Seçim zaferinin ardından gözler Trump'ın Türkiye politikasında! 'Savunma sanayiide engeller kalkabilir'
Tüm dünyanın yakından takip ettiği ABD seçimlerinde Cumhuriyetçi aday Donald Trump, Demokrat aday Kamala Harris'e karşı zaferini ilan etti. 2. kez ABD Başkanı seçilen Trump, 'savaşları durduracağım' mesajını verdi. Peki yeni dönemle birlikte dünyayı ne bekliyor? Trump'ın Türkiye ve bölgedeki politikaları nasıl olacak? TEPAV Dış Politika Programı Direktörü Gülru Gezer ve DİPAM Başkanı Dr. Tolga Sakman Milliyet.com.tr'ye değerlendirdi.
Dünyanın yakından takip ettiği ABD başkanlık seçimlerinde milyonlarca seçmen sandık başına giderken seçimin galibi de Donald Trump oldu. 2. kez ABD Başkanı seçilen Trump kesin olmayan sonuçlara göre 267 delege kazandı. Harris ise 224 delege kazandı. Donald Trump ABD'nin 47. başkanı olduğunu ilan ederek destekçilerine de seslendi. Trump, 'Bu seçimde tarih yazıldı. Bu, tüm tarihin en büyük siyasi hareketiydi. Ülkemizi iyileştireceğiz. Güvenli bir ülke, iyi bir eğitim istiyoruz. 4 yıl boyunca hiç savaşımız yoktu, ben savaşları durduracağım. O yüzden demokrasi ve özgürlük için de önemli bir gün.' dedi.
Peki yeni dönemle birlikte dünyayı ne bekliyor? Trump'ın Türkiye ve bölgedeki politikaları nasıl olacak? Diplomatik İlişkiler ve Politik Araştırmalar Merkezi (DİPAM) Başkanı Dr. Tolga Sakman ile TEPAV Dış Politika Programı Direktörü ve Türkiye’nin eski Los Angeles Başkonsolosu Gülru Gezer, ABD'deki seçim sonuçlarını ve Trump'ın zaferini Milliyet.com.tr'ye değerlendirdi.
TRUMP'IN EN BÜYÜK İDDİASI...
Trump'ın zafer konuşması ile ilgili DİPAM Başkanı Dr. Tolga Sakman, 'Kampanya döneminde üzerinde durduğu konuları teyit eden, bu konuda ilerleyeceğini söyleyen ama kampanya dönemi kadar sert olmayan bir tonda yapıldı. Kimlikler, toplumlar gibi seçim sürecinde Trump’ın desteklenmesine neden olan konuları geri planda tutmaya çalıştı. Fakat en büyük iddiası olan önceliğin Amerika’da olması ve Amerika’nın altın çağını yaşamalarının ısrarla üstünde durdu.' dedi.
"MEYDAN OKUMALARLA KARŞILAŞACAK"
Dış politikanın Amerikan seçimlerinde hiçbir zaman belirleyici unsurlardan birinin olmadığını belirten Sakman, "Bu seçimde de ana konulardan biri değildi ama mevcut başkan Biden'ın dış politika uygulamalarına karşı tepkinin Trump seçiminde etkili olduğunu görüyoruz. Savaşları bitirme söylemi Trump'ın en dikkat çekici vadiydi. Rusya-Ukrayna Savaşı’nda savaşın sonlanması adına Ukrayna’ya verdiği desteği kesmesi mevcut tek kutuplu Amerika’nın başat aktörü olduğu sistemi zorlayıcı bir adım olacağından burada meydan okumalarla karşılaşacaktır. Üstelik Rusya ile ilişkileri normalleştirebileceği fikri yine Trump'ın maliyet hesabıyla ilişkilendirilebilir.' ifadelerini kullandı.
"AVRUPA İLE ABD ARASINDA KIRILGANLIK"
Putin ile bir anda normal ve samimi bir ilişki tesis edilmesinin güç olduğunu ifade eden Sakman, "Bunun karşısında Avrupa’nın savunulmasında da önceden söylediği tezlerin arkasında durması yani Avrupa’nın kendi savunması için daha fazla para harcaması noktasında ısrarcı. Bu durum Avrupa ile ABD arasında kırılganlık oluşturuyor. Avrupa Birliği yöneticilerinin şu anda Trump ile çalışmaktan duyacakları memnuniyet hakkında söylediği her söz bu durumun yönetilmesi için atılan adımlar.' şeklinde konuşu.
ABD İLE ÇİN ARASINDAKİ EKONOMİK REKABET
"Çin ile ekonomik rekabet Trump'ın ana gündemindeydi ve yine öyle olacak." diyen Sakman, "Amerikan işletmelerinin ve devletin kârını azaltan bu rekabetten kurtulmak için siyasi, diplomatik, hukuki yolları hızlıca deneyeceğini görebiliriz. Özellikle bu konuda Trump'ın yanında duran milyarderlerin etkili araçlar olacağını söyleyebiliriz.' dedi.
TRUMP'IN İSRAİL ALEYHİNDE KARAR ALMASI MÜMKÜN GÖRÜNMÜYOR
Sakman, Trump'ın Netanyahu ile iyi ilişkileri olduğunu ve İsrail aleyhinde karar almasının çok mümkün olmadığını belirterek sözlerini şöyle sürdürdü; Bununla birlikte Biden yönetiminin de kısıtlamaya çalıştığı fakat İsrail yönetiminin ABD’deki seçim döneminin getirdiği boşluktan da faydalanarak bölgeye yaydığı çatışmayı Trump da kısıtlamaya çalışacaktır. Çünkü özellikle İran’la çatışmaya çekilmiş olan Amerika bölgedeki bu halden zararlı çıkacak görünüyor.
TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİ
Trump'ın Cumhurbaşkanı Erdoğan ile kişisel samimiyetinin bir avantaj olarak görüldüğüne dikkat çeken Sakman, ABD-Türkiye ilişkileri hakkında da şunları söyledi; Daha önceki başkanlığı döneminde öngörülemez tavrı ile bir çok konuda Türkiye’nin aleyhinde davrandığını biliyoruz. Bu dönemde özellikle Türkiye’nin F-16, F-35 gibi somut beklentilerinde ilerleme sağlayabileceğini tahmin ediyoruz. Çünkü Trump'ın Patriotlar meselesinde Türkiye’yi haklı gördüğünü hatırlıyoruz.
Orta Doğu'dan askerini çekme konusunda ise tavrının netleşmesi gerekiyor. Bölgeden çekildiğinde Suriye’nin kuzeyindeki PKK/PYD yapısıyla ilişkilerini ne düzeyde tutacağı Türkiye için önemli. Çünkü eğer bu yapıyla ilişkilerini aynı şekilde devam ettirecekse bölgeden asker çekmesi Türkiye’nin bölge politikaları ve güvenliği için faydalı olmayacaktır. Türkiye, Amerika ile ilişkilerinde istediğini almak için net şekilde pazarlık yapabilen bir diplomatik kanalı kullanmaya başlaması gerekiyor bu yeni dönemde.
ANKETLER YANILDI
Anketlerde uzun bir süredir seçimlerin başa baş olduğunu belirten TEPAV Dış Politika Programı Direktörü ve Türkiye’nin eski Los Angeles Başkonsolosu Gülru Gezer, bazı anketlerde Harris'in önde gösterildiğini söyledi. Gezer, 'Anketleri hep kaydı ihtiyatla takip ediyorduk ancak seçim sonuçlarıyla Trump’ın gerçek bir zafer elde ettiğini söyleyebiliriz.' dedi.
TRUMP'IN EN TEDİRGİN EDEN ÖZELLİĞİ
Trump'ın dünya açısından en tedirgin eden özelliğinin öngörülemez olması olduğunu söyleyen Gezer, 'Ben ikili ilişkiler bağlamında siyasi ve diplomatik düzeyde Biden dönemine kıyasla bir düzelme olacağını düşünüyorum. Tabii henüz Trump’ın kabinesini ve danışmanlar kadrosunu bilmiyoruz. Belirginleştiğinde tablo da netleşecektir.' şeklinde konuştu.
"SAVUNMA SANAYİİNDEKİ BAZI ENGELLER KALKABİLİR"
Trump'ın bir iş insanı olduğunu ifade eden Gezer, ABD mallarını satmak odaklı bir stratejiyi önceleyeceğini ifade etti. Gezer, 'Bu çerçevede savunma sanayiinde önümüze konan bazı engellerin kalkması söz konusu olabilir. Bir formül bulunursa Türkiye F-35 programına bile dönebilir.' dedi.
Gezer sözlerini şöyle sürdürdü; Bölgesel ve küresel meseleler açısından baktığımızda savaşları bir günde bitirme sözünün nasıl hayata geçirileceğini görmemiz gerekecek. Burada esas, kalıcı barışın tesis edileceği bir çözüm olmalıdır. Netanyahu’nun son hamlelerine bakacak olursak savaşı bitirmek bir yana çok daha radikal bir tutum içine girebileceği görülüyor.
DEMOKRATLARIN SEÇİMİ KAYBETMESİ
Demokratların şapkalarını önlerine koyup 21. YY’ın değişen dinamiklerine göre köklü bir değişikliğe gitmeleri ve yepyeni bir stratejiyle ortaya çıkmaları gerektiğini değerlendiriyorum.
