Hangi ülke liderleri namlunun ucunda? Özay Şendir değerlendirdi...
17.05.2024 - 16:15 | Son Güncellenme:
Namlunun ucunda yeni liderler olabilir mi? Polonya Başbakanı Donald Tusk, Slovak mevkidaşına yönelik saldırının ardından ölüm tehditleri aldığını açıkladı. Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir, son gelişmeleri değerlendirdi.
Slovakya Başbakanı Robert Fico’nun uğradığı silahlı saldırı sonrası hayati tehlikeyi atlattığı açıklanırken, İçişleri Bakanı Matus Sutaj Estok, yazar olduğu belirtilen saldırgan Juraj Cintula’nın, ‘radikalleşen bir yalnız kurt olduğunu, hükümet karşıtı protestolara katıldığını’ belirtti.
Bakan, Slovakya’nın “iç savaşın eşiğinde” olduğunu öne sürerken, Cumhurbaşkanı Zuzana Caputova da, siyasi gerilimlerin yatışması yönünde çağrı yaptı, “Nefret ve karşılıklı suçlamaların kısır döngüsünden çıkalım” dedi. Son dönemde Başbakan’ın Rus yanlısı ve ülkeyi Avrupa’dan uzaklaştıran politikaları nedeniyle yürüyüşler düzenleniyordu.
Milliyet Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir yaşanan son gelişmeleri CNN TÜRK'ten Meltem Bozbeyoğlu'na değerlendirdi;
Utanç verici bir döneme girdik. Niye? Slovakya Başbakanı'na düzenlenen suikast ile ilgili İngiliz Sky News diyor ki; 'Normaldir, olması beklenirdi zaten'
Slovakya Başbakanı çok ilginç bir karakter. Aslında komünist parti üyesi ama elit. Babası yargıtay üyesi olduğu içi komünist partideyken yurt dışlarına gidip gelebilen bir adam. Son komünist parti dağılıyor, sosyal demokrat parti kuruyor vs. Bir dönem çok koyu Avrupa Birliği taraftarı, sonra ülkedeki Macar nüfusa ve Macaristan'a karşı politika izlerken birden tam tersi haline geliyor. ABD karşıtı Macaristan'a yaklaşan bir profil çiziyor.
Çok ilginçtir... Siyasi hayatındaki en önemli kariyer değişikliği aslında bir suikast ile oldu. Başbakanlığı döneminde mafya ile siyaset ilişkisini araştıran bir gazeteciye düzenlenen suikastın ardından Başbakanlığı bırakmak zorunda kaldı. 2018'de bıraktı, 2023'te geri geldi. 180 derece ters politikalar izliyordu.
Geçen ay bir konuşmada bir videosunda 'Bu sokaktaki nefretin siyasilere yönelik bir saldırıya dönmesini bekliyorum artık' diye bir laf söylemiş. Fakat İngilizler ne diyorlar; 'Normalde Rusya yanlısı politika izliyordu. Ukrayna'ya da silah yollamayı kesmişti. O yüzden saldırı oldu.'
POLONYA'DA SALDIRI OLUR MU?
Şunu görmekte fayda var; Polonya'ya saldırı olur mu? Şimdi Sırbistan'da da Devlet Başkanı'na bir suikast tehdidi geldi. Onu söyleyeyim. Polonya'da çok olmaz. Polonya'da tersten yana olabilir. Polonya, Rusya'ya karşı ve sonuna kadar Amerikancı bir tavır içerisinde.
'Bu adam Rusya yanlısıydı. Batıcılar bunu vurduysa... Bak bende Batı yanlısıyım. Rusçular da beni vurabilir' gibi bir psikolojik harbin parçası da olabilir. Ama şunu görmek de fayda var; Rusya-Ukrayna savaşı sınırlarını aşmış durumda. Avrupa Birliği'ni şekillendiriyor. ABD müthiş bir kar ediyor. Hem çok pahalıya çıkarttığı kaya gazını bütün Avrupa'ya satıyor. Hem Avrupa'nın elindeki eski Fransız yapımı silahları Ukrayna'ya yollattı. Onlara yeni silah satıyor vs. Dolayısıyla böyle bir çalkantının içinde.
Ama şunu söylemekte fayda var; Çekoslovakya'nın Slovakya'ya geçme sürecinde bir başka Başbakan vardı ülkede. AB ile Masrih kriterlerine uyup para birliğine geçme meselesi bir başarıdır ama Slovakya'nın kaderine hakim olan 3 isim vardır. Biri Çekoslovakya'dan ayrılma sürecini yöneten Cumhurbaşkanı, bir diğeri NATO ve AB üyeliğini sağlayan ve şimdi para birliğini sağlayan bir Başbakan.
Ama 2018'den bu yana politikaları çok değişti. 180 derece zıt bir politikada. Bir aşırı sağcı veya bir aşırı Avrupacı ya da aşırı yancı biri çıkacak. Bunun çeşitli gizli servislerle ilişkisi var mıdır, yok mudur onu hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz. Mesela bakın İsveç Başbakanı Olof Palme PKK'nın terör örgütünün düzenlediği bir suikastte öldü. Hala İsveç'te tartışılıyor.
Çok perde arkasını öğrenemeyeceğiz. İdamla yargılanacak. Saldırgan 71 yaşında. Garip bir şekilde şair olduğundan, hümanizmden filan da bahsetmeye başladı Batı medyası.
BURADA MESAJ NE?
Avrupa, Rusya yanlısı siyasetçi istemiyor kendi içinde. Vitor Orban'a Macaristan'a dediler ki; 'Senin tam üyelik hakkını askıya alırız'
Şöyle bir portreden bahsediyoruz; Geçmişte ülkesinde Macar azınlığa ve Macaristan'a karşı direnişle Başbakan olmuş bir adam. Bugün Macaristan'a yakın. Rusya yanlısı ve Ukrayna'da barışı savunuyor, Ukrayna'ya yeni silah yollamıyor. Dolayısıyla bu işin altında gizli bir şey varsa yani Kuzey Ana Akım Boru Hattı'nı kim bombaladı, kim oraya sabotaj düzenledi? Batı'nın kendi içerisinde bir çeki düzen verme operasyonu mudur? Bir komplo teorisi kurmak istemiyorum ama mantık bunu da gözardı etmememiz gerektiğini söylüyor.
POLONYA 'BEN DE TEHDİT ALDIM' DİYEREK NE DEMEK İSTİYOR?
Polonya, 'Bak Batı'yı savunanlar da risk altında' demiş olabilir, bu bir. İki; Polonya'nın şöyle bir durumu var. Polonya-Belarus sınırında çok sayıda geçmişte, çok sert önlemler alındı. İnsanlar öldü.
Polonya Başbakanı'nı bundan sorumlu tutanlar da var. Mültecilere karşı sınırda donarak ölenler oldu. Hoşlanmayanlar da var. Birisi şantaj da bulunmuş mudur, bulunmuştur. Ama çok ciddi bir iş olsa Polonya gizli servisi, istihbaratı alır, operasyonu yapar 'Bunlar da Polonya Başbakanı'na suikast düzenleyecekti' der. Yok bu çıktı, 'Bana suikast düzenleyeceklerdi.'
SIRBİSTAN İLE POLONYA'NIN ORTAK NOKTASI MI VAR?
Sırbistan'da var öyle bir tehdit. Bu ara biraz gündemde kalacak. Niye gündemde kalacak? Ortak noktası yok. Bölgeye dair liderleri rahatsız etme, konumlarını gözden geçirme, dünya medyasında yer bulma vs... bu tür şeyler olur.
Gündem üzerinde sörf yapmak sadece Türk siyasetçilerine ait bir özellik değil. Batı'lı siyasetçiler de bundan geri durmazlar. Özellikle Polonya Başbakanı bu konuda mahir birisi. Dolayısıyla o ihtimali de gözardı etmeyelim.
Slovakya özü itibarıyla çok karmaşık durumdaydı zaten. Slovakya son 2 aydır çok gergin durumdaydı. Bir ekonomik toparlanma var Slovakya'da fakat ideolojik tartışma özellikle eski mahalle arkadaşları, ilericiler ve solcular Başbakanı çok ağır suçluyorlardı. Niye? Sert bir yönetim oluşturdu diye.
Avrupa Birliği de Slovakya'nın Macaristan'a yakınlaşması ve Brüksel'in bütün yetkilerin devredilmesine yönelik itirazlarından dolayı çok mutlu değildi. Hakikaten çok ilginç bir zamana denk geldi ama şöyle söyleyeyim; Çok küçük bir toplantıda oldu bu saldırı. Arkasından İçişleri Bakanı'nın açıklaması var. Evet, bir iç savaş selinden bahsediliyor. Bir iç savaş olmaz.
Şöyle bir ülkeden bahsediyorsunuz; Çek Cumhuriyeti ile gönüllü ayrıldılar. Kimsenin burnu kanamadan ayrılmış bür ülke Slovakya. Ama ona rağmen işin Suikast boyutuna gelmiş olması bu haliyle düşündürücü.
