Afrika'nın en istikrarlı demokrasilerinden Senegal cumhurbaşkanını seçiyor

Demokratik ve güvenli ortamıyla tanınan Senegal'de, mevcut Cumhurbaşkanı Macky Sall'ın yanı sıra Idrissa Seck, Ousmane Sonko, Madicke Niang ve Issa Sall, 11. cumhurbaşkanının belirleneceği seçimde yarışacak.

Yakın zamanda seçim yapılan Kamerun, Kongo Demokratik Cumhuriyeti gibi Afrika ülkelerinin aksine, 6,5 milyon seçmenin bulunduğu Senegal'de seçim öncesi sakin bir hava hakim.

Darbesiz bir tarih ve toplumsal uyum

15. yüzyılın ortalarından itibaren Avrupa devletlerinin sömürgecilik faaliyetlerine sahne olan Senegal, 1960 yılında Fransa'dan bağımsızlığını kazandı. O tarihten bugüne 4 cumhurbaşkanının görev yaptığı ülkede, herhangi bir darbe yaşanmaması Senegal'i Afrika'nın en istikrarlı demokrasilerinden biri yaptı.

Nüfusunun yüzde 94'ü Müslüman olan ülkede etkisi fazlasıyla hissedilen dini yapıların toplumsal hayatta bıraktığı etki halkın barışçıl karakterinde önemli rol oynuyor.

Ülkede başta Müridilik ve Ticanilik olmak üzere yaygın dini yapıların öğretileri, Senegal'de radikalleşmenin önüne geçerek, huzur ve hoşgörü ortamının oluşmasına zemin hazırladı.

Özellikle Senegal'in en etkili tarikatı Müridiliğin kurucusu Ahmadou Bamba'nın (1853-1927) sömürgeci Fransızlara karşı gösterdiği pasifist direniş ve halkın İslam ile bağının kopmaması için kullandığı kardeşlik dili, buna büyük katkı sağladı.

Farklı dini gruplar arasındaki uyum da aşırıcı unsurların ortaya çıkmasını önleyerek, toplumu iç çatışmalar ve kargaşadan uzak tuttu.

Bağımsızlıktan bu yana sadece 4 cumhurbaşkanı

Senegal 1960'ta bağımsızlığını kazandığında cumhurbaşkanı olan Sosyalist Parti Başkanı Leopold Sedar Senghor, girdiği tüm seçimleri kazanarak ülkeyi 20 yıl yönetti. Ülkedeki Müslüman dini liderlerle yakın ilişki içinde olan Senghor, halefi olarak Abdou Diouf'u belirledi ve emekliye ayrıldı.

Selefinin dini liderlerle ittifakını devam ettiren Diouf da girdiği 4 seçimi kazanarak, 20 yıl görev yaptı. Bu yıllarda dünya genelindeki ekonomik liberalleşme ve demokratikleşme hareketlerinin de etkisiyle çok partili sisteme geçildi.

Sosyalist Partinin iktidarı, Senegal Demokratik Partisi (PDS) lideri Abdoulaye Wade’nin 2000 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmasıyla sona erdi. 2007 yılındaki seçimleri de kazanan Wade'nin ikinci döneminde ülkedeki altyapı sorunlarının devam etmesi, ekonomik zorlukların yaşandığı bir dönemde bağımsızlığın 50. yılı için 27 milyon dolarlık devasa Rönenans Heykeli'nin yapılması, toplumda tepkilere yol açtı.

Wade döneminde başbakan olan, mevcut Cumhurbaşkanı Sall, Mart 2012'deki seçimleri ikinci turda kazanarak görevine başladı. Sall, iktidar milletvekillerinin desteğiyle 2016'da anayasayı değiştirerek cumhurbaşkanının görev süresini 7 yıldan 5 yıla düşürdü ve 2 dönemle sınırladı.

Seçimin en güçlü adayı Cumhurbaşkanı Sall

İlk turda herhangi bir adayın mutlak çoğunluğu (yüzde 50) elde edememesi durumunda, en fazla oyu alan 2 aday, ikinci turda yarışıyor.

Pazar günü yapılacak seçimde yarışan 5 adaydan en geniş toplumsal desteğe iktidar koalisyonu Benno Bokk Yakaar'ın adayı ve Cumhuriyet İttifakı partisi (APR) lideri Cumhurbaşkanı Macky Sall sahip bulunuyor.

Cumhurbaşkanı Sall'ın, 2035 yılına kadar ülkeyi gelişmekte olan bir ekonomiye dönüştürmeyi hedeflediği Senegal Kalkınma Planı kapsamında gerçekleştiği projeler, elini güçlendiriyor. Bu plan için Avrupa Birliği, Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu ve diğer birçok kuruluştan aldığı 14 milyar dolar finansman sözü, adaylık yarışında Sall'ı öne taşıyor.

Anketlerde Sall'in oyları yüzde 40-50 arasında görünüyor.

Bununla birlikte, Cumhurbaşkanı Sall'ın en büyük dezavantajları olarak önemli rakiplerinin adaylıklarının geçersiz sayılması gösteriliyor.

Muhalefet, Macky Sall'ı, eski Cumhurbaşkanı Abdoulaye Wade'nin oğlu Karim Wade ile eski Dakar Belediye Başkanı Khalifa Sall'ın, yolsuzluk suçlamasıyla aldıkları hapis cezaları nedeniyle cumhurbaşkanlığı adaylıklarının reddedilmesinden sorumlu tutuyor. Cumhurbaşkanı Sall'ın rakiplerini saf dışı bırakmakla suçlayan muhalefet, bu durumun Senegal'in demokrasi geleneğini bozduğunu savunuyor.

Bu seçimin ikinci tura kalması zayıf bir ihtimal olarak görülse de Senegal tarihinde muhalefetin ikinci turda güçlü bir ittifak kurduğu biliniyor. Bir önceki seçimde ilk turda Abdoulaye Wade'den düşük oy almasına rağmen, Macky Sall muhalefetin desteğiyle ikinci turu kazanmıştı. Wade de selefi Abdou Diouf'u aynı şekilde ikinci turda geçmişti.

Seçimin ikinci tura kalması durumunda, Sall'in muhalefetin adayı karşısında kaybedebileceği belirtiliyor.

Muhalefetin adayları

Muhalif adaylardan Idrissa Seck de eski Cumhurbaşkanı Wade döneminde başbakanlık görevini yürüttü. Görevi kötüye kullanma iddiaları üzerine 2004'te başbakanlıktan alınan Seck, 2007 ve 2012 seçimlerinde de aday olmuştu. Seck'in oy potansiyelinin yüzde 10'un altında olduğu tahmin ediliyor.

Bir diğer muhalif aday Ousmane Sonko, yarışın en genç ismi olarak dikkati çekiyor. Farklı anketlere göre, 45 yaşındaki Sonko'nun oy oranı yüzde 10-20 arasında.

Seçim kampanyalarında yaptığı esprilerle tanınan renkli aday Madicke Niang da Wade döneminde uzun süre bakanlık görevi yürüten isimlerden biri. PDS üyesi olan ancak adaylığını açıklayınca Wade tarafından partiden uzaklaştırılan Niang, kazanma şansı en düşük adaylardan biri olarak gösteriliyor.

Adaylardan akademisyen Issa Sall ise ülkedeki dini geleneğinin bir parçası olan Müsterşidin hareketiyle müttefik olarak hareket ediyor. Anketlere göre, Issa Sall'in de seçilme şansı bulunmuyor.

Fransa'nın vazgeçmediği ülke: Senegal

Batı Afrika'nın en ucunda yer alan Senegal, 59 yıldır bağımsız olsa da ticari potansiyelinden dolayı halen Fransa'nın vazgeçmediği ve etkisini sürdürdüğü bir ülke konumunda bulunuyor.

Resmi dilin Fransızca olduğu ülkede, para birimi olarak Fransız sömürge parası CFA (Afrika Finansal Topluluğu) frangı kullanılıyor. Senegal'de BNP Paribas, Orange, Total, Eiffage, Auchan, Eramet, ve Societe Generale gibi çok sayıda Fransız şirket sağlık, bankacılık, telekomünikasyon, elektrik, petrol, doğalgaz, ulaşım, perakende, inşaat, mineral ve madencilik alanlarında faaliyet gösteriyor.

Ülkedeki askeri varlığını 2010'da azaltan Fransa'nın, başkent Dakar'daki üssünde halen 350 Fransız askeri görev yapıyor.

Jeopolitik konumunun önemi, ABD, Çin ve Avrupa ülkelerini de Senegal'da varlık göstermeye itiyor. ABD, Senegal'de askeri üs bulunduran bir diğer ülke olarak öne çıkıyor.

Çin ise son yıllarda ülkeye yaptığı yatırımlarla Fransa'dan sonra Senegal'in ikinci büyük ticari ortağı konumuna ulaştı.