ABD Açık Semalar Anlaşması'ndan ayrıldı, Rusya ve Çin tepkili

Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, ABD'nin Rusya ile silah kontrolünü sağlayan "Açık Semalar Anlaşması"ndan çekilmesinin gelecekte silah kontrolünü tehlikeye atacağını söyledi.

Sözcü Cao, ABD'nin “Açık Semalar Anlaşması”ndan çekilme hamlesinin, uluslararası silahların kontrolü ve silahsızlanma süreci üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olduğunu belirtti.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Cale Brown konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklamada Donald Trump yönetiminin 22 Mayıs 2020'de aldığı çekilme kararını hatırlatarak, "Kararın uygulamaya girmesi için gereken 6 aylık zaman diliminin dolmasıyla ABD'nin, Açık Semalar Anlaşması'ndan çekilme işlemi, 22 Kasım 2020 itibariyle yürürlüğe girmiştir. ABD, artık anlaşmanın tarafı değildir." ifadesini kullandı.

ABD Başkanı Trump, 22 Mayıs'ta yaptığı duyuruda, Rusya sorumluluklarını yerine getirene kadar, Açık Semalar Anlaşması’ndan çekileceklerini açıklamıştı.

Rusya'dan tepki

Rusya Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, anlaşmadan çekilen Amerikan tarafının, bir yandan müttefiklerinin Rusya'nın Avrupa'daki ABD askeri tesislerine yönelik gözlem uçuşlarını engellemesi, diğer yandan da Rusya'ya ait topladıkları verileri Washington ile paylaşmasını beklediği kaydedildi.

Açıklamada, "Elbette bu Rusya için kabul edilemez. Açık Semalar Anlaşması'nın kalan üyelerinden bütün topraklarının gözlemlenme imkanının sağlanmasına, gözlem uçuş materyallerinin anlaşmaya taraf olmayan üçüncü ülkelere verilmemesi ile ilgili zorunluluklarını yerine getireceğine yönelik kesin garantiler arayacağız." ifadesi kullanıldı.

"Anlaşmanın devam etmesini ve Rusya'nın anlaşmanın tarafı olarak kalmasını istiyorsa ABD'nin ciddi olarak düşünmesi" istenilen açıklamada, "Washington hamlesini yaptı. Ne Avrupa'nın güvenliği ne de ABD ve müttefiklerinin güvenliği bundan fayda sağlamadı. Şimdi Batı'da pek çoğu Rusya'nın tepkisini soruyor. Cevap basit; Önceden pek çok defa altını çizdiğimiz bütün seçeneklere açığız. Anlaşmanın diğer katılımcılarının sözleriyle eylemlerinin ne kadar uyduğunu dikkatle izliyor ve analiz ediyoruz. Rusya ve müttefiklerinin güvenlik çıkarlarına uygun kararlar alacağız." denildi.

ABD'nin bu antlaşmadan çekilmesi ile soğuk savaş döneminden kalan ve silahlanmanın kontrol altına alınmasını amaçlayan tek anlaşma nükleer silah başlıkları sayısını sınırlayan New START oldu. Bu anlaşmanın süresi de şubat ayında doluyor ve ABD Başkanı Donald Trump Çin'in dahil olmaması durumunda bu anlaşmayı uzatmayı düşünmediğini belirtmişti. Pekin yönetimi de bu yönde bir planı olmadığını açıklamıştı.

Öte yandan Pekin yönetiminin silahsızlanmaya yönelik anlaşmalarda yer almazken diğer ülkeleri bu anlaşmaya uymaya çağırması eleştirilere neden oluyor.

Trump mayıs ayında duyurmuştu

Amerika Birleşik Devletleri yönetimi, Rusya'yı 'Açık Semalar Anlaşması'nın şartlarını ve içeriğini sürekli ihlal etmekle' suçlayarak 35 ülkenin imzaladığı antlaşmadan çekileceğini duyurmuştu.

Açık Semalar Antlaşması, Soğuk Savaş döneminin sonlarına doğru, Doğu bloku ile Batı bloku arasında güven artırma, istikrar ve çatışmaları önlemeye katkı sağlaması amacıyla 'şeffaflık' ilkesinden yola çıkılarak 1992 yılında Helsinki'de imzalandı.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) coğrafyasında güven ve güvenlik artırıcı önlem olarak öngörülen ve 1992'de imzaya açılan Açık Semalar Anlaşması'nın tarafları arasında Türkiye de bulunuyor.

Söz konusu pakt, taraf ülkelere birbirlerinin toprakları üzerinde havadan silahsız gözlem uçuş imkanı sağlıyor.

Çin, anlaşmaya taraf ülkeler arasında yer almazken, her ülkenin askeri tesisleri teftiş etmesine izin vermişti.

Kaynak: Euronews