20 kişiden birini etkileyen hastalık Hemoroid

Didem Seymen - Makat (anüs) bölgesinde bulunan kan damarlarının genişlemesi, şişmesi ve ele gelmesi durumu hemoroid (basur) hastalığı olarak bilinmektedir. İzmir’de kolorektal cerrahi alanında çalışan Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cem Terzi, hemoroid yani halk arasında basur adıyla bilinen hastalık ile ilgili bilgiler verdi…

■ Hemoroid yani basur nedir?

Hemoroid makat etrafında şişmiş damarlardır. Hemoroidlerin iki türü vardır. Dış hemoroidler, makatın etrafındaki derinin altında oluşur. İç hemoroidler ise makatın içinde oluşur. Hemoroid hastalığı hem erkeklerde hem de kadınlarda yaygındır ve yaklaşık olarak 20 kişiden 1’ini etkiler. 50 yaşından büyük yetişkinlerin yaklaşık yarısında hemoroid hastalığı bulunmaktadır.

■ Hemoroid hastalığı varsa neler tüketilmeli?

● Lif açısından zengin gıdalar tüketmek, dışkının daha yumuşak ve geçişi daha kolay olmasına yardımcı olabilir. Bu da hemoroidleri tedavi etmede ve önlemede etkili olur. Lif açısından zengin yiyecekler sindirimi uyarır, şişkinliği ve kabızlığı azaltmaya yardımcı olur. İki tür lif vardır; çözünür lif ve çözünmez lif. Çözünür lif, vücuda girdiğinde bir jel haline dönüşen liflerdir; örneğin ejder meyvesi, ıspanak gibi sebzelerde bulunur. Çözünmez lif ise sıvılarla çözünmez ve bağırsak içinde hala katı halindedir. Bu tür lifler tam tahıllar, yeşil sebzeler, kuruyemişler ve meyvelerde bulunur.

● Yeterli miktarda su içmek çok önemlidir. Su, lifin bağırsakta daha iyi çalışmasına yardımcı olur. Gerekli miktarda su eklemek, dışkının yumuşamasına ve dışkılamanın daha kolay hale gelmesine yardımcı olur. Hemoroidleri olan kişiler ve hemoroid ameliyatı sonrasında hastalar bol miktarda su, meyve ve sebze suları içmelidirler. Her gün 2 - 2.5 litre su içilmelidir. Fazla egzersiz yapanlar daha fazla su içebilirler. Özellikle, herkesin sabahları uyandığında sindirim sistemini daha iyi çalıştırmak için bir bardak ılık su içmesi iyi olur.

● Omega-3 bakımından zengin yiyecekler yararlıdır. Omega-3, sağlıklı cilt ve bağırsak mukozasında önemli bir rol oynar. Omega-3 ayrıca, hemoroid ameliyatı sonrası iltihabı azaltarak yararlı bir anti-enflamatuar etkiye sahiptir. Omega-3, birçok kuruyemiş (keten tohumu, chia tohumu gibi) ve soğuk su balıklarında bulunur.

● C vitamini ve E vitamini açısından zengin yiyecekler yararlıdır. C vitamini, sağlıklı kan damarlarının oluşumunu ve korunmasını destekler, hastalık riskini önler. Vücuttaki C vitamini miktarı, hasta stres altındaysa, çok fazla abur cubur veya paketli hazır gıda tüketirse azalır. Buna dikkat etmek gerekir. C vitamini, çilek, kivi, portakal, brokoli gibi birçok sebze, meyvede bulunur. E vitamini, hücre zarlarında önemli bir rol oynayan yağda çözünen bir vitamindir; iltihabı önler, iltihaplı dokuların iyileşmesine yardımcı olur ve hemoroidleri küçültür. Hemoroid ameliyatı sonrası şişliği ve iltihabı azaltır. E vitamini açısından zengin yiyecekler arasında kestane, ıspanak, brokoli ve avokado bulunur.

● Magnezyum ve çinko açısından zengin yiyecekler yaralıdır. Bu iki mineral, kan damarlarını stabilize etmeye, bağırsakları yumuşatmaya, kas dokusunu desteklemeye, vücutta iltihapla mücadele etmeye ve yaraların hızlı bir şekilde iyileşmesine yardımcı olur. Hastalar, çikolata, avokado, tam tahıllar, kuru üzüm, kuruyemiş gibi çinko ve magnezyum açısından zengin yiyecekler tüketmelidirler.

■ Hemoroid hastalığı varsa ne yemekten kaçınılmalı?

● Hemoroidleri olan kişiler bazı yiyeceklerden kaçınmalıdır. Rafine edilmiş tahıllar iyi gelmez. Bunlar öğütülmüş ve kepekleri çıkarılmış tahılları içerir. Kabızlığa neden olurlar, hemoroidleri kötüleştirir ve dışkılarken hastalara acı çektirirler.

● Et, çok miktarda protein sağlayan ancak çok fazla lif içermeyen bir yiyecektir, bu nedenle hazımsızlığa ve şişkinliğe neden olabilir. Çok fazla et tüketmek kabızlığa yol açabilir. Hemoroidleri olan kişilerin beslenmelerini düzenlemek için et tüketimini azaltmaları yerinde olur. Eti yeşil sebzeler ve sağlıklı yağlarla işlemeleri işe yarar. Bu sayede etin sindirimini kolaylaştırmış ve kabızlığı azaltmış olurlar.

● Acı ve baharatlı yiyecekler zararlıdır. Hemoroidleri kötüleştirmemek için, baharatlı yiyecekler kısıtlanmalıdır. Biber, acı biber, zencefil, hardal gibi baharatlar, vücuda emildiğinde kan basıncını artırabilir, terlemeye neden olabilirler. Hasta bunları çok fazla tüketirse, iç ısı artışına yol açarak kabızlığa, dışkılarken yanma ve acıya neden olabilirler.

● Yüksek tuzlu yiyecekler zararlıdır. Yüksek tuzlu yiyecekler dışkıyı sertleştirir, dışkı geçişini daha zor hale getirirler.

● Şeker ve nişasta bakımından zengin yiyecekleri de önermiyoruz. Çok fazla şeker ve nişasta tüketmek bağırsak duvarına baskı yapar, hastanın kabız olmasına, makatta kaşıntıya ve hemoroidlerin daha da kötüleşmesine neden olur.

● Çok yağlı yiyecekler zararlıdır. Çok yağlı yiyecekler, kişileri şişkinlik, hazımsızlık, sindirim bozukluklarına yatkın hale getirir ve kabızlık riskini artırır.

● Alkollü ve uyarıcı içeceklerin kullanımı azaltılmalıdır. Bu içecek grubu iç organlara zarar verebilir. İç organlarda ısı artışı ve ödem olur. Vücut su kaybeder, kuru dışkıya neden olur, kabızlığa neden olurlar.

Bütün önlemlere rağmen 1 hafta boyunca hala hemoroid şikayetleri ve dışkılama sırasında kanama varsa hekime başvurmak gerekir.

Hemoroidleri önlemek için bunları yapın:

● Lif açısından zengin gıdalar tüketmek
● Her gün su veya diğer alkolsüz içecekler içmek
● Tuvalet yaparken zorlanmamak, aşırı ıkınmamak
● Tuvalette uzun süre oturmamak
● Ağır kaldırmaktan kaçınmak