Uzun yaşamın sırrı Girit mutfağı mı?

Çukurova Girit Mübadilleri Kültür ve Dayanışma Derneği Başkanı Yüksel Hançerli’nin, ’Girit Mutfağının Çukurova’daki İzleri’ adlı kitabında, uzun yaşamın sırrı olarak belirtilen Girit Mutfağı’ndan yemekler anlatıldı.

Kendisi de Girit mübadili olan Yüksel Hançerli, kitabında uzun yaşamalarıyla tanınan Giritlilerin yemek kültürünü inceledi. Genellikle yeşil gıdalar tüketen Giritliler’in kızartmaları da sevdiğini kaydeden Hançerli, "Giritlilerin Çukurova bölgesindeki insanlara göre neden daha sağlıklı olduklarını belgelemek istedim. Giritliler ot yer. Zeytin ve zeytinyağını bolca tüketirler, et ve balık ile araları çok iyidir. Dengeli beslenirler. Şarabı da çok severler ama en önemli özelliklerinden birisi de çok sakin olmalarıdır. Belki bu sakinlik de beslenmeleri ile yakından ilgili olsa gerek. Giritliler bugünlerde günah keçisi haline gelen kızartmaları da çok severler. Patatesi yumurtalı yaparlar. Otların büyük bölümünü haşladıktan sonra kızartır yumurta eklerler. Bamyayı, kabağı yine aynı şekilde hazırlarlar. Ama hepsinde zeytinyağı kullanırlar. Giritlilerin uzun yaşamının sırrı da otu fazla tüketmeleri, et ile ota birlikte yer vermeleri ve her yemekte zeytinyağı kullanmalarıdır" dedi.

Kitabını hazırlarken, sadece Çukurova bölgesinde yaşayan Giritlilerle değil, Girit’e giderek oradaki insanlarla da görüştüğünü kaydeden Hançerli, otlardan yapılan yemekleriyle ünlü Girit mutfağında ’et’ unsurunun da sanıldığının aksine çok fazla olduğunu anlattı. Yüksel Hançerli, kitabının ’Giritliler otobur mu, yoksa etobur mu?’ adlı bölümünde, "Bugüne kadar okuduğumuz Girit ile ilgili kitaplarda, Giritlilerin çoğunlukla ot yediği ve haklarında ot yemeleri ile ilgili birçok fıkra üretildiği bilinmektedir. Ama bana soracak olursanız Giritliler doğadan topladıkları otları bol etli yapmayı ve yemeyi çok severler. Giritliler özellikle keçi etini çok severler, hele yoğurtlu et yemeğini, oğlak eti ile yapmaya bayılırlar" yorumunu yaptı.

Hançerli, Girit mutfağını yansıtan ve aralarında maratalı kuru fasulye, fava (Bakla ezmesi), vuruves (Turp Otu), sütleğen otu salatası, peynirli üzümlü makarna, yumurtalı patates, zeytinyağlı domates pilavı, hohlus yahnisi gibi lezzetlerin yer aldığı 86 yemek tarifi bulunan kitapta, Girit mutfağıyla büyümüş, yaşları 90’larda olan çok sayıda kişinin fotoğrafları ve yaşam öykülerine de yer verdi. Kitapta, Berlin Teknik Üniversitesi Biyo Kimya Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof.Dr. Johann Salnikow’un ’Girit Diyeti’, Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof.Dr. Esmeray Acartürk’ün ’Akdeniz Diyeti’ adlı makaleleri ile beslenme ve diyet uzmanı Z. Özgen Arı’nın ’Girit Mutfağı’ adlı yazısı da okuyucuya sunuluyor.