ABD bırakıp gitti, Çin yerleşti! Süper güçleri 27 yıl sonra karşı karşıya getiren ada
04.09.2023 - 14:22 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
Soğuk Savaş sonrası ABD için önemsizleşen ancak şimdilerde dünyanın en kritik konumunda bulunan 100 bin kişinin yaşadığı Seyşeller'e Washington geri dönme kararı aldı. 27 yıllık boşlukta bölge Çin hakimiyetine girerken ABD basınında süper güçlerin mücadelesiyle ilgili geniş bir analiz yayınlandı.
Geride kalan yıllarda Güney Asya'daki en ciddi rakibi Çin'le özellikle Tayvan üstünden restleşen ABD, tartışmalı Güney Çin Denizi etrafındaki ülkelerle teker teker anlaşıp Pekin yönetiminin etrafını sardı. 30 yıl sonra Amerikan birliklerinin ilk kez Filipinler'e dönüşünü sağlayan anlaşmayla, Şubat 2023 itibarıyla ABD’nin Güney Çin Denizi çevresinde oluşturmaya çalıştığı savunma kalkanı tamamlanmış oldu. En güneyde Avustralya'nın, en kuzeyde ise Japonya ve Güney Kore'nin yer aldığı hatta, tek eksik Filipinler'di.
1996'DA ÇEKİLDİLER
Masada anlaşmalarla Çin'i kıskaca alan ABD, sahada da benzer şekilde ilerliyor. Soğuk Savaş'ın zirve yaptığı dönemlerde Sovyet uyduları ve olası saldırıları gözlemlemek için Seyşeller Adası'na üs kuran ABD, Birliğin dağılması sonrası adadan ayrıldı. Washington adada 1996'ya kadar faaliyet gösterdi, ancak daha sonra bütçe sorunları nedeniyle hem füze ve radar istasyonları hem de büyükelçilikler kapandı.
ABD'YE ÖFKE PATLAMASI
ABD'nin çekilmesinden bu yana geçen 27 yılda Çin, okullar, hastaneler, düşük gelirli aileler için evler ve kamu tesisleri inşa ederek Washington'un ayrılmasıyla kaderine terk edilen Seyşeller'de sempati kazandı. Seyşeller Başkanı Wavel Ramkalawan bir röportajda Çin'in faaliyetleriyle ilgili 'Amerika'nın yapmadığı küçük şeyleri yapıyorlar. Amerikalıların zayıf olduğu nokta burası. Amerika'nın inşa ettiğini söyleyebileceğimiz hiçbir şey yok' dedi ve ekledi:
'Saf değiliz. Devam eden rekabeti görüyor ve anlıyoruz. Soğuk Savaş'ta ABD ve Sovyetler Birliği vardı ve şimdi ABD ve Çin var'
NÜFUS SAVAŞLARI
Afrika, Avustralya, Hindistan ve Basra Körfezi ile geniş bir alana yayılan Hint Okyanusu, dünyanın stratejik açıdan en hayati su yollarından biri. Küresel deniz ticaretinin yüzde 80'inin geçiş noktası olan bölge için Pekin son yıllarda harekete geçti. Çin, 2017 yılında ilk denizaşırı askeri tesisini Hint Okyanusu'nun kuzeybatı ucundaki Cibuti'de kurdu. 2020 tarihli bir raporda Savunma Bakanlığı, Çin'in Seyşeller de dahil olmak üzere başka üsler açmayı "muhtemelen" düşündüğünü ifade etti.
Öte yandan Haziran ayında Seyşeller'deki yeni ABD Büyükelçiliği hizmete girdiğinde, yönetim ve kaynaklardan sorumlu Dışişleri Bakan YAardımcısı Richard Verma, 1990'lardan bu yana ülkeyi ziyaret eden en üst düzey ABD hükümet yetkilisi oldu.
Daimi bir büyükelçi atanıncaya kadar ABD maslahatgüzarı olarak görev yapmak üzere Seyşeller'e taşınan James Donegan, şu anda başkent Victoria şehir merkezinde sıkışık, iki odalı bir ofiste kalıyor. Çinli yetkili ise tam tersine, garaj yolu, yüzme havuzu ve çok sayıda güvenlik kamerası bulunan, üç katlı, villa benzeri geniş bir yapıyla faaliyet gösteriyor.
Donegan ABD'nin adada tekrar başlayan faaliyetleri neticesinde deniz güvenliğinin en önemli konu olduğunu bildirdi. Mart ayında zaten Mart ayında ABD, Fransa ve Seyşeller ile ilk deniz askeri tatbikatını gerçekleştirdi ve adanın korsanlık sorununa çare aranmaya başlandı.
YEREL HALK TERCİHİ YAPTI
Washington Post tarafından yapılan haberin devamında ise adada yaşayan çoğu kişinin Çince öğrenmeye başladığı yazıldı. Bir zamanlar Amerikalıların yaşadığı ve parti yaptığı Turizm Akademisi'nde güzellik uzmanı olmak için eğitim gören bir grup öğrenci, Çince öğrenmekte zorlandıklarını ancak derslerden keyif aldıklarını ve daha fazla Çinli turistin ziyaret etmesini umduklarını söyledi. Söz konusu öğrenciler hangi ülkeyi ziyaret etmeyi tercih edecekleri sorulduğunda gözlerini devirip “Amerika” dediler.
Amerika Birleşik Devletleri'nin Seyşeller'e dönüşü konusunda yerel halkın kafasında birçok soru işareti de var. 1996'da ülkenin artık ABD çıkarlarına hizmet etmediği ani ayrılış, Seyşeller halkının kendilerinin kullanılmış olduğu hissini uyandırdı ve birçok Seyşelli, farklı bir rakiple rekabetin arttığı bir dönemde şimdi geri dönmelerinin, yeniden kullanıldıkları şüphelerine yol açtığını söylüyor.
