ABD ve Fransız basını Erdoğan'ın Irak ziyaretini yazdı! Tarihe karışacak iki büyük sorun

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Irak'taki temasları çerçevesinde başkent Bağdat'taki programlarını tamamlayarak geldiği Erbil'de törenle karşılandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Irak’ta temaslarına devam ediyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani ile düzenlenen ortak basın toplantısı sonrası ve resmi yemeğin ardından Bağdat'ta Irak Türkmen toplumu ve Irak Sünni toplumu temsilcilerini kabul etti.

Kalkınma Yolu Projesi anlaşmasından sonra iki lider basın açıklaması yaptı. Cumhurbaşkanı Erdoğan konuyla ilgili '(Irak'ı) Ziyaretimin ve az önce imzalanan anlaşmaların Türkiye-Irak münasebetlerinde yeni bir dönüm noktasını teşkil edeceğine inanıyorum. Sayın Başbakanla (Sudani) birlikte altına imza attığımız ortak işbirliği için stratejik çerçeve anlaşması, sağlam bir yol haritasını teşkil ediyor' dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün tam 12 yıl sonra Irak'a resmi ziyarette bulundu. Programı kapsamında Erdoğan önce Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid'i ile görüştü daha sonra ise Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani ile temaslarda bulundu. Görüşmeleri yakından takip eden Amerikan Associated Press (AP) haber ajansı, Erdoğan'ın uzun süredir beklenen Irak seyahatinde terör örgütü PKK ile su sorununun büyük önem taşıdığı yorumunu yaptı, yanı sıra Irak'ın kuzeyinden Türkiye'ye bir yılın aşkın süredir askıya alınan petrol ve doğalgaz ihracatının da öne çıktığını yazdı.
Bağdat yönetiminin geçmişte Türkiye'nin sınır ötesi operasyonlarından şikayetçi olduğunu hatırlatan AP, mevcut tabloda ise Irak'ın Ankara'nın bakış açısına daha fazla yaklaşıyor gibi göründüğünü bildirdi.

Ajansa göre, Bağdat Irak'ın kuzeyindeki İran yanlısı militanlara karşı benimsediği yaklaşımı terör örgütü PKK'ya karşı da benimseyebilir.

TOP ATIŞLARIYLA KARŞILANDI

Bir diğer uluslararası haber ajansı AFP ise, abonelerine 'Erdoğan, su, petrol ve güvenliği görüşmek üzere nadiren Irak'ı ziyaret ediyor' başlıklı bir haber servis etti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Irak Başbakanı Sudani tarafından Bağdat Havalimanı'nda 21 pare top atışıyla karşılandığını aktaran AFP, ayrıca bandoların milli marşları çaldığını yazdı.

2011'den bu yana ilk kez Irak'a giden Erdoğan'ın seyahatinin Gazze'deki savaşın yanı sıra İran ve İsrail arasındaki saldırıların tetiklediği bölgesel gerilimin ivmelenerek arttığı bir dönemde gerçekleştiğini belirten AFP, haberinde ziyarette gündeme gelecek başlıkları sıraladı. AFP, Irak'ın Türkiye'nin ihracat sıralamasında beşinci ülke olduğunu da ekledi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Irak Başbakanı Sudani'nin himayesinde, Irak, Türkiye, Katar ve BAE arasında, Kalkınma Yolu Projesi'nde iş birliğine ilişkin 4'lü mutabakat zaptı imzalandı.

KALKINMA YOLU PROJESİ NEDİR?

Kalkınma Yolu Projesi, Körfez üzerinden denizden Basra’ya, oradan da karayolu ve demiryollarıyla Türkiye’ye ve Avrupa’ya uzanan, Irak ve Türkiye’yi birbirine bağlarken, küresel anlamda da önemli bir ticari koridor oluşturmayı amaçlıyor.

Kalkınma Yolu Projesi’nin yaşama geçirilmesi için güvenlik ortamının sağlanmış olması gerekliliği, Bağdat’ın Ankara ile PKK konusunda geçmişe oranla daha fazla işbirliği yapmak istemesinin nedenleri arasında sayılıyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 13 yılın ardından geldiği Irak’ta Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani ile temaslarda bulundu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bağdat ziyaretinde ilk görüşmesini Irak Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid ile gerçekleştirdi.

Görüşmede ikili ilişkilerin yanı sıra İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları, bölgesel ve küresel konular ile terörle mücadele konuları ele alındı.

Türkiye’nin terör örgütü PKK ile mücadele konusunda Irak’tan beklentilerinin bulunduğunu kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, komşu ülkenin terörün her türlüsünden arındırılması gerektiğini ifade etti.

Bağdat ile Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi arasındaki ilişkilerin rayına girmesinin önemine vurgu yapan Cumhurbaşkanı, Türkmenlerin hak ettiği konuma ulaşmalarının Irak’ın istikrarı için önemli olduğunu da belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Irak Başbakanı Muhammed Şiya Sudani ile de bir araya gelecek ve peşinden iki ülkenin üst düzey heyetlerinin toplantısı başlayacak. Gün içinde Ankara ve Bağdat arasında imzalanacak anlaşmalar için bir tören düzenlenecek.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin başındaki Barzanilere ait yayın organı Rudaw, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ziyaretini özel haber ve dosyalarla sayfasına taşıdı. Ekonomik ilişkileri anlatan haberde bölge pazarında Türkiye'den gelen ürünlerin daha fazla tercih edildiği belirtilirken, Ankara'nın 2023 yılında Irak'a ihracatının 12 milyar 786 milyar doları bulduğu kaydedildi. Irak'ın genelinde ve Kürt bölgesinde en çok akaryakıt, inşaat malzemeleri, elektrik ve ev eşyaları alanlarında Türkiye’den ithal edilen ürünler satılıyor.

"Irak ve Türkiye son yirmi yıldır ekonomik alandaki ilişkilerini geliştirdi. Bu büyümenin anahtarı Erbil ile Ankara arasındaki iyi ilişkiler sayesinde oldu" diyen Rudaw, Erbil’de Türkiye’den gelerek iş kuran çok sayıda yatırımcı bulunduğunu aktardı.

Erbil'de Urfa yemekleri yapan bir restoranda 24 kişinin çalıştığnı yazan yayın organına göre, çalışanlardan altısı Türkiye'den gelip Erbil'de hayat kurdu, 18 kişi ise bölge sakini.

Restoranın sahibi Hacı Muhammed Güzel, 16 yıl önce şehre geldiğini belirtip "Erbil’in memleketimizden bir farkı yok. Yeter ki buraya gelsin, güvenlik konusunda, alt yapı konusunda bir sıkıntı bulunmuyor. Herhangi bir ayrımcılığa maruz kalmadık. Buranın bir insanı gibi bana saygı duyuyor ve seviyorlar. Yemeklerimizi seviyorlar. Müşterilerimiz buraya kendi evleriymiş gibi gidip-geliyorlar" ifadesini kullandı.

Erbilli market sahibi Saman Şeşani ise ürünlerinin yüzde 40’ının Türkiye malı olduğunu söylüyor. Şeşani, "10 bin ürünün 4 binden fazlası Türkiye'den geliyor. Vatandaşların Türk mallarına rağbeti yüksek. Çünkü İslami bir ülke olmasından kaynaklı vatandaşlar ürünlerine güveniyor. Ayrıca ürünleri kaliteli” diyor.

Bir Türk şirketinin Erbil temsilcisi Muhammed Şefik de, komşular arasındaki ticarette Türkiye’den gelen ürünlerin gümrükten kolay geçmesinin önemine vurgu yaptı. Şefik, "Türkiye'nin bize yakın bir mesafede olması önemli bir avantaj. Uluslararası sınır kapısından geçirilen ürünler, hızla bize ulaşıyor. Yüksek kaliteli ürünleri var. Fiyatları uygun olduğu için bölge pazarında rağbet görüyor” dedi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Irak'ta resmi törenle karşılandı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 13 yıl aranın ardından Irak'a gerçekleştireceği tarihi ziyaret öncesi ülkenin kuzeyindeki Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) başkenti Erbil caddeleri Türk bayrakları ve Erdoğan'ın posterleriyle süslendi. Türkiye, Irak ve IKBY bayraklarının asıldığı caddelere Türkçe ve Kürtçe, "Hoş geldiniz Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan" pankartları yerleştirildi

Türkiye’nin güvenlik konusundaki hassasiyetine karşı Irak’ın da Fırat ve Dicle nehirlerinden akıtılan su miktarı konusunda yoğun bir beklentisi var.

Irak, her iki nehir üzerinde barajlar ve termik santraller kurulmasından dolayı Türkiye’nin akıttığı su miktarının yeterli olmadığını iddia ediyor.

Türkiye, 1980’lerde Irak’a saniyede 500 metreküp su bırakacağı güvencesini vermişti ancak Iraklı makamlar bu miktarın gerçekleşmediğini kaydediyorlar.

Erdoğan’ın ziyareti sırasında bu konuda da bir ilerleme olması bekleniyor. Türkiye ve Irak, geçen sene su konusunda iki ayrı komite kurmuşlar ve kapsamlı teknik çalışmalar yapmışlardı.

Irak, Türkiye’den her iki nehirden bırakılacak su miktarı konusunda yeni bir taahhüt bekliyor. Türkiye ise iklim değişikliği ve kuraklık gibi nedenlerden dolayı suyun azaldığını, miktar konuşmak yerine suyun verimli kullanılmasına ilişkin çalışmalara ağırlık verilmesini öneriyor.

Bağdat’taki temaslarının ardından Erbil’e geçecek olan Erdoğan, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Neçirvan İdris Barzani ile görüşecek. Erbil’deki görüşmede de ana gündem maddesini, terör örgütü ile mücadele oluşturacak. Irak’ta merkezi yönetim ile bölgesel yönetim arasındaki ihtilaflardan dolayı Irak-Türkiye petrol boru hattı uzun süredir çalışmıyor. Görüşmelerde, petrol boru hattının yeniden faaliyete geçmesi de ele alınacak.

Irak yönetimi, mart ayında yapılan güvenlik zirvesinde PKK’yı yasaklı örgüt olarak tanımlamıştı. Türkiye, Irak ile askeri bir ortak harekat merkezinin kurulmasını istiyor. Türkiye, ayrıca Irak-Suriye sınırının terör örgütünün geçişlerine karşı kapatılmasını talep ediyor. Türkiye, Irak’a sınırda alınacak fiziki önlemler için de destek verecek.

Terör örgütünün Kandil, Mahmur ve Sincar gibi bölgelerdeki varlığını sona erdirmeye yönelik önlemler de görüşmelerde masaya yatırılacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Irak’ın kuzeyinde kilidin bu yaz kapatılacağını açıklamıştı. Görüşmelerde, terör örgütünün Irak’ın kuzeyinde 33 yıldır süren varlığını sona erdirmeye ve örgütü bu bölgede tutunamaz hale getirmeye yönelik adımların atılmasına yönelik kararların alınması bekleniyor.

Türkiye ile Irak arasında son bir yıldır güvenlik, enerji, ulaştırma ve su alanlarında yapılan çok sayıda toplantı ve temas trafiğinin ardından iki ülke arasındaki ilişkileri yeni bir aşamaya taşıyacak stratejik çerçeve belgesi ile çok sayıdaki anlaşmanın imzalanmasında son aşamaya gelindi.

12 YIL SONRA

Türkiye’den Irak’a cumhurbaşkanı seviyesinde son ziyaret Turgut Özal’ın cumhurbaşkanlığı döneminde yapılmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, başbakan olduğu dönemde 12 yıl önce Bağdat’a ziyarette bulunmuştu.

Atatürk Havalimanı'ndan, saat 09.15'te uçakla Irak'a hareket eden Erdoğan'ı, havalimanında İstanbul Valisi Davut Gül ve diğer ilgililer uğurladı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün Bağdat’a yapacağı günübirlik ziyarette Cumhurbaşkanı Abdüllatif Reşid ve Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani ile görüşecek. Erdoğan’ın Bağdat ziyaretinde yapılacak görüşmelerin dört önemli gündem maddesini; terörle mücadele, Kalkınma Yolu Projesi, Dicle ve Fırat’ın suları ile enerji oluşturacak. Ziyaret çerçevesinde terörle mücadele, Dicle ve Fırat, enerji, ticaret, ulaştırma, sağlık, gümrük gibi alanlarda 25-30 dolayında anlaşmanın imzalanması bekleniyor.