Türkiye denizlerini “mavi yurt” edinebildi mi? Nüfusun yüzde 65’inin yaşadığı, 8 bin 337 kilometrelik kıyı şeridinde 28 ilimiz bulunuyor. Coğrafi veya demografik gerçekler, denizi yaşamaya yetmiyor; tüm bunların üzerine bir de “şuur” eklemek gerekiyor.
22-26 Ekim tarihleri arasında İzmir ve İstanbul’daki etkinliklerin yer aldığı “2. Uluslararası Deniz Kültürü Festivali” düzenlendi.
Deniz kültürümüzü, “evrensel” boyuta taşımamızın tarihi yalnızca 1 yıl!
Türklerin 11. yüzyılda ilk deniz filosunu kuran Amiral Çaka Bey.
16. yüzyılda Akdeniz’de denizcilik dengelerini değiştiren amiraller Barbaros Hayrettin ve Turgut Reis.
Denizcilikte buhar devrinden bilgi çağına kadar süren koca bir aralık: Yıl 2008.
Dün de, bundan 118 yıl önce 550 denizciyle birlikte sulara gömülen “Ertuğrul Firkateyni” ile yüzleştik.
Aileler anlatıyor
II. Abdülhamit, Japon Kralı’nın kendisine gönderdiği “Büyük Krizantem Nişanı“ karşılığını vermek üzere, 14 Temmuz 1889 günü, Amiral Osman Paşa yönetimde Ertuğrul Firkateyni’ni yola çıkarmıştı.
Ertuğrul, 11 ay sonra Japonya’ya varmıştı. 15 Eylül 1890 günü dönüş yolculuğuna çıkmıştı. 18 Eylül gecesi Oşima Adası’nın kayalıklarına çarptı ve battı.
2 Ocak 1891 günü Dolmabahçe Sarayı önüne “Ertuğrul Firkateyni” yerine, Kongo ve Hiyei isimli Japon kruvazörleri yanaştı. Kruvaziyerlerden 69 denizci inebildi.
Hüzün ve gözyaşı getiriyorlardı.
Yapı Kredi Emeklilik, kurtulan denizcilerden 15’inin ailesine ulaşabilmişti. Onları dinledik.
“Ertuğrul Firkateyni: Japonya’da bir Türk gemisi” projesi kapsamında çıkarılan kitabın sayfalarını çevirdik.
Japonya sahip çıktı
Yapı Kredi Emeklilik Genel Müdürü Doç. Dr. Giray Velioğlu ile sohbet ediyoruz.
Beynimizin yarısı ekonomik krizde olduğu için, bu etkinliği de gündemimizden koparmama gayretindeyim:
“Denizcilik sektörüyle ilginiz var mı?”
Velioğlu önce iyi haberi veriyor: Sisteme girişlerde azalma yaşanmıyor!
Dövize endeksli bireysel emeklilik fonları tasarruf niteliğiyle cazibesini artırıyor bile olabilir.
Denizcilik sektörüne gelince, Velioğlu, “Lise yıllarında Mersin’de ‘Refah Şehitleri’ anıtını görürdüm ama onun ‘Ertuğrul Firkateyni’ adına dikildiğini bilmezdim” diyerek eğitim alanındaki eksikliğimizle hayıflanıyor.
Japonya’nın Kuşimoto kentinde kazadan yalnızca bir yıl sonra, 1891 yılında, Mersin ise kazadan ancak 82 yıl sonra, 1972 yılında, Ertuğrul şehitlerinin ölümsüzlüğüne imza atmış.
2010’da sergi açılıyor
“Ertuğrul Firkateyni”ne ulaşıp, “Türk-Japon Yılı: 2010“da Türkiye’de sergilenecek 1000 civarında batığa ulaşan Bodrum Sualtı Arkeoloji Enstitüsü Başkanı arkeolog ve dalgıç Tufan Turanlı, aynı zamanda Yapı Kredi Emeklilik’ten çıkan “Ertuğrul Firkateyni’nin Öyküsü”nün yazarı.
Turanlı, çocuklara yönelik resimlerle anlatılan öyküler arasında Oşimalı köylülerin duygularına da yer veriyor.
94 yaşındaki Tanioka Tokue batan geminin gürültüsüyle uyandıkları geceyi anlatıyor:
“Çok kısa boyluydu babam, bu nedenle Türk denizcileri kıyıya taşıması çok zor olmuş. Balıkçı teknelerine sığmamışlar Türkler... Kıyıya vuran ölülerin bedenlerini giysilerimizle sardıklarında, yiğit denizciler sığmamış giysilere. Türk denizcilerinin cesetleri yıllarca kıyıya vurdu. Onlara saygımızdan, üç yıl boyunca balık tutamadık.”
Balıkçılıkla geçinen Oşima’nın yası, Türk-Japon dostluğunun da çimentosu haline geldi.
