14.06.2021 - 13:38 | Son Güncellenme:
Mecaz-ı Mürsel ile istiare sıklıkla birbirine karıştırılsa da ikisi farklı söz sanatlarıdır. Mecaz-ı Mürselde kendisine benzetilen öge sadece bir yönüyle ele alınır. Örneğin ''İçinde bir aslan yatıyor'' cümlesi istiaredir. ''Benim babam aslan gibi güçlüdür'' sözü ise mecaz-i mürsele örnek olarak gösterilebilir.
Kapalı İstiare Nedir?
Bir kelimenin yerine anlamca onu çağrıştıran başka bir kelimenin kullanılmasına istiare ya da eğretileme denir. Sözlük anlamı ödünç almak olan istiare, bir sözcüğün başka bir sözcüğün yerine ''ödünç'' olarak kullanılması anlamına gelir.
İstiare kendi içerisinde açık ve kapalı istiare olarak ikiye ayrılır.
Açık istiarede, teşbih sanatının güçlü ögesi olarak nitelendirilen ''kendisine benzetilen'' bulunur. Örneğin ''Gündüzüm gece oldu'' cümlesinde umut gündüze, umutsuzluk ise geceye benzetilmiştir. Ancak sadece kendisine benzetilen öge kullanıldığı için açık istiare yapılmıştır.
Kapalı istiarelerde ise teşbih sanatının zayıf ögesi, yani ''benzeyen'' bulunur. Sadece benzeyen yer aldığı için bu söz sanatında benzetme yönü de kullanılmalıdır.
Cümle Örnekleri ile Kapalı İstiare Örnekleri
1- Onun bende hissettirdiği acı kalbime saplandı.
Benzeyen: Öznenin hissettiği acı
Benzetme yönü: Saplanması
Kendisine benzetilen ise ''oktur.' ' Ancak ok kelimesi cümlede açıkça ifade edilmediği için bu cümlede açık değil kapalı istiare yapılmıştır.
2- Üst üste yaşadığı talihsizliklerden sonra hayatı alabora oldu.
Benzeyen: Öznenin hayatı
Benzetme yönü: Alabora olmak
Kendisine benzetilen gemidir çünkü alabora olmak sadece gemi, tekne gibi deniz taşıtlarına özgüdür.
3- Bu cennet yerinde insan kendisini çok mutlu hissediyor.
Benzeyen: Cennet
Benzetme yönü: Sonsuz mutluluk
Kendisine benzetilen kalınan yer ya da evdir.
4- Yılandan korkmam yalandan korktuğum kadar.
Benzeyen: Yılan
Benzetme yönü: Söz ya da davranış.
Kendisine benzetilen sinsilik ve sahteliktir.
5- Askerlerimiz, düşman ordularına karşı dörtnala hücuma geçti.
Benzeyen: Askerler
Benzetme yönü: Dörtnala koşmak
Bu cümlede askerlerin cesareti ve hızı atlara benzetilmiştir. Ancak at kelimesi kullanılmadığı için bu cümle de açık değil kapalı istiareye örnek olarak gösterilebilir.
6- Çocukluk hayallerim suya düştü.
Benzeyen: Hayaller
Benzetme yönü: Suya düşmek
Bu cümlede de hayaller suya düşen ve gözden kaybolan bir nesneye benzetilmiştir.
'Çalkala', 'Pırlanta', 'Nazar', 'Ders Olsun', 'İntikam', 'Gölge' gibi şarkılarıyla hafızalara kazınan şarkıcı Demet Akalın, geçtiğimiz akşam Nevşehir'de sahne aldı. Mekanda sigara içenlere tepki gösteren ünlü şarkıcının o halleri gündem oldu.