Yasemin Congar
Tüm Yazıları
Dışişleri Bakanı Abdullah Gül'ün geçen haftaki, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt'ın da yarından itibaren yapacağı Washington temaslarına, Ankara'nın öncelikleri ve ABD'nin mesajları bazında bir bakış: Tepki: Gül'ün,Ermeni Soykırımı Tasarısı'nın kabulünün Türkiye'de göreceği tepkiyi anlatması yararlı oldu. Tasarıyı destekleyen bazı Kongre üyeleri, "Ankara'nın konuyu ne kadar ciddiye aldığını" ilk kez Gül'den duydular.Destek: Bush yönetimi, Gül'e hem "tasarıya karşı çalışma" sözü verdi, hem de Başkan'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Stephen Hadley'nin ağzından, "Size yardım etmemiz için, önce siz kendinize yardım edin" diyerek, TCK'nın 301'inci maddesine karşı ve Ermenistan'la normalleşme yanlısı net mesaj iletti.Üslup: Kongre üyeleri, Gül'ün Amerikan Ermenilerinin birincil önem verdiği konuyu, "Amerikan halkının meselesi değil, lokal bir konu" diye nitelemesine içerlediler. Hele "Irak'ı, siz oradayken destabilize edebiliriz" sözlerini duyunca, öfkelensinler mi, gülsünler mi şaşırdılar. Gül'ün "Bizdekine 'soykırım' diyecekseniz, Yahudi Soykırımı'na başka ad bulun" mesajı da bazı üyeleri irkiltti. Bu olumsuzluklara karşın, Gül'ün kendisini dikkatle dinletmeyi başardığı, Kongre'den edindiğim genel izlenim.Vicdan: Kongre 'de çoğunluk, "Osmanlı'nın, Ermenilere soykırım yaptığı" görüşünde. Bir Kongre çalışanı, "Tasarının kaderini, üyelerin vicdanları ile Ankara'yı kızdırmanın kaybettirecekleri arasındaki muhasebe belirleyecek" diyor. Org. Büyükanıt'ın, Temsilciler Meclisi Dışişleri Komitesi Başkanı Tom Lantos'a söyleyecekleri, "kaybedileceklerin" boyutunu zihinlerde netleştirebilir. Soykırım Tasarısı Avrupa: Avrupa 'daki PKK operasyonu, Gül'ün Washington ziyaretine denk düşünce, "CIA yaptırdı" yorumu medyamıza egemen oldu, ve doğrusu, ABD de bundan memnun. PKK'nın Avrupa'daki altyapısının çökertilmesinde, yoğun Amerikan telkini kuşkusuz etkiliydi. Ancak istihbaratın ve inisyatifin Avrupa'ya ait olduğunu söyleyen bir Fransız diplomatı diyor ki, "Amerikalılar devredışıydı; operasyon konusunda Paris'ten ayrıntı öğrenip Türklere aktarabilmek ve olayı sahiplenmek için çırpındılar." Barzani: ABD, Iraklı Kürtlerle diyaloğu daha üst düzeye taşıma mesajını Gül'e verdi. Yakında, bu kapsamda çok önemli bir temas gerçekleşecek. Konunun hassasiyeti nedeniyle ayrıntısını yazmadığımız, ancak ABD'li ve Türk yetkililerin doğruladığı bu temas, Barzani'yi PKK'ya karşı harekete geçirmenin ilk adımı olabilir. Mahmur: ABD'liler, Mahmur Kampı'nın kapatılması adımlarını hızlandırırken, Ankara'nın "işi ağırdan almasından" şikayetçi. Türkiye'ye dönecek kamp sakinleri için formül geliştirmenin zorluğunu yaşayan ve dönmeyeceklerin Irak'ta kalması için Bağdat'tan onay bekleyen Ankara ise, "Mahmur boşalınca, buraya PKK'nın yerleşmemesi" için ABD' den garanti istiyor. PKK'ya karşı Sarı ışık: Gül ziyareti öncesi, ABD Dışişleri Müsteşar Yardımcısı Matthew Bryza, sınırötesi operasyon konusunda, "Ne yapılacaksa, Irak, ABD ve Türkiye arasında tam koordinasyonla yapılmalı" demişti. Daha sonra eski Clinton yönetimi çalışanı ve bölge uzmanı, Profesör Henri Barkey, ABD'nin "kısıtlı" bir sınır ötesi operasyon için "yeşil ışık" yakabileceğini Radikal 'e söyledi. ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Fried ise geçen hafta bize, "Verimli operasyon yapmak zor. Umarım buna gerek kalmaz" dedi. Washington, sınır ötesi operasyona şimdilik "sarı ışık" yakıyor; yapılacakların "kısıtlı ve koordineli" olması şartıyla, ışık yeşile dönebilir. Kerkük: ABD'liler, Türkiye' deki sınırötesi operasyon tartışmalarının Kerkük'ü kapsamasına tepkili. Ankara'nın Kerkük'e yönelik herhangi bir askeri girişimi, iki müttefiki karşı karşıya getirecektir. Bir ABD'li yetkili, "Bunu, Büyükanıt'a söylememize bile gerek yok; bildiklerini biliyoruz" diyor. Sınırötesi planı Milliyetçilik: Türkiye'deki milliyetçi kabarış, ABD'yi ürkütüyor. Washington, AKP'yi, bu dalgayı köpürten MHP ve CHP'ye kıyasla, çok daha "birlikte çalışılabilir" sayıyor. 'Sınırötesi'ne olası yeşil ışık, seçimlerde AKP'nin elini güçlendirebilir; ABD de bunu biliyor. Kafalardaki soru, bu durumda TSK'nın ne yapacağı. Ordunun, PKK'ya karşı eylem isteği mi, AKP'yi güçlendirmeme kaygısı mı ağır basacak?Çankaya: Washington'da, Org. Büyükanıt'a "Türkiye'yi AKP'den kurtaracak adam" diye bakanlar, az da olsa var. Bush yönetimi ise, Türkiye'de demokratik sürecin aksamasını istemiyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminin, rejim krizi yaratmaması, AKP'nin toplumda konsensus sağlayabilecek bir adayla gerginliği önlemesi dileniyor. O aday, Başbakan Erdoğan değil.301: ABD, "Tarihinizi tartışın; 301'i değiştirin" mesajlarını, bazı çevreleri kızdırma pahasına, üst perdeden vermeye başladı. Türkiye'de, Hrant Dink cinayeti ardından, siyasi bir billurlaşma yaşandığı kanısındaki bir ABD'li yetkili, bu tavırlarını, "Şovenleşme belirtilerine karşı, sesimizi Türk demokratlarının sesine katıyoruz" diye açıklıyor. ycongar@erols.com Seçim hesabı
