'En iyi arkadaşından' Putin'e ziyaret! Çin, Rusya'ya 3 şart sunacak
20.03.2023 - 09:47 | Son Güncellenme:
BBC Türkçe
Ukrayna işgalinden sonra Çin Devlet Başkanı Xi, ilk kez Rusya'ya gidiyor. 2 gün boyunca önemli temaslarda bulunacak olan Xi, masaya Ukrayna'nın işgali ve Tayvan konularını yatıracak.
Görüşmenin diğer tüm konulardan çok Ukrayna işgaline nasıl yansıyabileceği üzerinden değerlendiriliyor. Bu tarihi ziyaret öncesi BBC’nin Rusya muhabiri Steve Rosenberg ve Çin muhabiri Stephen McDonell, Pekin ve Moskova’nın bu ziyaretten ne bekleyebileceğini analiz ediyor.
'PUTİN ARKADAŞINDAN DESTEK BEKLİYOR'
Vladimir Putin olduğunuzu hayal edin. Planladığınız gibi gitmeyen bir savaş başlattınız; boğazınıza kadar yaptırımlara bulanmış durumdasınız ve şimdi bir de Uluslararası Ceza Mahkemesi, üzerinde adınızın olduğu bir tutuklama emri çıkardı. İnsan böyle zamanlarda bir arkadaşa ihtiyaç duyar. Burada devreye Xi Jinping giriyor. Xi bir keresinde Putin'i "En iyi arkadaşı" olarak adlandırmıştı. İkisinin pek çok ortak noktası var: ikisi de otoriter liderler ve her ikisi de ABD hakimiyetinin olmadığı "çok kutuplu bir dünya" fikrini benimsiyor.
İMZALAR ATILACAK
İki liderin Moskova’daki buluşmalarında "Kapsamlı ortaklığı derinleştirme" konulu bir anlaşma imzalamaları bekleniyor.
Çin liderinin resmi ziyareti, Kremlin'in büyük uluslararası baskı altında olduğu bir dönemde Rusya'ya - ve onun liderine - açık bir destek gösterisi. Batı yaptırımlarına karşı koymak ve ekonomisini işler durumda tutmak için Kremlin, başta enerji sektörü olmak üzere Çin ile ticaretini artırıyor. Putin-Şi görüşmelerinde petrol, gaz ve enerji boru hatlarının gündemde olması beklenebilir. Ama bir kez daha Putin olduğunuzu hayal edin.
RUSYA: DİLEMEKTEN ZARAR GELMEZ
Bir yıl önce siz ve Şi, ortaklığınızın "sınırsız" olduğunu ilan etmişsiniz. Ancak ilişki gerçekten bu seviyedeyse, Çin'in Rusya'ya sonuç alıcı askeri yardım sağlayarak, askeri zaferi Kremlin’e sunması beklenmez mi? ABD, Çin'in tam da bunu yapmayı düşündüğünü iddia ediyor. Ancak Pekin bunu reddediyor.
Rusya'da dedikleri gibi, "Bir şeyi dilemekten zarar gelmez" ama bu gerçekleşeceği anlamına da gelmez. Geçen yılın gösterdiği bir şey varsa, o da "sınırsız ortaklığın" sınırları olduğudur. Görünüşe göre Pekin, Çinli şirketlere karşı ikincil yaptırımları tetikleme çekincesiyle, bu zamana kadar Moskova'ya doğrudan askeri yardım sağlama konusunda isteksizdi. Pekin önce Çin’i düşünüyor.
Xİ'NİN PUTİN'E VERECEĞİ 3 SİNYAL VAR
Resmi açıklamalarda Xi Jinping'in Rusya ziyareti, iki komşu arasındaki ikili ilişkileri geliştirmek için yapılıyor görünüyor. İki ülke hükümetlerinin hiç olmadığı kadar yakınlaştıkları da açık. Ziyarette anlaşmalar imzalanacak, yemekler yenecek yani bol bol fotoğraf verilecek. Xi ve Rus mevkidaşı Moskova’da başka şeyler konuşabilir ama tüm dikkatler Ukrayna krizinde olacak.
Xi'nin Putin'e verebileceği 3 farklı sinyal var:
1) Artık durumu kurtaracak bazı uzlaşmalarla geri çekilmeyi düşünmek,
2) Devam etmek ve hatta daha sert bir işgal için yeşil ışık,
3) Ya da bunların hiçbiri
3 SEÇENEK DE ÇİN'E YARIYOR
Çin bugün İran ve Suudi Arabistan'ın diplomatik ilişkileri yeniden tesis ettiği bir anlaşmaya arabuluculuk yapan bir ülke.
Bölgesinin çok uzağındaki meselelerde aktör olmaya da her zamankinden daha hazır görünüyor. Bu durum, üçüncü seçeneği olası kılmıyor gibi görünüyor.
Eğer birinci seçenek öne çıkar, İran-Suudi anlaşması sonrası küresel barışı sağlama yolunda bir daha tavır görülürse, bu Xi'ye büyük kredi kazandıracaktır. Birinci seçenekle ilgili temel sorunsa, bunun Çin'e ne ölçüde fayda sağlayacağı. Seçeneklerin en kasvetli olanı iki numara. Ve Rusya'nın Ukrayna ile savaşının Pekin'in jeopolitik stratejisine etki edebileceği bir yönü var.
ASIL HEDEFLERİ TAYVAN
Kremlin Batı'yla mücadele ediyor ve NATO kaynaklarını tüketiyor. Savaşın uzun sürmesi ise, Çin ordusunun Tayvan'ı zorla almak için harekete geçmesi durumunda, Batı kamuoyunun daha fazla çatışmayı kaldırabilme gücünün de test edilmesi anlamına gelebilir.
Pekin’in hesabı, savaş ne kadar uzun sürerse, o kadar az insanın başka bir savaşa taraf olmak isteyeceği şeklinde olabilir. Çin hükümetinin tarafsızlık iddiası da buradaki devlet kontrolündeki haberlerle uyuşmuyor.
