Kültürel kodlarda kadın için adalet

Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi, bu yıl ‘Kültürel Kodlar ve Kadın’ temasıyla düzenlenecek. 4-5 Kasım’da İstanbul’da gerçekleştirilecek olan zirveye dünyanın dört bir yanından katılım bekleniyor

Kadın ve Demokrasi Derneği’nin (KADEM), Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile birlikte iki yılda bir düzenlediği Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi, bu yıl 4-5 Kasım 2022 tarihlerinde İstanbul Atatürk Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilecek. Beşinci kez düzenlenen zirvenin ana teması “Kültürel Kodlar ve Kadın” olarak belirlendi. Meselelere küresel bakış açısıyla yaklaşıp çözüm önerilerinin tartışılması için geniş katılımlı bir platform oluşturan zirvenin bu yılki oturumları da dolu dolu geçecek.

KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu ve Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar ile Dolmabahçe Resim Müzesi’nde bir araya geldik. KADEM, kadınların hayatın her alanında eşit fırsatlara ulaşması için projeler geliştirirken ‘İnovasyonda Kadın’, KADEM Sanat, Çocuk Esirgeme Kurumu’nda yaşayan, yaşı 18’e yaklaşan kız çocukları için de özel projeler yürütüyor.

Bütünsel bakış açısı

KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu, 2014 yılından bu yana düzenlenen Kadın ve Adalet zirvelerinde, kadının giderek artan ve çeşitli alanlarda maruz kaldığı cinsiyete dayalı ayrımcılık konusunu bir bütün olarak ele almayı amaçladıklarını söyledi.

KADEM Mütevelli Heyet Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar ise zirvede kadın, aile ve toplumu ilgilendiren konuların küresel boyutta irdelenirken farklı ülkelerden hükümet yetkilileri, akademisyenler, araştırmacılar, basın mensupları ve aktivistlerle birlikte kadına ilişkin meselelerin çok yönlü tartışılacağı bilgisini paylaştı.

Üst düzey katılım

Pandemi sonrası bu yıl fiziki olarak düzenlenen zirve, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık ve KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu’nun açılış konuşmalarıyla başlayacak. Dünyaca ünlü isimlerin yer alacağı zirvenin ilk günü, liderler oturumuyla devam edecek. Oturuma Libya, Filistin, Azerbaycan, Cezayir, Almanya Macaristan ve Singapur’dan bakanlar düzeyinde katılım olacak.

Geniş yelpaze

Modern zamanlarda çeşitli kültürlerce üretilen kadınlık algılarının masaya yatırılacağı ve bu algıların inşa sürecinde yer alan veya dışında kalan hayat deneyimlerinin paylaşılacağı zirve, alanında uzman dünyaca ünlü isimlere ev sahipliği yapacak.

Zirvenin ikinci gününde iki ayrı salonda yer alacak olan paralel oturumlara geçilecek. Oturumlarda, ana tema çerçevesinde farklı alanlardaki gelişmeler, başarılı örnekler ve devam etmekte olan sorunlarla ilgili tespit ve çözümler ele alınacak. Özne olarak kadın, kadının iş gücüne katılımı, gündelik hayat ve kamusal alan deneyimleri ile sanat dünyasında kadın imgeleri gibi konular aktivist, gazeteci, bilim insanları ve sanatçılar tarafından tartışılacak.

Kadın hareketi

Bu yılki zirvenin ana temasını “Kültürel Kodlar ve Kadın” olarak belirlerken, bazı temel soruları tartışmaya açmak istediklerini söyleyen Saliha Okur Gümrükçüoğlu, “Kadınlık algıları nasıl oluşur ve hangi amaca hizmet ederler? Farklı coğrafyaların benzer kadınlık tanımları ya da aynı coğrafyanın farklı kadınlık idealleri birbiriyle nasıl bir etkileşim içinde? Kadın hareketleri bu sorunlara ne kadar çözüm sağlayabildi?

Geleneksel toplumlarda kentli kadın hane içinde konumlandırılırken, modern şehirli kadından hem bakımlı bir eş, hem fedakâr bir anne, hem de kariyer sahibi bir iş kadını olması bekleniyor. Özellikle günümüzde oluşturulan norm kurgularının ve kadınlık kalıplarının özgünlükleri ve özgürlük tanımları ciddi soru işaretleri oluşturuyor. Küreselleşen kültürün şekillendirdiği beklentiler, kadınların yaşamını ve tercihlerini ne derecede etkiliyor. Zirvede bunun gibi pek çok soruyu ve konu başlığını tartışmaya açacağız” dedi.

Küresel yaklaşım

KADEM, 2014 yılından itibaren her iki yılda bir (25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Gününü de kapsayan) kasım ayında, Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi düzenliyor. KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu, zirvenin amacının kadını, aileyi ve toplumu ilgilendiren meselelere sadece ulusal ve bölgesel değil küresel boyutta yaklaşımlar geliştirip, yaşanan sorunların tespitinin yanı sıra çözüm önerileri geliştirmek olduğunu söyledi.

2014 yılında ilki gerçekleşen Kadın ve Adalet Zirvesi’nin ana teması “Kadın ve Adalet” oldu. 2016 yılında ikincisi düzenlenen zirvede “Adalet için Ses Ver” teması çerçevesinde Suriyeli mülteci kadınların sorunları ile barış süreçlerinde kadın konuları işlendi. 2018 yılında “Ailenin Güçlendirilmesi” ana teması ile üçüncü zirve, 2020 yılında ise “Dijital Çağda İnsan Kalmak” teması ile dördüncü zirve gerçekleşti.

Dünyadan isimler

Afganistanlı siyasetçi ve etkili kadın hakları savunucusu Fatima Gailani, biyoteknoloji alanında dünyanın önde gelen isimlerinden tıp bilimci Dr. Hayat Sindi, İngiltere’nin ilk başörtülü ceza avukatı ve İngiltere Kralı danışmanı Sultana Tafadar, “Dünya Tesettür Günü” (World Hijab Day) adlı küresel hareketi başlatan Nazma Khan, Suriyeli ödüllü yönetmen ve aktivist Waad Al-Kateab, gazeteci ve ödüllü film yapımcısı Rizwana Hamid ve aktör Reshad Strik gibi önemli isimler zirvede ağırlanacak. İki gün sürecek zirveyi takip etmek için www.kadinveadaletzirvesi.org’dan kayıt oluşturmak gerekiyor.

KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu

Kadınlık normları masaya yatırılacak

KADEM’in Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş birliğiyle iki yılda bir gerçekleştirdiği Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi’nin bu seneki ana teması “Kültürel Kodlar ve Kadın”. 2014 yılında ilki gerçekleştirilen Kadın ve Adalet Zirvesi’nin ana teması “Kadın ve Adalet” oldu. 2016 yılında ikincisi düzenlenen zirvede “Adalet için Ses Ver” teması çerçevesinde Suriyeli mülteci kadınların sorunları ile barış süreçlerinde kadın konuları işlendi. 2018 yılında “Ailenin Güçlendirilmesi” ana teması ile üçüncü zirve, 2020 yılında ise “Dijital Çağda İnsan Kalmak” teması ile dördüncü zirve gerçekleştirildi.

KADEM Başkanı Saliha Okur Gümrükçüoğlu, “Bu zirvede, modern zamanlarda çeşitli kültürlerce üretilen kadınlık algılarını masaya yatırıyoruz ve bu algıların inşa sürecinde yer alan veya dışında kalan hayat deneyimlerini paylaşmak istiyoruz. Zirvemizde üç ana soruyu masaya yatıracağız: Kadınların bugününü ve geleceğini olumsuz olarak etkileyen kadınlık normları nasıl kurulagelmiştir? Bu normlara karşı kadınlar ne tür yaşam becerileri geliştirir ve hangi yöntemlerle varlıklarını sürdürürler? Kadınların baskı altında olmadan verimli ve doyumlu bir hayat sürdürebilmesi için neler yapılabilir?” dedi.

Kültürel kodlar ve inanışların kadın erkek arasındaki fırsat eşitliği ilkesini bozabildiğine işaret eden Gümrükçüoğlu, “Bu noktada karşımıza çıkan “Toplumsal Cinsiyet” kavramıyla sosyalleşme sürecinde her kültürün kadın ve erkeğe yüklediği rol ve sorumlulukları ifade ediyoruz. Literatürde “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği” şeklinde yer alan bu kavramı farklı bir çerçeveye oturtuyor, onu, eşitliği de kuşatan bir adalet anlayışından hareketle “Toplumsal Cinsiyet Adaleti” şeklinde yeniden tanımlıyoruz” ifadelerini kullandı.

KADEM’in ayrımcılığa maruz kalan kadınlara yönelik çalışmalarına da dikkat çeken Gümrükçüoğlu, “Mesela, “İki İnsan Eğitimi” bizim en uzun soluklu eğitimlerimizden biri. 2016 yılından beri 10000 kişi bu eğitim ile buluştu. Eğitimlerimiz; protokol anlaşmaları yaptığımız kurumlar, okullar ve 52 ildeki temsilciliklerimizle yüz yüze ve dijital mecralarda devam ediyor. Yine bugüne kadar dezavantajlı kesimlerin yasal haklar ve sosyal destekler konusunda donanımını artırmak amacıyla hazırladığımız Sosyal Destekler ve Kamuya Erişim Eğitimlerimiz kapsamında yaklaşık 75.000 kişiye ulaştık. Kadınlarımızın temel hak ve özgürlükler ışığında, hayatlarını kolaylaştıracak yasal düzenlemelere ilişkin bilgi sahibi olmalarını amaçladığımız Kadın Yasal Hakları Eğitim Programı ile de 70.000 kadına ulaştık” dedi.