Bir şiir yazdı faizden kurtuldu

İnanın ki Ferit Bey anamız ağlamıştır Ödiyelim diyerek bunca yıldır anayı, İki çocuk babası şair Ümit Yaşardan Bir emir buyurun da almasınlar babayı Ümit Yaşar Oğuzcan 732 sayfalık kitapta şair Ümit Yaşar Oğuzcanın faiz yükünden bir şiir ile nasıl kurtulduğu da anlatılıyor. Kitapta, 1984 yılında Galata Kulesinden atlayarak intihar eden Oğuzcan dışında, ünlü Fahriye Abla şiirinin yazarı Ahmet Muhip Dranasın da 1966 - 1972 döneminde banka Yönetim Kurulu Üyesi olduğu, Necip Fazıl Kısakürek ve Munis Faik Ozansoyun ise bankada memur olarak çalıştıkları belirtiliyor.Kitapta bankacılık mesleğine Ankarada, Osmanlı Bankasında başlayan Ümit Yaşar Oğuzcanın daha sonra İş Bankasına geçtiği ve memur olarak Ankara, İstanbul ve Adanada çalıştıktan sonra 1960larda yayınevi kurmak için bankadan ayrılırken kredi kullandığı anlatılıyor. Başarılı olamayan yayıncılık hayatı kısa süren Oğuzcan, daha sonra bankaya müşavir olur. Görevi sırasında da takside bağlanan kredi borcunun ana parasını ödemeyi sürdürürken, biriken faizleri de ödemesi gerektiği iletilir.Duruma fena halde kızan Oğuzcan, Genel Müdür Ferid Basmacıya, bankanın uygulamasını eleştiren bir şiir gönderiyor. Tek bir dörtlükten oluşan şiiri çok beğenen Basmacı, bankaya talimat vererek, şairi faiz yükünden kurtarıyor. Atatürkün, koyduğu 250 bin lira sermaye ile 1924te kurulan İş Bankasının 78 yıllık tarihi kitaplaştırıldı. Tarih Vakfı tarafından İş Bankası Tarihi adıyla hazırlanan kitapta, bankanın yönetiminde, siyasetçi ve bürokratların yanısıra sporcu ve şairlerin de bulunduğu belirtiliyor. Koç ve Sabancı, Varlık Vergisi için kredi aldı Hiç bir teminat göstermeden Halil Ali Bezmen 950 bin lira kredi aldı. Tarsusta Sadi Eliyeşile 700 bin lira, Mehmet ve Hasan Karamehmete 130 bin lira, İbrahim Behlil ve ortaklarına 300 bin, Ankaradan Vehbi Koç ve Koç Ticarete 880 bin lira, Adanadan Nuri Hasa 200 bin, H.Ömer Sabancıya da 150 bin lira kredi açıldı.İş Bankası ayrıca 1943 yılında yine teminat ve ipotek karşılığında 200 bin lira ile 1 milyon 60 lira arasında değişen miktarda yedi gayri müslime de kredi açtı.Varlık Vergisi uygulamasıyla, kredi açtığı kişilerin zorlanacağını gören banka yönetimi, borçların kapatılması için müşterilerine ödeme kolaylığı sağlayacak bazı tedbirler aldı. Ellerinde devlet kâğıdı, Osmanlı Bankası hissesi bulunan borçlulardan, bu kıymetler, belli bir iskonto yapıldıktan sonra kredi borçlarını kapatmada kullanıldı. İş Bankasının tarihinin ele alındığı kitapta tarihi gelişmelere de ışık tutuluyor. Bunlardan birisi de 1942de uygulanan Varlık Vergisi olayı. Kitapta yeralan bilgilere göre Mersin, Adana, Ankara ve Tarsusta Varlık vergilerini ödeyebilmeleri için 25 kişiye kredi açıldı. Atatürk, İnönüye her ay para vermiş Kitaptaki bilgilere göre Atatürkün 1924 yılından ölümüne kadar geçen süre içinde her ay düzenli olarak para verdiği kişiler arasında silah arkadaşı İsmet İnönü de var. İlk önce aylık bin lira ödenen İnönünün aylığı 1929da 2 bin liraya yükseltildi. Araları açıkken bile ödendiİnönü, Ekim 1937ten itiraben ise Atatürkün hesabından her ay 3 bin lira aldı. Böylece Kasım 1938e kadar aralarının açık olduğu dönemlerde dahi İsmet İnönüye Atatürkün hesabından toplam 365 bin 150 lira ödendi. Ayrıca Atatürkün kız kardeşi Makbule Atadana 1927 yılından ölümüne kadar her ay 200 lira ödendi. Atatürkün hesabında, vefat ettiğinde nemalandırılması banka yönetimince gerçekleştirilen 1.5 milyon liraya yakın para vardı. Kitapta, 1 nolu hesabın Türkiye Büyük Millet Meclisine ait olduğu İş Bankasında 2 nolu hesabın Atatürk adına açıldığı, bankada dört ayrı hesabı bulunan Atatürkün, özellikle 2 nolu hesaptan birçok kişiye düzenli olarak para verdiği belirtiliyor. İş Bankasının pehlivanları Balkan ve Olimpiyat şampiyonlukları bulunan Yaşar Erkan, 1935 yılında 60 lira aylıkla depo memuru olarak işe başladı. 1943 yılında 80 lira maaş aldığı bankadan geçinemediği gerekçesi ile ayrıldı. Yokluk içinde kalan Erkan, altı yıl sonra geri dönmek istediyse de bu girişimi sonuç vermedi.1915 doğumlu olan ve Avrupa, Olimpiyat ve dünya şampiyonlukları kazanan ünlü güreşçi Yaşar Doğu da 45 lira maaş ile 1938 yılında bankada müstahdem olarak çalışmaya başladı. 1940 yılında ise istifa etti. Aktif güreş hayatını kapattığı 1952 yılında, yeniden bankanın kadrosuna alınan Doğu, işe devamsızlıktan dolayı istifa etmiş sayıldı.Bir diğer milli güreşçi olan Mehmet Çoban ise depo memuru olarak girdiği İş Bankasında 33 yıl süreyle çalıştı. İş Bankası Tarihinde, bankada şair ve edebiyatçıların dışında birçok ünlü sporcunun da çalıştığı bilgisine yer veriliyor. Kitapta yer alan bilgilere göre, dünya güreşine adını yazdıran şampiyonlardan Yaşar Erkan, Yaşar Doğu ve Çoban Mehmet (Mehmet Çoban) de bankada çalıştı. 6 - 7 Eylül olayları mevduat kaybettirdi Komite, zararların tespiti için İstanbul Ticaret Odasında bir başvuru masası kurar. 26 Eylülden 15 Ekime kadar komiteye zarar gördüğünü bildirenlerin sayısı 4 bin 433e kadar çıkar. Beyan edilen zarar miktarı ise 69 milyon 578 bin 744 liraya ulaşır.İş Bankası yönetimi olaylar üzerine bir de rapor hazırlar. Olayları izleyen 4 - 5 gün içinde bankalardan 93 milyon lira para çekildiği belirtilen raporda bunun 24.5 milyon lirasının İş Bankasına ait olduğu ve bankanın büyük mevduat kaybına uğradığı belirtilir. Kıbrıs sorununun Türkiye gündemini işgal ettiği 1955 yılının 6 Eylül günü İstanbul Ekspres adlı gazetede, Atatürkün Selanikteki evinin bombalandığı haberi yayımlanınca, İstanbul, tarihe geçen bir yağma ile karşı karşıya kalır. Yüksek öğrenim gençliğinin düzenlediği protesto yürüyüşü sırasında, özellikle Beyoğlu İstiklal Caddesindeki Rum, Yahudi ve Ermeni Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının iş yerleri yağmalanır. İş yerleri hasar gören gayri müslimlerin çoğu İş Bankası müşterisidir. Bankanın o zamanki genel müdürü Üzeyir Avunduk başkanlığında 6 Eylül Hadiselerinde Zarar Görenlere Yardım Komitesi adıyla bir komite kurulur. İthal kumbara 1928de geldi Banka kurulmuş ancak tasarruf hesaplarının miktarı azdır. Toplam tasarruf hesabı tutarı 1 milyon 386 bin lirada kalan banka, 1928 yılında kampanya yapmaya karar verir. Hedef kısa sürede tasarruf tutarını 10 milyon liraya çıkarmaktır. Aynı yıl eylül ayında Avrupaya ısmarlanan, üzerinde eski harfler bulunan ve halen de kullanılan meşhur metal kumbaralar Türkiyeye getirilir. Kısa sürede kumbaralar tükenir. Kumbarayı ilk doldurup bankaya getiren ise Biga mebusu Şükrü Beyin oğlu Süha Efendi olur. 1934 yılında dağıtılan kumbara sayısı 50 bine ulaşır.