Haritadan silindiler! 'Her şeyi yutan bir ateş topu gibiydi'
10.09.2023 - 11:08 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Fas'ı vuran 6.8 büyüklüğündeki deprem özellikle Atlas Dağları'nın eteklerindeki köylerin bazılarını tamamen yok etti, 'Yıkımı canlı gördüm ve hala titriyorum' diyen bir köy sakininin sözleri dünyada yankı buldu.
Kuzey Afrika'nın en batı ucundaki Fas'ta yerel saatle 23.11'de yüksek Atlas Dağları'nda meydana gelen depremin ardından, tüm ülke Cumartesi'yi Pazar'a bağlayan geceyi sokakta geçirdi.
Zirvesi 4 bin 100 metreyi geçen Atlas Dağları'nda yerin 26 kilometre altında gerçekleşen 6.8 büyüklüğündeki deprem, 71 kilometre kuzeydeki Marakeş'i sarstı. Deprem ayrıca kuzeydeki sahil şehirleri Rabat ve Kazablanka'nın yanı sıra komşu ülke Cezayir'de de hissedildi.
MEYDANLAR, OTOPARKLAR, KAVŞAKLAR
Yüzlerce kilometrelik bir alanda yıkıma yol açan depremin korkusu, Marakeş'te binlerce insanın evlerine girmesine engel oldu. Marakeşliler ikinci geceyi de meydanlar, otoparklar ve kavşaklarda battaniyelerine sarılmış bekleyerek geçirdi. Büyüklükleri 4.8'i bulan onlarca artçı depremin kaydedildiği Kuzey Afrika ülkesinde, artçı şoklar deprem korkusunu daha da tetikliyor.
Marakeş sakini Fatıma, "Bakın insanlar nerede uyuyor. Evlerimizin duvarları çatladı, diğerleri tıpkı kızımın evi gibi yıkıldı. Karmakarışık haldeyiz" diyor.
Can kaybı ise Pazar akamı itibarıyla 2 bin 421’e yükseldi. Fas Kralı VI. Muhammed ülkede üç günlük yas ilan etti. Bayrakların yarıya indirildiği Fas'ta yetkililer, en fazla can kaybının depremin merkez üssüne yakın konumdaki El Huz vilayetinde gerçekleştiği bilgisini veriyor.
Depremin gerçekleştiği vilayette can kayıpları 1300'e yaklaştı. Hemen güneydeki bir diğer vilayet Tarudant ise 450'den fazla ölümle en fazla kayıp veren ikinci bölge.
BAZI KÖYLER HARİTADAN SİLİNDİ
Özellikle Atlas Dağları'ndaki köylerde tablo iç açıcı değil. Evlerin yerle bir olduğu köylerin bazılarına henüz kurtarma ekipleri ulaşmadı, enkaz altında kurtarılmayı bekleyenler var. BBC, bazı köylerin tamamen yıkıldığına dair bilgilere ulaştığını aktardı.
Yerel televizyon kanallarının ekrana getirdiği havadan çekilmiş görüntüler de, El Huz bölgesinde kerpiçten binalara sahip köylerin tamamıyla yıkıldığını gösterdi.
Yolların hasar görmesi ve heyelan nedeniyle bölgeye ulaşım sınırlı. Arama kurtarma çalışmalarına ordu birlikleri de destek veriyor, enkaz altında kalanları kurtarmak için bugün ve yarının kritik olduğu belirtiliyor.
Kurtarma ekipleri zamana karşı yarış verirken, hastanelere taşınan 2 bini aşkın yaralıdan 1400'ünün durumu ağır. Fas televizyonları insanlara kan bağışı yapmaları için çağrıda bulunuyor.
'HER ŞEYİMİ KAYBETTİM, YALNIZCA DÜNYADAN UZAKLAŞMAK VE YAS TUTMAK İSTİYORUM'
Atlas Dağları eteklerinde kurulmuş büyüleyici Mulay İbrahim köyü, depremde yıkılan yerlerden biri. Uluslararası turistlerin favori yerleri arasındaki köyde, şimdi kelimelerle tarif edilemez bir yas var.
Köy sakini Lahcen, "Her şeyimi kaybettim" diyor. Kurtarma ekipleri Lahcen'in üç kızının cesedini evlerinin enkazından çıkardı, eşi ve oğlunun cesedi ise aranıyor.
AFP haber ajansına konuşan Lahcen, "Şimdi bu konuda hiçbir şey yapamam, sadece dünyadan uzaklaşmak ve yas tutmak istiyorum" cümlesini kuruyor.
'YIKIMI GÖRDÜM, HALA TİTRİYORUM'
Mulay İbrahim köyünde deprem kurbanları için ilk mezarlar kazılıyor. Mezar kazan erkekleri izlerken gözyaşlarını eşarbıyla kurulayan köy sakini Büşra, düğümlenmiş bir sesle "Kuzenimin torunları öldü" deyip ekledi:
"Depremin yol açtığı yıkımı canlı gördüm ve hala titriyorum. Yoluna çıkan her şeyi yutan bir ateş topu gibiydi."
Büşra'nın verdiği bilgiye göre, Mulay İbrahim ve Atlas Dağları'nın diğer köylerinde herkes ailesini kaybetti.
ÇIĞLIKLAR VE GÖZYAŞLARI
AFP haber ajansı, depremin merkez üssüne 50 kilometre mesafedeki Tafgat köyünün neredeyse haritadan silindiğini bildirdi. Marakeş şehrinin 60 kilometre güneybatısındaki dağlık köyde çok az binanın ayakta kaldığını aktaran ajansın muhabirleri, Cumartesi günü 70 deprem kurbanının toprağa verildiği köyde cenaze törenlerinin çığlıklar ve gözyaşlarıyla noktalandığını kaydetti.
SON YÜZYILIN EN BÜYÜĞÜ
Fas aslında bu kadar güçlü depremlerin meydana geldiği bir bölge değil. 1900 yılından bu yana büyüklüğü 6'dan daha fazla olan bir deprem yaşanmadı.
O depremin merkez üssü ise dünküne 500 km uzaktaydı. 29 Şubat 1960'ta Atlantik Okyanusu kıyısındaki Agadir şehrini sarsan depremin büyüklüğü, 5.8'di. Yeryüzüne oldukça yakın bir noktada gerçekleşen deprem, 12 bin insanın ölümüne neden oldu.
Avrupa ve Afrika kıtalarını taşıyan levhalar arasındaki çarpışmanın depremdeki ana tektonik etken olduğu belirtiliyor.
Bu deprem, Atlas Dağları'nı yılda 4 mm kadar sürekli olarak yukarı doğru iten fay hareketinin devamı olarak görülüyor.
Bu yavaş jeolojik hareketteki ani 'kazadan' kaynaklanan deprem faaliyetlerinin çoğu aslında Akdeniz'in doğusunda İtalya, Yunanistan ve Türkiye'de meydana geliyor.
