3 yaşında nota olmadan enstrüman çalıyorlar

Müzik eğitimine erken yaşta başlamak, çocukların zihinsel ve duygusal gelişimi açısından çok önemli. Peki, size erken yaşta müzik eğitimini çok kolaylaştıran bir yöntemden söz etsem?

Erken yaşta müzik eğitiminin önemini biliyoruz, ancak söz konusu nota öğrenmek olunca çocuklar da aileler de çabuk pes ediyor. Müzisyen ve eğitimci Dr. Erman Türkili, “First Steps of a Little Artist” (Küçük Bir Sanatçının İlk Adımları) adlı kitabında, renkler, şekiller, çıkartmalar, semboller ve eğlenceli illüstrasyonlarla piyanoya yeni başlayan veya özel eğitime ihtiyaç duyan çocukların kolaylıkla ve sıkılmadan piyano çalmayı öğrenmelerini hedefliyor. “Şu an patent sürecindeyiz” diyen Türkili bu yöntemi nasıl geliştirdiği anlattı. 

 Küçük yaştaki çocuklarda müzik öğreniminin kazançları nelerdir? 

Özellikle 3-5 yaş aralığında başlayan öğrencilerin zihinsel çok önemli kazanımları oluyor. Bir enstrüman çalarken görsel zekâ, işitsel zekâ ve kinestetik zekâ kullanılıyor. Bu eğitim erken yaşta başlayınca haliyle çocuklar çok daha ileriye gidebiliyor. Ben öğrenciyken, en erken ortaokul çağında başlanabiliyordu, şu an ise ilkokul seviyelerine indi ve erken yaşta müzikle buluşmanın ülkemizden sanatçı çıkmasında önemli kazanımları olacağını düşünüyorum. 

Nota öğrenmek zorluyor 

Çocukların öğrenme aşamasında en çok zorlandıkları noktalar neler?  

Genel olarak müzik eğitimine başlandığında, özellikle 5 yaş ve öncesiyse, öğrenci müzik dersine gelir ve çok heyecanlıdır. Fakat bu heyecan her hafta gerilemeye başlar, bunun başlıca sebepleri; öğrenme aşamaları ilerledikçe, bilmediği sözcükler, anlamakta zorlandığı parmak hareketleri, takip etmesi gereken ritmik çalışmalar olmasıdır. 21. yy çocukları birçok aktiviteyi artık ekran üzerinden tek tıklamayla yapıyorlar. Fakat bir enstrüman çalmak birçok detay barındırıyor. Nota öğrenme konusu çocukların en çok takıldığı alanlardan birisi. Hem notayı bulmak hem notayı piyanoda çalmak hem de notanın ne kadar uzun olduğunu bulmak çocukları bu yaşta çok zorluyor. Metodumuzun içeriği tamamen erken yaş çocukları için tasarlandı. İçinde hiçbir nota yok, tüm eğitim yaklaşımı sembol ve renkler üzerine kurgulandı. Sembollerin boyutlarıyla beraber notaların uzunluğu belirleniyor, sembollerin farklı renkleri farklı notaları simgeliyor, bu simgeler piyano tuşlarında da bulunuyor. Böylece çocuklar 3 yaşından itibaren, rahatlıkla bu metodu uygulamaya başlayabiliyorlar. Bu da onlara ilk andan itibaren bir özgüven kazanmaları konusunda çok yardımcı oluyor. 

Kitap nasıl ortaya çıktı? Türkçesi gelecek mi? 

Florida Devlet Üniversitesi’nde doktora yaparken Addison isminde bir öğrencim oldu. O zamanlar 3 yaşındaydı. Ona kemanın tellerini öğretmekle başladım ve kısa sürede notalar hakkında konuşmamız gereken bir noktaya geldik. Bu onun için kavraması çok zor bir konuydu ve gerçekten anlayamayacağı kadar soyuttu. Ona notalar ile hiçbir şey anlatamadığımı gördüm ve aylarca ona nasıl yardımcı olacağımı düşünürken bu metodu geliştirmeye başladım. Notları zaten anladığı kavramlarla ilişkilendirmenin yardımcı olacağını düşündüm. Bu yüzden telleri şekillerle ve çeşitli parmak pozisyonlarını renklerle etiketlemeye karar verdim. Bu yaklaşım gerçekten işe yaradı ve Addison çok daha kolay öğrenmeye başladı. Böylece aylarca çok zorlanan öğrencim, bir anda her hafta yeni şarkılar çalmaya başlayarak konsere çıktı. Tüm sistemi buna göre kurgulamaya başladım ve yüzlerce çocuk ile pilot çalışmalar yaptım. Sonra da bu metodu bir kitapla anlattım. Geçen yıl tüm dünyada kitabımız yayımlandı. 2023’te Türkçe ve birkaç farklı dilde çıkmasını planlıyoruz.

Bu yöntemin özel eğitime ihtiyaç duyan çocuklar üzerinde etkisi nedir? 

Özel eğitimde olan çocukların en büyük problemlerinden birisi yine bu nota kavramı. 5 siyah çizgi arasında olan notaların bulunması, onların çalınması ve hesaplanması bir hayli zor bir işlem. Sembol ve renklerden oluşan bu metot onların da son derece rahat çalmalarını sağlıyor. 

Ne kadar erken o kadar iyi 

Çocuğun müzik ve bir enstrüman ile ilgilenmesi için illa ebeveynin de bilmesi gerekli mi? 

Kurucusu olduğum Bilim ve Sanat Köşkü’nde her zaman bir söylemimiz var: “Herkes sanatçı olmak zorunda değil, ama herkesin hayatında sanat bulunmak zorunda.” Dünyada zekâ geliştiren egzersiz yaklaşımlarının anne karnında olması tartışılırken, bizlerin 9-10 yaşına kadar beklemesi çok faydasız. Ne kadar erken o kadar iyi. Ebeveynleri, çocuklarına 3-4 yaşlarından başlayarak en az bir enstrüman öğrenme fırsatı sunmalarını şiddetle tavsiye ediyorum. Bir enstrüman öğrenmek, çocukların sosyal, bilişsel ve ince motor becerilerini geliştirmede çok faydalıdır. Müzik eğitimi gerçekten bir yolculuktur ve bir çocuğun yolculuğu ne kadar erken başlarsa o kadar ileri gidebilir. 

Sistem nasıl işliyor?

Kitabımızın ön sayfalarında ebeveynler ve öğretmenler için bilgilendirme sayfaları ve kitabın sonuna kitap boyunca olan sembollerin “sticker”larını ekledik. Böylece müzik eğitimi olmayan ebeveynler de rahatlıkla çocuklarına yardımcı olabiliyorlar. İlk aşamada bu stickerların piyano veya org üzerine yapıştırılması gerekiyor, bu işlemin her aşaması “piyanoyu hazırlama” sayfasında yer alıyor. Sonrasında ise şarkıları tek tek bu sembol ve renkleri takip ederek çalmak kalıyor.