Askerin sözün bittiği yeri işaret etmesi ne anlama gelir onu tartışacak değilim; Irak ile ilişkiler “karadan operasyon” seviyesine doğru tırmanırken, Irak Kürdistan Bölge Yönetimi (IKBY) tarafından dünya kamuoyuna taşınan “Bizi Nabucco’ya alın” mesajını okumaya çalışıyorum.
Hazar ve Ortadoğu enerji kaynaklarını Batı’ya ulaştıracak Nabucco Projesi için Azerbaycan’dan sonra doğalgaz tedarikçisi ülkelerin başında Irak’ın gelmesi bir sır değil.
Irak yönetimi, Hükümet Sözcüsü Ali El Dabbah tarafından yapılan bir açıklamayla (19.05.2009-Radikal) IKYB’nin Nabucco anlaşmalarını kabul etmeyeceğini duyurmuştu.
Barzani yönetimi bu soru işaretlerine rağmen, Ankara’yı “Nabucco fikrine” ısındırmak için; Rusya’ya, Azerbaycan’a ödenen gaz faturasını en az yüzde 50 aşağıya çekecek radikal bir öneri getiriyor.
Irak’ın gaz şirketi yok!
Barzani yönetiminin çağrısını; Nabucco International Company’nin ortakları MOL (Macaristan), REW (Almanya), Bulgargaz (Bulgaristan), Transgaz (Romanya), Botaş (Türkiye) ve OMW Erdgas (Avusturya) nasıl değerlendirir?
OMV Gas’ın Türkiye Genel Müdürü Oktay Şen şunlara dikkat çekiyor:
“Nabucco’ya ülke değil, şirket ortak oluyor. Irak’ta bildiğim kadarıyla bir gaz şirketi yok. Ayrıca Irak Nabucco’ya gaz satılmak isterse, muhatap ortak şirketlere gidecek; ‘Benim gazımı alabilirsiniz’ diyecek. Ya da kapasiteden pay alacak... Irak Başbakanı Maliki 13 Temmuz 2009’da Ankara’da imzalanan ‘Hükümetler Arası Anlaşma Töreni’ sırasında Nabucco’ya 15 milyar metreküp doğalgaz satabileceklerini bildirmişti. Bunların hepsi niyet beyanıdır...”
IKBY’nin başkenti Erbil’de geçtiğimiz yıl kurulan Pearl Petroleum doğalgaz şirketini anımsamamız gerekecek.
Geçen yıl Birleşik Arap Emirlikleri’nin Crescent Petroleum ve Dana Gas şirketleri yüzde 40’ar; Nabucco’un ortakları MOL ve OMV ise yüzde 10’ar hisse koyarak Pearl Petroleum şirketini kurdular.
Doğalgaz arama, çıkarma ve boru hatları faaliyetleri sürdürecek Pearl Petroleum’un, 8 milyar dolar yatırım yapması öngörülüyordu.
Türkiye’de Türkerler hazır
İnci anlamına gelen Pearl’in gazını, Türkiye’de satın almak ve dağıtmak üzere İnci Doğalgaz şirketleri kuruldu. Türkiye’deki İnci’nin hisselerinin yüzde 50’si Türkerler grubunda, diğer yüzde 50’si ise Erbil merkezli Pearl şirketinde bulunuyor.
Ankara kökenli tekstil, inşaat, liman ve enerji firması Türkerler’in patronu Kazım Türker bu köşenin okuyucuları için yabancı sayılmaz. Ramsey’in sahibi Remzi Gür ile Türker’in Ladik Çimento ihalesinde tartışma konusu edilen dostluğunu kaleme almıştık.
İsterseniz Nabucco olayını özetleyeyim. KDP Genel Başkan Yardımcısı Neçirvan Barzani, Çağlayan’ı “Beyaz Saray” olarak anılan konutunda misafir etti.
Türker’in yakın dostu ve iş ortağı Remzi Gür’ün de içinde olduğu heyet, enerji konularına ilgi duyuyordu. Neçirvan Barzani de işadamlarını boş çevirmedi; onları başta elektrik üretimi olmak üzere enerji yatırımlarına davet etti!
Botaş’tan Irak’a üçüncü hat
Irak enerji piyasasında son sözü söyleme yetkisinin, Barzani yönetiminde olmadığını Genel Enerji deneyiminden biliyoruz.
Bağdat yönetimi Petrol Yasası’nı çıkarmadığı için, satış gelirlerinden paylarına düşen parayı tahsil edemeyen Genel Enerji, Barzani ve Talabani’nin tantana ile açtığı vanayı sessizce kapatıvermişti..
Irak-Türk İş Konseyi Başkanı Ercüment Aksoy’un enerji paylaşım savaşlarına dikkat çeken “Martta yapılan seçimlerden beri Irak’ta hükümet kurulamıyor; neden acaba?” sorusu önemli. Botaş Genel Müdürü Fazıl Şenel, Gas Power dergisinin 15 Haziran sayısında verdiği röportajda, Irak’a üçüncü boru hattı yapımı ve gaz tedariğinin gündemde olduğunu söylüyor.
Irak’ta Shell’in “LNG tesisi kurma” projesini de göz önüne alırsak, Şenel’in Irak’tan yılda 10-30 milyar metreküp arasında gaz alınabileceğini açıklaması, yeni yatırımların habercisi sayılır.
Aksi halde Türkiye üzerinden Batı pazarlarına gitmesi planlanan Irak doğalgazı; cayır cayır yanmaya devam eder...
