08.04.2023 - 14:52 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Amerikan insansız hava aracı MQ-9 Reaper'ı Karadeniz üstünde savaş uçaklarıyla düşürerek Ukrayna işgalinden bu yana ilk kez NATO ile doğrudan yüzleşen Rusya, Finlandiya'nın ittifaka katılmasının ardından Baltık Denizi'nde kıskaca alındı.
Rus lider Vladimir Putin, 24 Şubat 2022'de işgal emri verdiği Ukrayna'da geride kalan 400 günde tarihi bir hezimet yaşadı. Birkaç günde Kiev'i ele geçirip kukla bir yönetimi işbaşına getirmeyi hedefleyen Kremlin, NATO'nun savaşta oynadığı role öfkesini gizlemiyor.
Rusya Mart 2023'te Karadeniz'de dünyayı ayağa kaldıran hamlesini yaptı, süper güçler ilk kez doğrudan çarpıştı. İki Rus Su-27 jeti, Kırım Yarımadası'nın batısında seyreden bir Amerikan MQ-9 Reaper insansız hava aracının peşine düştü. MQ-9'un önünü kesen Rus savaş uçakları önce birkaç kez Amerikan drone'unun üstüne yakıt boşalttı. 30-40 dakika kadar süren kovalamacada bir jet MQ-9 Reaper'ın pervanesine çarptı ve Amerikan ordusu insansız hava aracını Karadeniz'de uluslararası sularda düşürdü.
Karadeniz'deki şok henüz atlatılamadan bu kez Alman ve İngiliz savaş uçaklarıyla Rus jetleri Avrupa'da karşı karşıya geldi. Baltık Denizi üstünde uçarken Estonya hava trafik kontrol kulesiyle bağlantısı kopan Rus jetinin önü, Typhoon savaş uçaklarıyla kesildi.
Mart ayı sona ererken, bu kez ABD'ye ait stratejik bombardıman uçağı B-52 Avrupa semalarındaydı. Nükleer başlık taşıyabilen B-52'ye, İtalya, İspanya ve Romanya savaş uçakları eşlik etti. İtalyanlar Typhoon, İspanyollar F-22 ve Romanya ordusu ise kadraja F-18'lerle girdi. Görüntülerin Baltık Denizi'nin üzerinde kayıtlara geçtiği belirtildi ancak resmi bir doğrulama gelmedi.
Nisan ayının ilk günlerinde NATO jetleri bu kez Rusya'ya ait Il-76'nın yanında belirdi. Litvanya'dan kalkış yapan Romanya'ya ait F-16 jetleri, Rus askeri nakliye uçağını izledi. NATO'dan yapılan resmi açıklamada, Il-76'nın bir uçuş planı bulunmadığı, hava trafik kontrolüyle de temas kurmadığı belirtildi.
Baltık Denizi'ne taşınan gerilimi bölge ülkesi Finlandiya'nın NATO'ya resmen katılımı izledi. Putin'in Ukrayna'ya saldırmasıyla tarafsızlığını bir kenara bırakan Finlandiya, ittifakın 31'inci üyesi oldu. Finlandiya'nın NATO'ya girişiyle, Rusya ve ittifak arasındaki kara sınırı iki katına çıktı. Zira, Finlandiya 1340 kilometreyi bulan hatla Rusya ile en uzun sınıra sahip Avrupa Birliği ülkesiydi.
Finlandiya'nın NATO'ya dahil olmasından yalnızca dört gün sonra, Baltık Denizi'nde bir kez daha alarm verildi. Litvanya'daki Siauliai Üssü'nde konuşlu NATO F-16'ları, Baltık Denizi'nde seyreden iki Rus savaş uçağının önünü kesti.
İttifak, NATO bölgesi yakınında uçan Rus jetlerini önleyen Romanya F-16'larının ilk kez 'Karpatyalı Engerek' için havalanıdığnı duyurdu. NATO'nun resmi Twitter hesabından paylaşılan fotoğraflarda, Rus jetleri oldukça net şekilde kadrajdaydı.
Rusya ve NATO arasındaki parlama noktası Baltık Denizi, stratejik açıdan Kremlin'in Batı'ya açılan kapısı. Putin'in memleketi St. Petersburg ve Rusya'nın Avrupa'nın göbeğindeki toprağı Kaliningrad Baltık kıyısında kurulu.
Baltık Denizi'ndeki Rus toprakları ise, NATO üyeleri Danimarka, Almanya, Polonya, Letonya, Litvanya Finlandiya ve Estonya ile çevrili. Ki, listedeki Estonya, Litvanya ve Letonya eski Sovyetler Birliği ülkeleri.
Baltık Denizi altından geçen Kuzey Akım 1 boru hattında gerçekleşen patlama hala gizemini korurken, NATO ülkeleri ve Rusya birbirlerini suçluyor.
Haziran 2022'de ise, Avrupa Birliği üyesi Litvanya'nın yaptırımları uygulamak için Rus toprağı Kaliningrad'a ürün geçişine izin vermemesi büyük bir krizi tetiklemişti. Moskova, trenleri durduran Vilnius yönetimine ağır tehditler savurdu.
AB yaptırım listesinde kömür, metaller, inşaat malzemeleri ve gelişmiş teknoloji ürünleri vardı.
Rusya'yla kara bağlantısı olmayan Kaliningrad, 1945'te yani İkinci Dünya Savaşı'nın sonunda savaşı kaybeden Almanya'dan alınarak Rusya toprağı haline getirilmişti. Baltık Denizi'ne açılan ve AB üyeleriyle kara komşusu olan bölgenin Moskova için stratejik önemi çok büyük.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişimi, dünyayı geri dönülemez şekilde kökünden değiştirdi. Vladimir Putin'in birkaç günde Kiev'i ele geçirip Ukrayna'da kukla bir yönetimi iş başına getirme hayali, kısa sürede suya düştü. Kiev çevresinden ikinci ayda çekilmek zorunda kalan Rus birlikleri, yaz mevsimi sonunda Ukrayna'nın karşı taarruzuyla yüzleşti. Ukrayna ordusu doğudaki Harkov'u birkaç günde Rus işgalcilerden temizledi, peşinden Vladimir Putin'in en utanç verici hamlesi hayata geçti. Yaklaşık 30 bin Rus askeri, Ukraynalıların Herson ve Kırım Yarımadası'nı birbirine bağlayan köprüleri havaya uçurması nedeniyle mahsur kaldı. Ukrayna ordusunun adım adım Herson'a yaklaşması üzerine, Putin ele geçirebildikleri tek bölgesel başkentten ordusunu geri çekmek zorunda kaldı.
Ukrayna'ya işgalin başından itibaren silah yağdıran Batılı ülkeler ise, savaşın gidişatını belirledi. Silah yardımında başı çeken ABD'nin uzun menzilli HIMARS füze sistemini Ukrayna'ya vermesi, Rus işgalcilerin ilerleyişini durdurdu. Cephedeki denklemi alt üst eden HIMARS'ları ünlü hava savunma sistemi Patriotlar izledi. 2023'e girilmesiyle, bu kez tank tabusu kırıldı. Alman Leopard, Amerikan Abrams ve İngiliz Challenger tankları cepheye sürülüyor.
Amerikan F-16'larının Ukrayna'ya verilmesi tartışılırken, birçok Avrupa ülkesi ellerindeki Sovyet üretimi MiGBatılı ülkelerin halihazırdaki gündemi ise, Ukrayna'ya savaş uçağı verilmesi. Birçok Avrupa ülkesi, Amerikan F-16'larını Ukrayna'ya göndermeye hazır olduklarını duyurdu.
Rusya'nın Ukrayna işgali, aylardır doğudaki Donbas'ta yer alan Bakhmut'taki çatışmada kilitlenmiş durumda. Rus paralı asker grubu Wagner, kilit şehir Bakhmut'ta binlerce kayıp vermesine rağmen adım adım ilerledi ancak henüz kentin kontrolünü ele geçiremedi. Rusya'nın savaşın ilk 13 ayında 200 binden fazla askerini kaybettiği tahmin ediliyor.