Roma’dan Aydın’a uzanan tarih: Mastaura Amphitiyatrosu

Metin Ercihan | ercihanmetin@gmail.com- Mastaura Antik Kenti’nde yürütülen kazı çalışmalarında büyük bir bölümü toprak altında olan, kanlı dövüşlerin ve müsabakaların yapıldığı amphitiyatro yapısına ulaşıldı. Günümüzden yaklaşık 1800 yıl önce, Roma İmparatorluk Dönemi’nde inşa edilen amphitiyatronun keşfi arkeoloji dünyasında büyük heyecan yarattı, uluslararası basında da geniş yer buldu. Toprağın altında sapasağlam kalan yapı, Anadolu arkeolojisi için önemli bir keşif olarak kabul edildi. “Amphi” kelime anlamı olarak “çevresinde/iki yönden/çift” demektir. Bu yönüyle amphitiyatro tiyatrodan ayrılır. Tiyatro, yarım daire iken, amphitiyatro “çift tiyatro”, yani dairesel ya da elips şeklindedir. Amphitiyatrolar, vahşi hayvanların dövüştürüldüğü, gladyatör dövüşlerinin yapıldığı anıtsal yapılardır. Bu yapılar, Antik Dönem’de çok az kentte inşa ediliyor ve bölgesel özellik taşıyordu. Halk, amphitiyatroda yapılan dövüşlere büyük ilgi gösteriyor, başka kentlerden gelenler de müsabakaları büyük bir dikkatle takip ediyordu.

Sayıları az

Amphitiyatrolar, Anadolu’da çok az kentte olduğu için kıymetlidir. Bergama, Kzykos, Anavarza gibi antik yerleşimlerde de amphitiyatrolar bulunuyordu. Fakat bunlar maalesef günümüze kadar ulaşamadı. Mastaura’da bulunan arenanın en dikkat çekici yanı ise toprağın onu koruması. Ağaçların altında kalan 1800 yıllık tarihi yapının hemen hemen tamamı sağlam olarak günümüze ulaştı.

Kentteki araştırmalar

İngiliz gezgin Hamilton 1836’da Nazilli’ye gelmiş ve Mastaura’yı gezmiştir. Amphitiyatro ile ilgili ilk bilgileri Hamilton aktarmıştır. Daha sonra araştırmacı gezgin Texier de Hamilton’a atıfta bulunarak yapının varlığına dair bilgiler vermiştir. 1907-1909 yıllarında, Nysa’da (Aydın Sultanhisar) kazı ve araştırmalar yapan W. Von Diest de hazırladığı kitapta Nysa’nın komşusu Mastaura hakkında bilgiler vermiş, kentin topografik yapısını gösteren bir plan çizmiştir. 1921 yılında Yunan işgali sırasında araştırmalar yapan Kourouniotis de Mastaura’da incelemelerde bulunmuştur. Kourouniotis, amphitiyatro yapısını ilk kez fotoğraflayıp belgeleyen kişidir.