Bodrum’un yeşil cazibesi
Gece denizden esen meltem ve gündüz sımsıcak güneşin olgunlaştırdığı eşsiz aromasıyla Bodrum mandalininin yeşilken hasadı başladı. Ancak, yapılaşma yüzünden tükenme tehdidi altında! Bunun önüne geçmek için hayata geçirilen projeler ise umut veriyor
Yerel gıda ürünlerinin hem gastronomik değer olarak hem de bölgesel kalkınmaya katkısı açısından önemi tartışılmaz. Mis kokulu Bodrum mandalini de ülkemizde turizmin gözde merkezi Bodrum’un tek coğrafi işaretli ürünü. Şimdiye kadar pek kıymeti bilinmemiş. Bodrum’un efsanevi mandalin bahçeleri de yavaş yavaş yapılaşmanın gölgesinde azalıp yok olmaya başlamış. Şu aralar Bodrum’da umut veren bir hareketlilik var. Yeşil mandalin hasadıyla birlikte “Bodrum Yeşili” projesi için kollar sıvanmış durumda. Türü tükenme tehdidi altında olan Bodrum mandalininin geleceğinin güvence altına alınmasının amaçlandığı “Bodrum Yeşili” projesi, Pernod Ricard Türkiye’nin Bodrum mandalini kullanım alanlarının ve ekonomik değerinin artırılması, bölgeye katma değer sağlanması, bahçelerin korunması ile yerel tarımsal ve ekonomik döngünün geliştirilmesi hedefiyle başlattığı bir sosyal sorumluluk projesi. Bodrum Belediyesi ve Bodrum Tarımsal Kalkınma Kooperatifi de bu projeye destek veriyor.
Sıfır atık bir ürün
Bodrum mandalininin en önemli özelliği, kendine has kokusu ve aroması. Dünya tarım literatüründe “Kokulu Bodrum mandalinası” olarak tanınıyor. Ağustos-eylül aylarında yeşil halinin erken hasadı yapılıyor, aralık-ocak aylarında olgunlaşıyor ve turuncu halinin hasadına sıra geliyor. Kabuğundan çekirdeğine, posasından yapraklarına her şeyi kullanılabildiği için sıfır atık bir ürün. Şekerlemesi, lokumu, yağı, sirkesi, kolonyası, reçeli, marmeladı, bisküvili lokumu ve çikolatası üretiliyor. Uçucu yağı pastacılık ve kozmetik sektöründe aranan bir ürün ve ayrıca yağından üretilen sabunlar, “kimyasal içermeyen sabun” özelliğini taşıyor.
Aromanın tarifi
Bodrum mandalini denildiğinde ilk akla gelen isim, bu konuda yaptığı öncü çalışmalarla tanınan ve Yeşil Mandalin Hareketi’ni başlatan Erman Aras. Erman Bey, atadan Bodrumlu, bölgenin ileri gelen bir turizmcisi ve The Bodrum Cup’ın kurucu başkanı. Mandalinle ilgisi ise geçtiğimiz yıllarda vefat eden herkesin çiftçi diplomat olarak andığı babası Ömer Aras’tan geliyor. Ömer Aras, mandalin yetiştiricisi olarak hayatını sürdürmüş bir toprak insanı. Erman Aras, babasının sevdasını onun izinden giderek yaşatmaya çalışıyor. Bir zamanlar, Bodrum’dan 25 bin ton ihracat yapıldığını hatırlatan Erman Aras, “Bugün gelinen noktada rekolte 3 bin tonun altında” diyerek Bodrum mandalininin durumunu özetliyor. Aras, 10 yıl önce babası hayattayken artık mandalin yetiştiriciliğinin hiçbir şey kazandırmadığı dönemlerde internet satışını projelendiriyor ve Bodrum’un yerel ürünü mandalinden nasıl katma değer yaratırız diyerek eşi Filiz Hanım’la çalışmalara başlıyor. Annesinin adını verdikleri “Bodrum Yadigârı” markası bu şekilde hayata geçiyor. Erman Aras’ın Bodrum mandalininin aromasını tarifi şöyle: “Bu aroma geceleri denizden esen meltem ve mandalinin gündüz sımsıcacık güneş eşliğinde olgunlaşmasının ürünüdür.”
Baş tacı mandalin özütü
Bodrum Yadigârı’nda ağırlıklı olarak mandalin cipsleri, reçeller, marmelatlar, sorbe, mandalin gazozu, sosu, püresi, esansiyel yağlar, dondurma gibi mandalinden üretilen çeşitler yer alıyor. Hepsi organik sertifikalı ve homeopatik yöntemlerle tedavi edilen bahçelerinden. Ancak, bir mandalin özütü tattım ki müthiş bir lezzet kaynağı. Bence şeflerimizin mutfakta baş tacı edecekleri bir ürün.
Satsumadan farkı
Bodrum Yadigârı için çalışmalar devam ederken Erman Bey ve gönüllü arkadaşları “Mandalin hareketi” adıyla bir grup da oluşturuyorlar. İlk çalışmaları Bodrum mandalininin yeşil hasadını başlatmak oluyor. Aslında yıllar öncesinde yapılan, ancak sonra unutulan bir hasat bu. Erman Aras, “Tüm Bodrum’un özellikle işletmelerin yeşil mandalinayı kullanmaları, anlatmaları kendi yerel markamızı yaratmamız açısından çok kıymetli” şeklinde haklı bir görüşü ortaya koyuyor. Bir tartışma da “Mandalin mi” yoksa “Mandalina mı” denilmesiyle ilgili. Aras, “Bölgede herkes mandalin der,” diyerek bu tartışmayı sonlandırıyor. Merak edilen başka bir konu, yeşil mandalinin satsumayla karıştırılması. Yeşil mandalin çekirdekli ve kokulu, satsuma ise çekirdeksiz ve kokusuz. Bir de yeni haberim var; Bodrum mandalini için yeni bir kadın kooperatifi kuruluş çalışmalarına başladı: Bodrum Mandalini Kadın Hareketi Kooperatifi.