ocağının yeşilimsi duvarları Hititler’den beri kazılıyor. O gün elle, bugün dinamitle. Mağaranın labirentlerinde dolaşırken Yavuz, anlatıyor:
“Buradan çıkan tuzun rengi yeşil. İşlenerek beyazlar, çoğu sofra tuzu olur. Benim peşinde olduğum tuzun kendisi beyaz. Ona yağ tuzu diyoruz. Yeşil tuzun içinde bir damar şeklinde olur. Bin tonda 100 kilo yağ tuzu çıkar. Ayda ortalama 2.5 - 3 ton bulunur. O yüzden değerlidir. Tuzun tonu 15 YTL, ben yağ tuzunun kilosuna 2.5 YTL veriyorum.”

Erdoğan’a lamba gitmiş
Sofra tuzu, yol tuzu, hayvanlar için yalama tuzu üretmek varken tuz lambası yapmak Yavuz’un aklına nasıl gelmiş? Yavuz, anlatıyor: “Bizim gezip görme şansımız yok. Çankırı dışına pek çıkmayız. Sıkılıyoruz. Çankırılı bir hanım ablamız İstanbul’da bir mağazada Pakistan malı ithal tuz lambası görmüş. Fikri o verdi, ilginç geldi, Acem Tuz Lambası markasıyla bir buçuk sene önce üretime başladık.”
O günden beri tuz lambası öyle ilgi görmüş ki, Ankara’ya yolu düşen hemen herkes Çankırı’ya uğrayıp hediyelik bir tuz lambası almış. Hemen her siyasinin, hatta Başbakan ve ana muhalefet liderinin makamına bile bir tuz lambası gitmiş. İnternet sitesi ve broşürler yoluyla lambaların ünü dünyayı tutmuş.
Avrupa’dan, hatta 400 YTL’lik kargo ücretine aldırmadan Kanada’dan bile sipariş gelmeye başlamış. Tuz lambaları doğal görünümde satıldığı gibi, Atatürk büstünden, takım logosu ve parti amblemine dek her düzenleme yapılıyor. Yavuz, Sevgililer Günü’nde kalp şeklinde yaptığı lambaları Çankırılı gençlerin kapış kapış aldığını anlatıyor.
Yavuz’un sattığı lamba 10 bini, bu işten kârı da kısa zamanda 200 bin YTL’yi aşmış. Eskiden turşuda kullanılan yağ tuzu Yavuz sayesinde artık çalışma masalarına, yatak odalarına ışık veriyor. Cihat Yavuz’un başarı öyküsü, yaratıcı fikirlerin zor bir coğrafyadan bile kolayca çıkabileceğini gösteriyor. 

Mağarayı yalayan da çıktı
Cihat Yavuz, “Çankırı’ya yeni yeni turist geliyor. Tuz mağarasına da bir stant açtık. Özellikle Japonlar tuza çok meraklı. Hatta mağaranın duvarını yalayanlar bile çıkıyor. Lamba işini büyütmek istiyoruz. Ama hammaddeye bağlıyız. Şimdi dükkânı genişleteceğiz. Çankırı’da Yaren Tuz diye bir de tatlı rakibimiz çıktı. Onlara da tuzu biz veriyoruz. Lambalar sırf süs için değil, sağlık için de tercih ediliyor. Lamba havadaki nemi emerek, hava kalitesini artırıyor. Yorgunluk, stres, astım ve bronşit için rahatlatıcı olabiliyor” diyor.

DENİZBANK CEVAPLIYOR
İstihdamın yüzde 77’si KOBİ’lerce sağlanıyor
KOBİ’lerin ülke ekonomisinde yeri nedir?
Türkiye’de 2 milyonun üzerinde Küçük ve Orta Boy İşletme (KOBİ)  bulunuyor. KOBİ’ler tüm işletmelerin yüzde 99.8’ini, toplam istihdamın yüzde 76.7’sini, toplam üretimin yüzde 38’ini, toplam katma değerin yüzde 26.5’ini ve toplam ihracatın yüzde 10’unu oluşturuyor. KOBİ’lerin gelişmesi, yaratıcılık, üretkenlik ve girişimciliği yaygınlaştırıyor. Böylece, yeni istihdam yaratılıyor ve yerel ekonomilerin gelişmesi hız kazanıyor.

KOBİ’ler kredi alırken nelere dikkat etmeli?..
İşletmeler mali durum açısından hangi noktada kredi almalı?
Bugün gelinen noktada, yani faizlerin yatırım yapmak veya dış kaynak kullanmak için uygun seviyelerde bulunduğu, ekonomik büyüme yaşadığımız bir iklimde dış kaynak finansmanı sadece mali durumla alakalı bir ihtiyaç olmaktan çıktı.
Global dalga veya ekonomik durgunluk yaşamadığımız ortamda, birçok iş alanında yatırım yapma, kapasiteyi artırma ve yeni pazarlar yaratma imkânı bulunuyor. Bu gibi ortamlarda özkaynakla finansmanın yanı sıra dış kaynak, yani krediyle finansman sağlamak işletmelere farklı avantajlar getirebiliyor. Ancak büyümenin olmadığı alanlarda faaliyet gösteren veya yatırım yapmak isteyen, fon yaratamayan işletmelerin kendilerine ilave finansman maliyeti yaratmaları akılcı bir çözüm olmayacaktır.
Banka kredisi alırken neye dikkat edilmeli?
Kredinin doğru alanda veya yatırımda kullanılmasına öncelikle dikkat edilmeli. Yanlış fizibilite veya işletme nakit akışına uygun bir kredi modelinin oluşturulmaması, kredi kullanımı aşamasında hissedilmese de ilerleyen dönemde kredi geri ödemelerinde sıkıntıya sebep olabilmektedir.
Maliyet yönetimi çok önemli olduğundan, kredinin para birimi, vadesi ve faizi konularında KOBİ’lerin dikkatli olması gerekiyor. Alacaklar ile borçların aynı para cinsinden olması işletmeyi muhtemel kur hareketlerinden koruyacaktır.

Her eve bir oda ekliyor!
Genç girişimci Yasemin Oytaç, geçen yıl kurduğu Pratik Depo şirketiyle, isteyen her eve ve işyerine ekstra bir oda ekliyor! Oytaç, uzun yıllar yaşadığı ABD’den Türkiye’ye dönünce yerleştiği eve sığamamış. Fazla eşyalarını kaldırdığı depoda ise başına gelmeyen kalmamış.
Oytaç, “Eşyalarımı götürdüğüm depolarda büyük güvenlik ve temizlik sorunları yaşadım. Bizde depo kelimesi negatif bir anlam taşıyor. Bu şirketle depo fikrini değiştirmek istedik. ‘Eşyamı nereye bırakıyorum?’ diye kimsenin gözü arkada kalmasın istiyoruz” diyor.
Pratik Depo, fazla eşyaları saklamaya yarayan bir sistem. Şirket, 3 değişik boyda konteyner kiralıyor. En küçüğüne 1 buzdolabı sığıyor. Orta boy konteyner 8, büyük boy 16 çamaşır makinesi alabiliyor. Oytaç, kendilerini arayan müşteriye küçük bir kamyonla istedikleri boy konteyneri gönderdiklerini, konteyner dolunca da kilitleyip anahtarı müşteriye teslim ettiklerini söylüyor. Konteyner daha sonra Pratik Depo’nun Hadımköy veya Gebze’deki ana deposuna kaldırılıyor. Müşteri istediğinde gidip konteyneri açtırabiliyor ya da konteyner kapısına getiriliyor.

K9 köpekleri kokluyor
Oytaç, şirkette 6 kişi çalıştırıyor. Pratik Depo, konteynerlere güvenlik nedeniyle sıvı kabul etmiyor. Depoya kaldırılan konteynerleri güvenlik önlemi olarak K9 köpekleri kokluyor. Oytaç, “Konteynerler, Koç Allianz tarafından sigortalanıyor. Fiyatlarımız KDV hariç aylık 29 ve 135 YTL arasında değişiyor. Bunun yanı sıra 230 YTL’lik bir de nakliye masrafı alıyoruz” diyor.

Kadınlar tercih ediyor
Pratik Depo’nun kurucusu Yasemin Oytaç, “Konteynerlere genelde ev eşyası konuyor. Yeni eve taşınan, tadilat yapan, yurtdışına veya askere gidenler en büyük müşterimiz. Motosikletini bırakan bile var. Konteynerler böcek ve rutubete karşı ilaçlı olduğu için evrak saklamak isteyen şirketler de geliyor” diyor. Oytaç, müşterilerinin genellikle orta yaşa yakın ve kadın ağırlıklı olduğunu anlatıyor.
200 müşterileri olduğunu belirten Oytaç, 2010’a kadar 1000 müşteriye ulaşmayı hedefliyor. Büyümek için bir de ortak alma planları var. Levent civarında bir ‘ara depo’ yeri bakan Oytaç, içine araba sığacak bir konteyner boyu daha çıkarmayı planlıyor. Oytaç’ın şirketteki ortakları, eşi Engin Oytaç ve kayınpederi Işık Oytaç. Engin Oytaç, Koç Grubu bünyesindeki, alışveriş anında tüketiciyi ödeme yaparken tanıyan Paro sisteminin de kurucusu.

FUAR TAKVİMİ
17 Nisan 39. Ayakkabı Moda (İst.)
17 Nisan 2. Avrasya Zeytin (İst.)
18 Nisan Kuyumculuk (Adana)
18 Nisan 2. Deri Moda (İst.)
20 Nisan Güzellik Dünyası (İzmir)
24 Nisan Ambalaj 2008 (Bursa)