SAVAŞTA SON DAKİKA Türkiye'nin İsrail'e karşı 'ikinci aşama' çağrısı ses getirdi

1 Ekim tarihinden bu yana Gazze Şeridi'nin kuzeyine kuzeyine insani yardımların geçişine izin vermeyen İsrail, ABD'nin 30 gün süre vermesinin ardından bugün tavır değiştirdi. Bugün, bölgenin kuzeyine yalnızca 50 TIR insani yardımın girişine izin verildi. İşgal ordusu, Ürdün'den gelen TIR'ların gıda, su, sağlık ürünleri ve barınma eşyaları taşıdığını açıkladı.

50 TIR'ın geçişi, İsrail'in yoğun saldırılarını sürdürdüğü ve yaklaşık 400 bin kişinin mahsur kaldığı Gazze'nin kuzeyine Ekim ayında gönderilen ilk insani yardım oldu.

İsrail'in Gazze'nin kuzeyine az da olsa insani yardım girişine izin vermesi, ABD yönetiminin Tel Aviv'e yaptığı baskı sonrası gelmesi dikkati çekti. Washington, Gazze'ye insanı yardımın artırılması için İsrail hükümetine 30 gün süre tanıdı ve bunun gerçekleşmemesi halinde Amerikan askeri yardımlarının bir kısmının kesilebileceği uyarısında bulundu.

Fransa, İsrailli firmaların Paris'te yapılacak uluslararası deniz savunma fuarı Euronaval'a katılımına izin vermeyecek.

Henüz resmi olarak duyurulmayan söz konusu karar, Fransa lideri Emmanuel Macron'un İsrail'e silah ambargosu yaptığı çağrıyı izliyor.

Politico dergisine konuşan bir kaynak, İsrail heyetinin fuara gelebileceğini ancak İsrailli firmaların askeri ekipmanlarını fuarda sergilemesinin yasaklanacağını söyledi.

Deniz savunma sistemleri alanındaki uluslararası fuarlardan biri olan ve yüzlerce firmaya ev sahipliği yapan Euronaval, Paris’teki Nord Villepinte Fuar Merkezi'nde 4-7 Kasım tarihleri arasında yapılacak.

İsrail medyasında ise, aynı fuarda Türk firmalarına izin verildiğini ancak İsrail'in yasaklandığı yorumları dikkat çekici. İsrail internet sitesi Mako, 'Makron İsrail'e karşı' başlığını atıp Fransa'nın İsrailli şirketleri Eurosatory Fuarı'ndan da uzak tuttuğunu hatırlattı.

ABD'nin on binlerce ton silah gönderdiği ve toplam 18 milyar doları bulan askeri yardımda bulunduğu İsrail'e 30 gün süre vermesi, Tel Aviv'e gönderilen bir mektupla ortaya çıktı. Washington, Gazze'ye insanı yardımın artırılması için İsrail hükümetine bir ay tanıdı. Bunun gerçekleşmemesi halinde Amerikan askeri yardımlarının bir kısmının kesilebileceği uyarısında bulundu.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin imzalı mektup, 13 Ekim'de Tel Aviv'e ulaştı. Mektup, Biden yönetiminden İsrail'e bugüne kadar yapılan en güçlü yazılı uyarı olarak nitelendiriliyor.

Mektupta, çeşitli tahliye emirleriyle yerlerinden olan 1.7 milyondan fazla kişinin Gazze'nin sahil şeridinde çok dar bir alanda sıkıştığı ve ölümcül bulaşıcı hastalıklarla karşı karşıya olduğu vurgulanıyor.

Gazze'de 'gittikçe kötüleşen insani durumla ilgili derin endişeleri' olduğunu belirten Washington, İsrail'den bu gidişatı değiştirmek için bu ay içinde 'acil ve sürekli' önlemler almasını istiyor.

Amerikan mektubunun halihazırda Tel Aviv yönetimi tarafından incelendiği haberleri gelirken, Washington'ın İsrail'e Yüksek İrtifa Bölge Savunma Sistemi (THAAD) konuşlandırması büyük bir zıtlığı gözler önüne seriyor. ABD İran tehdidine karşı İsrail'e hava savunma sistemiyle birlikte 100 asker de gönderdi.

Türkiye ise gözünü kan bürüyen İsrail'in durdurulması için doğrudan yaptırımı dünya gündemine taşıdı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, mevcut tabloda sözün bittiğini belirtip İsrail'e karşı ikinci aşamaya geçilmesi çağrısında bulundu.

"Bunun ötesine geçmek için yaptırımlardan, uluslararası yasal eylemlerden başlayarak, İsrail'i ve İsrail'in destekçilerini her konuda, uluslararası forumlarda her alanda boykot etmekten başlayarak diğer araçları kullanmaya başlamamız gerekiyor. İkinci aşamaya geçmemiz gerekiyor" diyen Bakan Fidan, Tel Aviv'in bedel ödemesinin altını çizdi.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın Ankara'dan yaptığı çıkış, dünya ve Arap medyasında geniş yer buldu. El Arabiya 'Türkiye Gazze'deki katliam için İsrail'e karşı yaptırım çağrısında bulunuyor' derken, Middle East Monitor 'Türkiye İsrail'e yaptırım istiyor' başlığını seçti.

Şarkul Avsat'taki haberde "İsrail'i boykot etmeliyiz. Artık hiçbir alanda destek almamalı" cümlesini öne çıkardı. En Nehar 'Türkiye'den İsrail'e 'yaptırım' uygulanması çağrısı' başlığını attı.

Uluslararası haber ajansı AFP Bakan Fidan'ın "Yaptırımlarla başlamalıyız" cümlesine yer verdi, Türkiye'nin son bir yılda İsrail'in Gazze'deki işgalini ve Lübnan'daki ölümcül saldırılarını öfkeli bir şekilde eleştirdiğini aktardı.

Al Jazeera ve diğer yayın organları Fidan'ın sözlerine yer verirken, İsrail'in muhtemel misillemesine daha sert bir yanıt vereceğini tekrarlayan İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'yi Türkiye'ye gönderiyor.

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, mevkidaşı Erakçi ile Orta Doğu'daki tabloyu ve İsrail'in saldırganlığını ele alacak. Bölge turuna çıkan İranlı bakan, Lübnan, Suriye, Irak, Suudi Arabistan, Katar gibi ülkelerin ardından bugün Ürdün'e uçtu.

Hafta başında Lübnan'daki Birleşmiş Milletler barış gücü askerleri için güvenlik garantisi isteyen İtalya, Başbakan Giorgia Meloni'yi Orta Doğu'ya gönderiyor.

İtalya Başbakanı, Ürdün'de Cuma günü Kral Abdullah'la bir araya gelecek. Akabe'deki buluşmayı, Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta Başbakan Necib Mikati'yle randevu izleyecek.

İtalya'nın kısaca UNIFIL olarak bilinen BM barış gücünde 1000'den fazla askeri bulunuyor.

İsrail ordusu, Akdeniz'deki bir savaş gemilerinden Lübnan topraklarına ateş açıldığını gösteren video kaydı yayınladı.

İşgal ordusu, denizden yapılan saldırının Hizbullah'ın roket sistemleri ve silah depolarını vurduğunu ileri sürüyor.

İsrail, Lübnan'a ilk kez denizden saldırıyor. Ordu açıklamasında füze botları ve devriye araçlarının da saldırıda rol aldığı kaydedildi.

Filistinli yetkililer, İsrail işgal ordusunun son 24 saatteki saldırılarında 65 kişinin daha yaşamını yitirdiğini açıkladı. Böylece, Gazze Şeridi'nde savaşın başından bu yana can kaybı 42 bin 409'a çıktı.

İsrail'in Lübnan'ın güneyinde düzenlediği hava saldırılarında, Nebatiye Belediye Başkanı Ahmed Halil'in de aralarında bulunduğu çok sayıda kişi hayatını kaybetti.

İsrail sınırına kuş uçuşu 12 kilometre uzaklıktaki Nebatiye, Lübnan'ın güneyindeki vilayetlerden biri. Şehir merkezinde yaklaşık 100 bin insanın yaşadığı Nebatiye'nin vilayet nüfusu ise 400 bine yakın.

Nebatiye Valisi Huveyde Türk, AFP haber ajansına yaptığı açıklamada saldırı sırasında belediye binasında olan başkan Halil ve yanındakilerin öldüğünü söyledi, "Bu bir katliam" dedi. Toplam can kaybı daha sonra 5 olarak açıklandı.

İsrail işgal ordusu, neredeyse bir hafta sonra bu sabah Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki Dâhiye semtini savaş uçaklarıyla vurdu.

Nebatiye saldırısı, Dahiye'den saatler sonra gerçekleşti. Lübnan resmi haber ajansı NNA İsrail savaş uçaklarının Nebatiye kentindeki farklı mahallelerde en az yedi noktayı bombaladığını bildirdi ancak Vali Türk 11 hava saldırısının olduğu bilgisini verdi.

Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde, yoğun bombardıman nedeniyle çok sayıda şiddetli patlamanın duyulduğu ve dumanların yükseldiği yer aldı.

Nebatiye Valisi, saldırılar sonrasında bir 'ateş kuşağı' oluştuğunu aktardı.

ABD'NİN VERDİĞİ GÜVENCE BOŞA ÇIKTI

Al Jazeera, İsrail'in bu sabah başkent Beyrut'a saldırmasının ABD'nin verdiği güvenceye rağmen gerçekleştiğini vurguluyor. 

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, Salı günü yaptığı açıklamada ABD'li yetkililerin kendilerine Beyrut'un vurulmayacağına dair güvence verdiğini söyledi.

İsrail işgal ordusu, günler sonra Lübnan'ın başkenti Beyrut'un güneyini savaş uçaklarıyla vurdu.

Yerel saatle sabah 06.09'da duyurulan tahliye emrini, dakikalar sonra Beyrut'un güney semti Dâhiye'deki patlamalar izledi. Yayınlanan uyarıda, haritayla belirlenen bir binadan en az yarım kilometre uzak durulması isteniyordu.

Şiddetli patlamanın ardından gökyüzüne dumanlar yükselirken, İsrail ordusu Dahiye'de Hizbullah'a ait bir yeraltı silah deposunu hedef aldığını savunan bir açıklama yaptı.

Hizbullah'ın kalesi olarak bilinen Dahiye'de, Lübnanlı grubun lideri Hasan Nasrallah dahil birçok üst düzey isim geride kalan haftalardaki bombardımanda öldürüldü.

Hizbullah gece yarısı İsrail'in kuzeyindeki Safed şehrine füzeler yağdırdı. Yaklaşık 40 bin kişinin yaşadığı kentte gece 01.40'ta sirenler çaldı. İsrail ordusu Hizbullah'ın Safed ve çevresine 50 kadar füze fırlattığını, birçoğunun engellendiğini açıkladı.

Safed belediyesi ise roketlerden birinin bir evin bahçesine düştüğünü ve hasara neden olduğunu bildirdi. Yanı sıra sığınaklara koşarken yaralanan iki kişinin hastaneye kaldırıldığı bilgisi verildi.

Sabah saatlerinde hava saldırısı sirenleri yeniden duyuldu, ordu bu kez Hizbullah'ın kamikaze silahlı insansız hava araçlarıyla (SİHA) saldırıya geçtiğini kaydetti.

Lübnan'ın en büyük askeri gücü Hizbullah'ın 13 Ekim Pazar akşamı Hayfa yakınlarındaki bir askeri üssü kamikaze drone'la vurması, bir yılı çoktan dolduran çatışmada bir dönüm noktası niteliği taşıyor.

Sınırdan onlarca kilometre uzaklıktaki Binyamina üssüne ulaşan kamikaze SİHA dört İsrail askerini öldürdü, sekizi ağır 58'nin yaralanmasına neden oldu.

İsrail topraklarındaki en ölümcül sonuca yol açan drone saldırısı olarak kayıtlara geçen saldırının ardından, Hizbullah iki çarpıcı video kaydı yayınladı.

Görüntülerden ilki, Pazartesi günü Tel Aviv çevresinde 2 milyon insanın sığınaklara koşmasına neden olan Kader 2 füzesinin fırlatılışını ve İsrail'deki büyük paniği gösteriyordu.

İkinci video ise, Hizbullah'ın ana hedefi olan Hayfa'ya bir uyarıydı. İsrail'in dış dünyaya açılan kapısı olan stratejik liman şehri Hayfa'nın üstünden siyah dumanların yükseldiği kayıtta, ateşlenen onlarca füze de vardı.

"Hayfa'yı Kiryat Shmona ve Metula gibi yapacağız" cümlesi ise, Hizbullah füzeleri nedeniyle tahliye edilen iki İsrail şehrine gönderme yapıyordu.

Lübnan'ın güney sınırı ile Hayfa arasında kuş uçuşu yaklaşık 30 kilometre bulunuyor. Hizbullah, geçen hafta başından itibaren Hayfa'ya arka arkaya füze saldırıları gerçekleştirdi ve İsrail'in en büyük üçüncü şehri bir haftadır diken üstünde.

Tel Aviv yönetimi 1 Ekim'de başlattığı Lübnan'ın karadan işgali ve öncesinde başlayan yoğun hava saldırılarının, sınırdaki kentler ve yerleşimlerden tahliye edilen 60 bini aşkın İsraillinin evlerine dönüşünü sağlayacağını iddia ediyor.

Ancak Hizbullah son yayınladığı video kaydıyla el yükseltip Hayfa'nın da sınır kentleriyle aynı kaderi paylaşacağını vurguladı.

İsrail'in 27 Eylül akşamı Beyrut'ta altı binayı yerle bir eden hava saldırısı, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve İran Devrim Muhafızları Ordusu'nun yurt dışı operasyon birimi Kudüs Gücü komutanlarından Abbas Nilfuruşan dahil çok sayıda kişinin ölümüne neden oldu.

80 ton sığınak delici bombanın kullanıldığı saldırıya Tahran 1 Ekim'de misillemede bulundu, İsrail'e 180'den fazla balistik füze ateşledi. İsrail ordusu ilk kez bazı üslerin isabet aldığını kabul ederken, Tel Aviv'in ana müttefiki ABD İran saldırısını 'etkisiz ve yenilmiş' olarak tanımladı.

Ancak sahadaki hasar farklı şeyler söylüyor. Uydu resimleri, İsrail’in F-35 uçaklarına ev sahipliği yapan Nevatim Hava Üssü’nde, pistte kraterler de dahil hasar olduğunu gösteriyordu.

Washington merkezli Denizcilik Analiz Merkezi’nden (CNA) Decker Eveleth'e göre uydu resimleri üste 32 ayrı çarpma noktası olduğunu kanıtladı. Eveleth bunların bazılarının F-35 hangarı yakınlarında olduğunu söyledi, "Bazı F-35’lerçok şanslıydı" yorumunu yaptı.

Başkent Tel Aviv de dahil farklı yerlerde de hasar gözlemlendi. Bir füze, İsrail’in istihbarat örgütü Mossad’ın genel merkezine yakın kalabalık bir alanda dokuz metre derinliğinde bir krater oluşturdu.

İsrail saldırının ardından İran'a misillemede bulunacağını birçok kez ilan ederken, ABD iki hafta sonra sürpriz bir duyuru yaptı. Washington İsrail'e elinde yalnızca yedi adet bulunan Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunma (THAAD) bataryalarından birini gönderdi. Üstelik THAAD füze savunma sistemleriyle birlikte 100 ABD askeri de İsrail'e konuşlandırdı.

100 askerlik bu yeni konuşlandırma, ABD'nin genişleyen bölgesel savaşa daha fazla müdahil olacağının bir işareti olması bakımından önem taşıyor. Yaklaşık 100 kişilik personelle çalıştırılan bataryaların maliyeti neredeyse 1 milyar dolar.

BBC'nin Washington muhabirlerinden Tom Bateman, "THAAD füzelerinin konuşlandırılması İsrail’in hava savunma sisteminde tespit edilen boşlukları doldurmak için bir önlem mi, yoksa İsrail’in İran’a çok daha sert bir saldırıda bulunacağı yönünde artan endişelere mi işaret ediyor henüz net değil" yorumunu yapıyor.

Kararın arka planı ne olursa olsun, Washington’un THAAD sistemi yollaması, savaşın büyüdüğü bir ortamda İsrail’in ABD’nin savunma desteğine ihtiyaç duyduğuna işaret ediyor.

Tam da ABD'nin savaşın başından bu yana 50 bin ton silah gönderdiği İsrail'e yeniden kalkan olduğu tabloda, İran Dışişleri Bakanı Lübnan'dan başladığı Orta Doğu turundaydı.

Tahran yönetiminin müttefikleri Lübnan, Suriye ve Irak'ı gezen Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi'nin sonraki durakları Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleriydi. İran'ın bir numaralı diplomatı şimdi Türkiye, Ürdün ve Mısır'ı ziyaret edecek.

İran Dışişleri Bakanlığı, sosyal medyadan paylaştığı gönderide Abbas Erakçi'nin soykırım, zulüm ve saldırganlığı bitirmek için bölge ülkeleriyle diplomatik temas kurduğunu kaydetti.

Erakçi, geçen hafta Umman'ın başkenti Muskat'ta ABD ile dolaylı olarak yürüttükleri görüşmeleri askıya aldıklarını açıkladı.

Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise, Salı günü yaptığı açıklamada İsrail işgal askerlerinin artık BM barış gücüne saldırdığını belirtip "Bugün İsrail, uluslararası barış ve güvenliğe yönelik başlıca tehdit haline gelmiştir ancak İsrail, bu suçu tek başına işlememekte. İsrail'in elinden tutan, ona silah veren ülkeler var. İsrail'e siyasi destek sağlayanlar var" cümlesiyle ABD'ye atıfta bulundu.

Ankara'da Ürdün Dışişleri Bakanı Eymen Safedi ile görüşen ve kameralar karşısına çıkan Bakan Hakan Fidan, uluslararası sistemin bazı ülkelerin ayrıcalıklarına göre dizayn edildiğini vurguladı.

Ürdünlü bakan Safedi ise, İsrail'in şimdi de Lübnan'ı işgal etmeye çalıştığını belirtip "İsrail bütün dünyaya meydan okuyorsa, uluslararası meşruiyete meydan okuyorsa, kulak vermiyorsa caydırıcı adımlar atmak gerekir" dedi.

İran Dışişleri Bakanı'nın Türkiye, Mısır ve Ürdün ziyaretlerinin özellikle zamanlaması dikkat çekici. Zira İsrail'in İran'a misilleme saldırısı beklenirken Ankara ve diğer başkentlerden verilecek mesajlar, oldukça önemli.