Yavuz Kocaömer

2005 yılında çıkarılan Özürlüler Yasası‘na göre, engelli spor kulüplerinin malzeme ihtiyaçları Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü tarafından karşılanmak mecburiyetinde. Ancak bütçedeki sorunlar dolayısıyla bugüne kadar bu yasa maddesi uygulanamadı.
2006 yılında (TESYEV) Türkiye Engelliler Spor Yardım ve Eğitim Vakfı, Vakıflar Bankası T.O.A., Türkiye Halk Bankası A.Ş. ve Spor Toto Teşkilatı’nın kurduğu fonla dağıtılan malzemeler, özellikle bedensel engelliler sporlarında bir rahatlama ve gelişmeye yol açtı. Ancak yeni kurulan kulüpler ve eskiyen sandalyeler bu ihtiyacı yeniden ortaya çıkardı.
26 Mayıs 2009 tarihinde Spordan Sorumlu Devlet Bakanı Sayın Faruk Nafiz Özak ile yapılan görüşmede, benzeri bir fonun kurulması kararlaştırıldı. Sayın Bakan konu ile derhal ilgilenerek, bazı kamu kurumları ve özel sektör temsilcilerine başvurdu.

Durduruldu
Bu arada bazı engelliler spor federasyonları böyle bir fonun TESYEV ile yapılmasının doğru olmadığını, fonların doğrudan kendi federasyonlarına verilmesi gerektiğini söyleyince çalışmalar durduruldu. Aradan geçen 5 ayda hiçbir şey yapılmadı. TESYEV bunun üzerine kendi olanakları ile yaklaşık 100 adet tekerlekli basketbol spor sandalyesini

Ülkemizde çok değil bundan 19 sene evvel kurulan, o zamanki adıyla Özürlüler Spor Federasyonu, başlangıçta kurucularının özellikleri dolayısıyla, zihinsel engelli sporları ağırlıklı olarak çalıştı. Daha sonra uzun süren çabalarımız ve zamanın Gençlik ve Spor Genel Müdürü Kemal Mutlu’yu ikna etmemiz sonucu, 4 ana engelli grubuyla ilgili spor federasyonları 2000 yılından itibaren faaliyete geçti.
1997 yılında sadece 18 tane tekerlekli sandalye basketbol spor kulübü mevcutken, bugün bu rakam 64’ün üzerine çıktı. Bunda en önemli etkenlerden bir tanesi de (TESYEV) Türkiye Engelliler Spor Yardım ve Eğitim Vakfı’nın o tarihten beri yaklaşık 800 adet tekerlekli spor sandalyesini temin ederek yeni kurulan kulüplere vermesi oldu.
Ancak, sporda gelişmek sadece malzeme teminiyle mümkün olmuyor. Önemli noktalardan bir tanesi, genç engelli neslin spora yöneltilmesi ve yeni antrenörler yetiştirilmesi. Bunun için de Bedensel Engelliler Spor Federasyonu’na destek gerekiyor. Bu destek yalnız devlet tarafından verilen bütçe ile değil, sponsorlar kanalıyla da takviye edilmek zorunda. Aksi halde bugünkü federasyonun da tüm iyi niyetli çabaları bir noktadan sonra, mevcut durumun bile korunmasına

2000 yılında Sydney’de yapılan Paralimpik Oyunları’nda, İspanya zeka engelliler basketbol takımı altın madalyayı kazandı. Yaklaşık 6 ay sonra Madrid’de bir notere başvuran, İspanya Engelliler Basketbol Milli Takımı kaptanı vicdan azabı çektiğini, kendisinin zeka engelli olmadığını ve takımın diğer 9 oyuncusunun da hiçbir engeli bulunmadığını, İspanya devleti tarafından Olimpiyat ve Paralimpik Oyunları’nda verilen ödülleri kazanabilmek için federasyonun bu yola başvurduğunu itiraf etti. Bunun üzere Uluslararası Paralimpik Komitesi zeka engelli sporcuların müsabakalarını Paralimpik Oyunları programından çıkardı. 2004 Atina ve 2008 Pekin oyunlarında zeka engelli sporcular maalesef yer alamadılar.
Zeka engelli sporcuların uğraşıları genelde ikiye ayrılıyor. Birincisi Özel Olimpiyatlar denilen ve daha çok rehabilitasyona yönelik spor çalışmaları, diğeri ise (İNAS) Uluslararası Zeka Engelliler Spor Federasyonu tarafından IQ’su 70 ve üzeri olan elit sporcuları arasında yapılan yarışmalar. Paralimpikde konu olan yarışmalar da ikinci gruba giriyorlar.
Ülkemizde ise, geleneksel olarak zamanında Engelliler Spor Federasyonu ve daha sonra Zeka Engelliler Spor Federasyonu Özel

Uluslararası Paralimpik Komitesi’nin “Tek Dünya Tek Spor” projesi yavaş yavaş hayata geçmeye başlıyor. Buna göre önümüzdeki 10 yıl içinde bedensel ve görme engelliler sporları (muhtemelen yeniden Paralimpik’lere kabul edilen zihinsel engelliler sporları) tüm dünyada ilgili spor federasyonlarının bünyesinde yer alacak.
01.01.2010’dan itibaren masa tenisi ile başlayacak olan bu çalışma daha sonra atıcılık, yüzme, halter, atletizm ve tekerlekli sandalye dansı ile devam edecek. Bu arada sistem yerine oturana kadar bazı anlaşmazlıkların ortaya çıkacağına da kesin gözü ile bakılıyor. Belki de bazı spor dallarında belli bir geçiş süreci yaşanacak. Amaç tüm dünyada sporda engelli - engelsiz farkını ortadan kaldırmak.
Bir örnek vermek gerekirse; örneğin atletizmde ilgili ülkenin Atletizm Federasyonu içinde bir de engelliler atletizm bölümü olacak ve o federasyonun yönetim kurullarında engelli sporu ile ilgili üyeler de bulunacak.

Önlemler alınmalı
Bu alınan kararın ülkelerde bulunan engelli spor federasyonlarının çalışmaları ile bir ilgisi yok. Amaç “Tek Dünya Tek Spor”. Daha sonra olacakları da, kulislerde konuşulanlara göre şimdiden kestirmek mümkün. Bundan 10-15 sene sonra

Engelliler masa tenisi son Pekin Paralimpik Olimpiyatları’ ndan sonra büyük bir ilerleme içinde. Bu yıl içinde yapılan Uluslararası Turnuvalara bir göz atalım:
19- 23 Mart 2009 Macaristan Budapeşte
Katılan Ülke sayısı 27
Sporcu sayısı 219
Bu turnuva da Neslihan Kavas altın, Ebru Can gümüş, Kübra Ödsoy bronz ve Ümran Ertiş bronz madalyalar kazanırken, Neslihan Kavas ve Kübra Ödsoy’dan oluşan bayan takımımız altın madalyaya ulaşıyor.
5- 9 Mayıs 2009 Slovenya
Katılan ülke sayısı 27

Uluslararası Paralimpik Komitesi, Uluslararası Engelsiz Spor Federasyonları ile görüşmelerini büyük ölçüde tamamladı. Öncelikle bizi ilgilendiren engelli sporlarından, masa tenisi, atletizm, halter, atıcılık ve yüzme branşları Bedensel ve Görme Engelliler Spor Federasyonları’ndan ayrılarak ilgili engelsiz spor federasyonlarına bağlanacak. Bu konuda Uluslararası Paralimpik Komitesi (IPC) ile ilgili federasyonların anlaşmaları tamamlandı.
Bunun ilk adımı da 01.01.2010’dan itibaren masa tenisi ile başlayacak. Yani;
1- Bu tarihten itibaren tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de “tek masa tenisi” ailesi olacak.
2- Engelli masa tenisi, Türkiye Masa Tenisi Federasyonu’nda bir bölüm olarak faaliyet gösterecek.
3- Ulusal Masa Tenisi Takımı’nın seçilmesi, Türkiye Milli Paralimpik Komitesi’nin görevi olacak. Takımın, Paralimpik Oyunları’na katılması Türkiye Milli Paralimpik Komitesi’nin sorumluluğunda kalacak.
4- Bu tarihten itibaren Uluslararası Masa Tenisi müsabakalarına kayıt ve giriş sadece Ulusal Masa Tenisi Federasyonları’ndan kabul edilecek. Dolayısıyla lisanslarla ilgili kararlar Ulusal Federasyon tarafından verilecek.

O yıllarda Federal Alman Spor Teşkilatı Başkanı’nın Türkiye ilişkilerinde danışmanlığını yapmaktayım. Zamanın Spor Bakanı’nı incelemelerde bulunmak üzere Almanya’ya davet ettik. Köln Spor Akademisi’nde yapılan incelemelerden sonra, Frankfurt’taki olimpik merkezi gezmeye başladık.
Olimpik merkezin genel müdürü eski bir milli atlet, aynı zamanda da arkadaşım. Bize muhtelif üniteleri gezdirirken, duvarda asılı yaklaşık 2 metreye 3 metre boyutlarında bir tahtayı gösterdi ve “Bunun adı Himmeltisch” dedi. “Himmel” Almanca “gök”, “tisch” de “masa” anlamına geldiğinden ben de Sayın Bakan’a dönerek, “Bunun adı gök masasıymış” dedim, “Ne olduğunu sor” dedi.
Olimpik merkezin müdürü Almanya’da o tarihlerde adı Himmel olan bir ağır sıklet grekoromen güreşcinin dünyanın en hızlı ve atik güreşçilerinden biri olduğunu, ancak belinin çok zayıf olması nedeni ile her Dünya Şampiyonası ve olimpiyatlarda finalde bu yüzden kaybettiğini söyledi.
Bunun üzerine spor bilimi konusundaki doktorların ve uzmanların kafa kafaya vererek bu duvarda görülen masayı Himmel’in kas, yağ, vücut ölçümleri yapıldıktan sonra kendisine uygun olarak hazırlandığını ve her gün belli sürelerle bu tahtanın üzerine bağlanan

5- 15 Ekim tarihleri arasında Adana’da yapılan Avrupa Tekerlekli Sandalye Basketbol Şampiyonası’nda Milli Takımımız tarihinde ilk defa 2’nci oldu. Medyamızda fazla yer bulmamasına rağmen özellikle katılan ülkelerde bu ikincilik büyük yankı uyandırdı. Bir gazetemiz de finalde İtalyanlara yenildikten sonra ertesi gün “Gümüşte kaldık”(!) başlığı ile haberi duyurdu. Doğrusu “Gümüş kazandık” olmalıydı. Şampiyonaya Türkiye ile birlikte Tekerlekli Sandalye Basketbolunda söz sahibi olan Almanya, İtalya, Hollanda, Fransa, İsrail, ,İspanya, İsveç (Geçen yılın Avrupa Şampiyonu ) gibi ülkeler katıldı.
Bu ülkelerin neredeyse tamamında engeliler Spor Federasyonları 1948 ila 1952 yılları arasında kuruldu. Ülkemizde ise, o zamanki adıyla Özürlüler Spor Federasyonu’ nun kuruluş tarihi 1990. Bedensel Engelliler Spor Federasyonu’nun faaliyete geçmesi ise 2000 yılında başladı. 40- 50 sene geriden gelip tekerlekli sandalye basketbolunda söz sahibi ülkeleri yenerek Avrupa ikincisi olan Milli Takımımız yine basınımızdan gerekli ilgiyi göremedi. Alman Tekerlekli Sandalye Sporları Federasyon Başkanı Ulf Mehrens, şampiyonadan sonra arayarak “Bu Türk Milli Takımına sadece saygı duyulur, kutluyorum” dedi.