Kimin sabotajı? İşte gaz savaşında olağan şüpheliler
02.10.2022 - 07:00 | Son Güncellenme:
Kuzey Akım boru hatlarında meydana gelen patlamaların bir sabotaj olduğu fikri üzerinde anlaşma sağlansa da, bu saldırının kim ya da kimler tarafından gerçekleştirildiği ve hangi menfaatlere hizmet ettiği konusunda geniş görüş ayrılıkları bulunuyor.
Can Çırnaz - Rusya ile Ukrayna arasındaki savaş devam ederken, Rusya’nın vanaları çeşitli gerekçelerle kapaması sonucu Avrupa’daki enerji sıkıntısı büyüyor. Kuzey Akım gaz boru hatlarında yaşanan patlamalar ve bunun sonucunda bu hatlar kullanılarak Avrupa’ya gaz ulaştırma ihtimalinin ortadan kalkması ise ortaya daha da vahim bir tablo çıkardı. Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 hatlarında gerçekleşen patlamaların sabotaj sonucu olduğu artık çoğunluk tarafından kabul edilen bir durum. Hatlarda dört farklı patlama yaşanma ihtimalinin doğal sebeplerle açıklanması oldukça zor. Patlamaların bir sabotaj olduğu fikri üzerinde anlaşma sağlansa da, bu saldırının kim ya da kimler tarafından gerçekleştirildiği ve hangi menfaatlere hizmet ettiği konusunda geniş görüş ayrılıkları bulunuyor. Daha önce NATO’dan yapılan açıklamalarda, ‘mevcut olan tüm bilgilerin, bunun kasıtlı, pervasız ve sorumsuz sabotaj eylemlerinin sonucu olduğunu gösterdiği’ ifade edilmişti. AB yönetimi de söz konusu krizi bir sabotaj olarak değerlendirerek, “Kuzey Akım sabotaj eylemleri, AB’nin enerji arzını daha da istikrarsızlaştırma girişimi gibi görünüyor” ifadelerini kullanmıştı.
ABD Başkanı Joe Biden Kuzey Akım gaz hatlarındaki sızıntıya değinerek, “Bu kasıtlı bir sabotaj eylemiydi ve şimdi Ruslar dezenformasyon ve yalan pompalıyor. Biz müttefiklerimizle birlikte tam olarak ne olduğunu anlamak için çalışıyoruz” ifadelerini kullandı. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise, “Gerçekleri ortaya çıkarmak ve bu saldırıların arkasında kimlerin olduğunu belirlemek için devam eden soruşturma çabalarını destekliyoruz” şeklinde konuştu.
OLAĞAN ŞÜPHELİ RUSYA
Bununla birlikte bölge ülkeleri, Batı dünyası ve uluslararası kurumlar, saldırı sonrası açıkça ilan etmeseler de Rusya’yı sorumlu görüyor. Rusya’nın bu eylemi gerçekleştirmek için en önemli sebebinin Avrupa’yı daha da zora sokmak olduğu ifade ediliyor. Hatların tamamen kapanmasıyla Rusya’nın Avrupa’ya gaz akışını kesmek için başka bahanelere sığınması gerekmeyecek. Enerji krizine giren Avrupa’da iç siyasi dengelerde değişimler, uzun vadede hükümet değişiklikleri yaşanabilecek. Rusya karşıtı olmayan hükümetlerin göreve gelişi Moskova’nın elini rahatlatacak.
Rusya’nın boru hattında kalan gazı kaybetse de, bu durumdan ekonomik gelir elde edeceği de iddialar arasında. Gaz kesintileri nedeniyle Avrupalı müşterilerine tazminat ödemek durumunda kalabilecek olan Rus şirketi Gazprom, elinde olmayan nedenlerden hattın kapanması sonrası sorumluluk üstlenmek durumunda kalmayacak. Rusya’nın olası sabotajıyla Norveç ve Polonya arasında açılan yeni boru hattına bir uyarı yaptığı ve gerek duyulursa benzer saldırılar düzenleyebilecek kapasitesi olduğunu gösterdiği de iddialar arasında. Deniz altından geçen iletişim kabloları ve enerji altyapıları oldukça hassas ve saldırıya açık durumda.
‘ABD SATIŞ YAPACAK’
Rus yönetimi ise iddiaları tamamen reddediyor ve olası bir saldırının ABD veya müttefikleri tarafından gerçekleştirilmiş olabileceği tezini savunuyor. Rusya’nın tezi ise ‘bu durumdan en çok kimin ekonomik fayda sağlayacağı’ sorusu üzerine kuruluyor. Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, sabotaj ihtimali üzerinde durarak, “Son birkaç yıldır ABD’li yetkililerin söyledikleri dikkate alınırsa Kuzey Akım boru hattının kapanması ABD’nin Avrupa’ya LNG arzını artırmasını sağlayacak” ifadelerini kullandı. Zaharova ayrıca ABD’nin Kuzey Akım 2 hattı hakkındaki olumsuz siyasetine de dikkat çekerek projenin Washington’dan eşi görülmemiş ekonomik ve siyasi baskıya maruz kaldığını ifade etti.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da kendilerine yönelik suçlamaları “aptalca” olarak nitelendirmiş, sızıntıların ‘devlet terörü’ olduğunu söylemişti. Rusya Dış İstihbarat Servisi Başkanı Sergey Narişkin ise, “Bu terör saldırısının organize edilmesi ve gerçekleştirilmesinde Batı’nın izlerini işaret eden bulgular var” ifadelerini kullanmıştı. Narişkin, Rusya’nın ne tür bulgular elde ettiğini ise açıklamadı. Kuzey Akım’ın kapanmasının Avrupa’yı Rus enerjisine bağımlılıktan çıkartacağı ve kalan boru hatlarının Ukrayna üzerinden geçmesi sebebiyle bu ülkenin öneminin artacağına yönelik bir fikir de bulunuyor.
Rus gazını Baltık Denizi üzerinden Avrupa’ya taşıyan Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında ikisi Danimarka, ikisi de İsveç kara sularında olmak üzere 4 sızıntı meydana gelmiş ve sabotaj iddiası ortaya atılmıştı. Sızıntıların meydana gelmesinin ardından Rusya ve Batılı ülkeler birbirini suçlamaya devam ediyor.
RUSYA DİYENLER:
Avrupa’yı daha da zora sokacak. Avrupalı hükümetlerin siyasi manevra alanı daralacak
Ekonomik fayda sağlayacak. Rusya tazminat ödemek durumunda kalmayacak
İleride gerçekleştirebileceği benzer saldırılar konusunda bir uyarı
ABD DİYENLER:
ABD’nin Avrupa’ya LNG arzını artırmasını sağlayacak
Avrupa’yı Rus enerjisine bağımlılıktan çıkartacak
Ukrayna’nın önemini artıracak
