02.11.2024 - 00:00 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgal ettiği savaşta 392'inci güne girilirken, Orta Doğu'da birçok cepheye yayılan çatışmalar bölgeyi sarsıyor.
CANLI AKTARIYORUZ
Times of Israel'in haberine göre İsrail Başbakanı Binjamin Netanyahu, dünya gündemine oturan İran'ın saldırıyı Irak üzerinde ve muhtemelen ABD seçimlerinden önce yapacağı haberi İsrail kabinesini harekete geçirdi. Bir kabine yetkilisinin yayın organına verdiği bilgiye göre, ulusal güvenlik kabinesi Pazar günü yerel saatle 21.30'da Tel Aviv'de toplanacak.
Gazete habereine, "Toplantı, İran'ın İsrail'e tekrar saldırmakla tehdit ettiği ve ABD'nin Lübnan'da ateşkes için baskı yaptığı bir sırada gerçekleşiyor" notunu düştü.
İran'ın yakın zamanda Irak toprakları üzerinden İsrail'e saldıracağı haberi petrol fiyatlarını varil başına 2 doların üzerinde artırdı. Brent ham petrol vadeli işlemleri bugün itibariyle %2'ye kadar artıp 73 doların üzerine çıktı, ABD ham petrolü ise 71 dolara yükseldi. Petrol fiyatları 1 Ekim'deki füze saldırısına yanıt olarak İran'a yönelik sınırlı bir İsrail saldırısının ardından haftanın başında düşmüştü.
Petrol fiyatlarının İran'ın saldırı planıyla birlikte tekrar yükselişe geçtiğini vurgulayan uluslararası ajanslar, İran'ın günlük yaklaşık 3,2 milyon varil yani küresel üretimin %3'ünden sorumlu bir OPEC üyesi olduğunu vurguladı.
İsrail istihbaratından Axios'a konuşan yetkililer İran'ın önümüzdeki günlerde, muhtemelen 5 Kasım'daki ABD başkanlık seçimlerinden önce, Irak topraklarından İsrail'e saldırmaya hazırlandığını öne sürüyor.
Beyaz Saray'da kimin oturacağı tüm dünya için hala kritik önemde. Filistin'den Çin'e, Ukrayna'dan İsrail'e ülkeler ve halkların gönlünden geçen isimler ve nedenleri...
Lübnan'ın başkenti Beyrut'tan bildiren Al Jazeera muhabiri Zeina Khodr, Hizbullah ve İsrail'in şüphesiz bir şekilde 'ateş altında' müzakere yürüttüğünü belirtip tarafların pazarlık pozisyonlarını ilerletmeyi hedeflediklerini aktardı.
İsrail'in Bekaa Vadisi'nin en büyük şehri Baalbek'in tamamı için iki gün üst üste tahliye emri verip antik kenti bombardımana tuttuğunu hatırlatan deneyimli muhabir, Tel Aviv'in stratejisinin insanları evsiz bırakıp baskı kurmak olduğu yorumunu yaptı.
'Yerinden etme' taktiğinin Hizbullah'ın kalesi olarak bilinen Bekaa Vadisi'nde grubu destekleyenler için bir tür baskı çeşidine dönüştüğünü kaydeden Al Jazeera muhabiri, yanı sıra İsrail'in sağlık çalışanlarını doğrudan hedef alıp son bir günde altı kişiyi öldürdüğünü bildirdi.
Zeina Khodr, Hizbullah'ın da gerilimi tırmandırdığını, sınır boyunca gerçekleşen füze saldırılarının Perşembe günü yedi kişiyi öldürdüğünü hatırlattı. Füze saldırılarında ölenler bu sefer sivillerdi.
Lübnan'ın en büyük askeri grubu Hizbullah, 1 Ekim tarihinden beri sınır hattında ilerlemeyi deneyen İsrail işgal birliklerine karşı yoğun bir savaş yürütüyor.
Al Jazeera muhabirine göre, 'ateş altında' müzakere eden taraflar şimdilik görüşme masasına oturmaya hazır değiller gibi görünüyor.
Zeina Khodr, ABD Başkanı Joe Biden'ın kıdemli Orta Doğu danışmanları Amos Hochstein ve Brett McGurk'ün Perşembe günü Tel Aviv'de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştüğünü ve Beyrut'a uğramadan Washington'a döndüğünü kaydetti.
ABD ve İsrail arasındaki görüşmelerde bir 'ilerleme' olmadığı yorumunu yapan deneyimli muhabir, danışmanların daha önceki Orta Doğu turlarında Tel Aviv'den sonra Beyrut'a geldiğini ancak bu sefer doğrudan Washington'a uçmalarının müzakerelerde herhangi bir ilerleme sağlanamadığının açık göstergesi olduğunu söyledi.
"İsrail'in ortaya koyduğu şartlar nedeniyle hiç kimse gerçekten bir ilerleme beklemiyordu" diyen Zeina Khodr, Tel Aviv'in ana talebinin ateşkesten sonra bile Lübnan hava sahası ve topraklarında operasyon özgürlüğü olduğunu hatırlatıyor.
İsrail, BM barış gücü askerleri ve Lübnan ordusu yerine 2006 yılında çıkarılan BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararını kendisi uygulamak istiyor.
Al Jazeera muhabirine göre, Hizbullah'ın silahlanmasını ve yeniden bir araya gelmesini engelleyecek böyle bir adım grubun destekçileri tarafından bir teslimiyet olarak görülüyor. Zeina Khodr, Hizbullah'ın bu adımı kabul etmeyeceğini de ekliyor.
ABD 'TEK TARAFLI' ATEŞKES İSTEDİ
Uluslararası medyaya konuşan bir Lübnanlı üst düzey diplomat ise, Biden'ın danışmanı Amos Hochstein'in Beyrut yönetiminden tek taraflı ateşkes ilan etmesini istediğini söyledi.
Büyük yankı uyandıran habere göre, Hochstein Lübnan'dan İsrail'e karşı tek taraflı ateşkesi müzakerelerin başarıya ulaşmasına yardımcı olması için talep etti.
ABD'li diplomatın söz konusu şeytani talebi Lübnan Başbakanı Necib Mikati'ye ilettiği belirtiliyor ancak Mikati'nin ofisi iddiayı reddediyor. Beyrut yönetimi, tek taraflı ateşkesi teslim olmakla eş değer görüyor.
Lübnan Başbakanı Mikati, bugün yaptığı açıklamada İsrail'in ateşkesi reddettiğini söyledi.
Mikati, "İsrail'in açıklamaları ve Beyrut’un edindiği diplomatik göstergeler, Tel Aviv'in inadını, ateşkes önerilerini reddettiğini ve Lübnan'da öldürme ve yıkım siyasetinde ısrar ettiğini teyit ediyor" dedi. Lübnan Başbakanı ayrıca, İsrail'in artan saldırılarıyla BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararının tam olarak uygulanmasına yönelik tüm çabaları reddettiğini de ekledi.
Gazze Şeridi'nde Eylül ayındaki çatışmalarda yaralanan bir İsrail askeri, bir buçuk ay sonra öldü.
İşgal ordusu, yüzbaşı rütbesindeki askerin Givati Tugayı'nın Şaked Taburu'nda görev yaptığını açıkladı.
Yüzbaşının yaralandığı 17 Eylül'deki saldırıda İsrail ordusu aralarında rütbelilerin de bulunduğu dört askerini kaybetti.
İsrail 2023 yılının Ekim ayının son günlerinde Gazze Şeridi'ni işgale başladı, geride kalan bir yılda Filistinli direniş grupları yaklaşık 400 kadar askeri öldürdü.
Birinci ayını dolduran Lübnan işgalinde ise Hizbullah en az 62 İsrail askerini öldürdü.
Perşembe günü Hizbullah'ın füze saldırılarında yedi kişinin öldüğü İsrail'de, Cuma sabahı bir kez daha kırmızı alarm verildi.
Yukarı ve Batı Celile'nin birçok bölgesinde sirenler çaldı. Yerel medya, Kfar Blum, Amir, Sde Nehemiah, Beyt Hilel, Kiryat Shmona, Gosherim, Kfar Yuval, Maayan Baruc, Tel Hai, Kfar Giladi, Menara gibi yerlerde sirenlerin duyulduğunu bildirdi.
Siren seslerini patlamalar izledi, İsrail ordusu Lübnan'dan 10 füzenin ateşlendiğini, bazılarının hava savunma sistemleri tarafından düşürüldüğünü aktardı.
Amerikan yayın organı Axios, İran'ın İsrail'e karşı büyük bir misillemeye hazırlandığını ve bu saldırının birkaç gün içerisinde gerçekleşeceğini bildirdi.
5 Kasım'daki ABD seçimlerinden öncesini işaret eden Axios, haberini iki İsrailli güvenlik yetkilisine dayandırdı.
Habere göre, İran'ın karşı saldırısının adresi ise Irak olacak. Çok sayıda kamikaze silahlı insansız hava aracı (SİHA) ve balistik füze Irak topraklarından İsrail'e ateşlenecek.
Irak ile İsrail arasındaki kuş uçuşu en kısa mesafe yaklaşık 320 kilometre. İran ve ezeli düşmanı İsrail arasında ise yaklaşık 1000 kilometrelik bir uzaklık var.
Axios haberinde, İran Devrim Muhafızları Ordusu komutanı Hüseyin Selami'nin Tahran'ın yanıtının İsrail'in bekleyebileceği herhangi bir senaryodan farklı olacağını dile getirmesini öne çıkardı.
Yayın organına konuşan bir Amerikalı yetkili ise, İran'ın misilleme kararı vermesi halinde hızla hazırlık yapabileceğini ancak henüz ellerinde böyle bir bilgi olmadığını söyledi.
Axios, misilleme savaşındaki yeni adımın Irak'tan gelmesinin, İran'ın stratejik hedeflerini İsrail'in muhtemel bir yanıtından koruma girişimi olabileceğini yorumunu yaptı.
Haberde, İranlı üst düzey bir yetkilinin CNN International televizyonuna Tahran'ın misillemesinin 'kesin ve acı verici' olacağını söylediği de hatırlatıldı.
Yanı sıra, İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in özel kalemi Muhammed Gulpayegani'nin Hizbullah'a yakınlığıyla bilinen El Meyadin televizyonuna söyledikleri de aktarıldı. İsrail'e kesinlikle bir yanıt vereceklerini dile getiren Gulpayegani, Tel Aviv'in pişman olacağını savundu.
CNN: İSRAİL'DE YÜKSEK SEVİYEDE HAZIRLIK VAR
CNN'e konuşan bir askeri kaynak ise, İsrail'in İran'ın muhtemel misillemesine karşı yüksek seviyede hazırlıklı olduğunu söyledi. Söz konusu kaynak İsrail'in 26 Ekim tarihindeki saldırılarının Tahran yönetiminde bir 'ikilem'e neden olduğunu da savundu.
MİSİLLEME SAVAŞININ DÖNÜM NOKTALARI
Ezeli düşmanlar arasındaki misilleme savaşının ilk raundu, Nisan ayında ortaya çıktı. İran İsrail'in Suriye'deki Kudüs Gücü komutanlarına düzenlediği suikastları bir süre görmezden geldi ancak 1 Nisan tarihinde Şam Büyükelçiliği'ndeki beş katlı bir binanın yerle bir edilmesi bardağı taşıran damla oldu.
İsrail savaş uçaklarından ateşlenen füzelerle yok edilen binada Devrim Muhafızları Ordusu'nun yurt dışı operasyon birimi Kudüs Gücü'nün en önemli isimlerinden Muhammed Rıza Zahedi ve yardımcıları vardı.
İran, Zahedi'nin öldürülmesine 13 Nisan akşamı yüzlerce füze ve kamikaze silahlı insansız hava aracı ateşleyerek yanıt verdi.
Dünyanın canlı yayında seyrettiği saldırı bir ilk niteliği taşıyordu ve balistik füzelerin çoğu İsrail ve müttefikleri tarafından durduruldu. İsrail'in bu saldırıya misillemesi birkaç gün sonra geldi, İran'ın orta kesimindeki Isfahan'da yer alan bir askeri üste patlamalar oldu.
Hamas'ın siyasi büro şefi İsmail Haniye'nin Temmuz ayının son günü Tahran'da suikasta uğraması, İran ve İsrail'i bir kez daha karşı karşıya getirdi. Tahran'da intikam yeminleri edildi, sessiz geçen haftaların ardından Hizbullah lideri Hasan Nasrallah ve Kudüs Gücü'nün Lübnan komutanı Abbas Nilfuruşan'ın Beyrut'taki hava saldırılarında öldürülmesi İran'ın ikinci kez düğmeye basmasına neden oldu.
1 Ekim tarihinde İran 200 kadar balistik füze fırlattı, Tel Aviv'de insanlar sığınaklara koşarken İsrail ordusu ilk kez bazı askeri üslerin saldırıda hasar gördüğünü kabul etti.
İsrail, tarihte ilk kez İran topraklarını doğrudan vurduğunu açıkladığı saldırısını 26 Ekim Cumartesi gününün ilk saatlerinde gerçekleştirdi. İran'daki askeri tesisleri hedef alan hava saldırıları, Tahran'ın 1 Ekim'deki misillemesine bir yanıt niteliği taşıyordu.
İsrail savaş uçakları, bir haftalık aranın ardından Lübnan'ın başkenti Beyrut'u yeniden vurdu.
Kuzey cephesinde topyekun bir savaşın başladığı 23 Eylül tarihinden bu yana İsrail işgal ordusu Lübnan'ın güneyi, doğusu ve başkent Beyrut'u bombalıyor.
Gece yarısı saat 02.36'da Beyrut'un güneyindeki iki mahalle için tahliye emri yayınlandığında, başkent sakinleri uykudaydı.
El Kabiri ve Haret Harik mahallelerindeki iki binanın işaretlendiği haritalar yayınlayan İsrail ordusu, kısa sürede harekete geçeceğini bildirdi.
Uyarıda iki mahallede yaşayanlardan söz konusu iki binadan en az 500 metre uzağa gitmeleri istenirken, hemen ardından Burc el Baracine mahallesi için tahliye emri verildi.
Dakikalar sonra ise bir haftadır sakin olan Beyrut'u sarsan patlamalar duyuldu. Al Jazeera, alçaktan uçan İsrail jetlerinin sabaha kadar Beyrut'u en az 10 kez vurduğunu aktardı.
Resmi haber ajansı NNA, saldırıya uğrayan yerler arasında Seyid Hadi otoyolu, El Kafaat ve eski havalimanı yolunun olduğunu bildirdi.
Lübnan medyası, İsrail hava saldırılarında ilk bilgilere göre en az iki kişinin yaşamını yitirdiğini yazdı.
Söz konusu mahalleler, Hizbullah'ın kalesi olarak bilinen ve haftalardır bombardımana tutulan güneydeki Dâhiye bölgesinde.
Hizbullah, son iki ayda Dahiye'deki hava saldırılarında lideri Hasan Nasrallah dahil neredeyse tüm yöneticilerini kaybetti.
Beyrut'tan bildiren Al Jazeera muhabiri Charles Stratford, Lübnan'ın başkentinin yanı sıra güneydeki Sur ve doğudaki Bekaa Vadisi'nin İsrail jetleri tarafından hedef alındığını aktardı.
İşgal ordusunun Sur'daki sekiz bölge için tahliye uyarısı yayınladığını ve ardından yoğun bombardımanın başladığını belirten Stratford, Akdeniz kıyı şehri Sur'da 23 Eylül öncesinde 250 bin insanın yaşadığını ve mevcut tabloda kaç kişinin kaldığının bilinmediğini ekledi.
İsrail'in Lübnan'daki saldırılarında can kaybı 2 bini geçti, nüfusun neredeyse yarısı evlerini terk etmek zorunda kaldı. Yarım milyonu aşkın kişi ise Suriye'ye göç etti.
Irak'taki İran yanlısı milisler, bir kez daha İsrail'e kamikaze silahlı insansız hava araçları (SİHA) gönderdi.
Sosyal medya hesaplarından açıklama yapan grup, İsrail'in güneyi ile işgal altında tuttuğu Suriye toprağı Golan Tepeleri'ndeki hayati hedeflere dört kamikaze SİHA'nın ateşlendiğini bildirdi. Açıklamaya göre, kamikaze drone'lardan üçü İsrail'in güneyini hedef aldı.
İsrail ordusu ise, Kızıldeniz üzerinde seyreden iki kamikaze SİHA'nın savaş uçakları tarafından düşürüldüğü bilgisini verdi.
Ordunun açıklamasında drone'ların 'doğu' yönünden ateşlendiği kaydedildi. Bu ifade, çoğunlukla Irak'ı işaret ediyor.
Iraklı gruplar, İsrail'in en güneyinde yer alan Kızıldeniz kıyısındaki Eilat şehrini ve kuzeydeki Golan Tepeleri'ni sıklıkla hedef alıyor.
Kuzey cephesinde 8 Ekim 2023 tarihinde, Gazze Şeridi'ndeki savaştan bir gün sonra çatışmalar başladı. Hizbullah ve İsrail ordusu arasındaki sınır çatışmaları 23 Eylül 2024 tarihi itibarıyla topyekun bir savaşa dönüştü, nitekim İsrailliler 1 Ekim tarihinde kara işgalinin başladığını duyurdu.
Başkent Tel Aviv dahil İsrail şehirlerini füzeler ve kamikaze silahlı insansız hava araçları (SİHA) ile vuran Hizbullah, Perşembe günü sınırın sıfır noktasındaki Metula'yı hedef aldı.
Metula'ya ateşlenen füzeler beş kişinin ölümüne neden oldu. Tayland, ölenlerden dördünün Taylandlı işçiler olduğunu açıkladı.
Hayfa yakınlarındaki Afek yerleşimini hedef alan ikinci roket salvosu ise iki İsralli'yi öldürdü.
31 Ekim Perşembe, kuzey cephesinde İsrail'in en çok kayıp verdiği gün olarak kayıtlara geçti.