Gaz krizi korkuttu Nabucco hızlandı

Nabucco Projesi İdari Direktörü Reinhard Mitschek, 7.9 milyar euro’ya mal olacak, 3.300 kilometrelik boru hattı yatırımında geri sayım işareti verirken, Türkiye’nin konumunu da “Dört dörtlük” olarak niteliyor

Orta Asya bölgesinin doğalgazını, Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi için geri sayım başladı. Avrupa’nın, Ukrayna geçişinden kaynaklanan doğalgaz tedarik sorunu yaşaması Nabucco’yu AB’nin gündeminde ön sıralara taşıyor. Hem de küresel ekonomik krize rağmen.
27 Ocak’ta Budapeşte’de “Nabucco Zirvesi” düzenleceğini söyleyen ve merkezi Viyana’da bulunan Nabucco Gas Pipeline İdari Direktörü Reinhard Mitschek, dün İstanbul’a gelerek, bir grup gazeteciyle bilgilendirme toplantısı düzenledi.
Mitschek, yüzde 30’u özkaynakla yapılacak Nabucco’yu, Rusya’nın geliştirdiği Güney Akım gibi benzer projelerle karşılaştırarak, “Nabucco en rekabetçi ve en ucuz maliyetli yatırım. Avrupa’da 150 milyar metreküp ek kapasiteye ihtiyaç var. Bütün projeler aynı anda devreye giremeyecek. Nabucco, benzer projelere göre ileride. Fizibilitesi, finans görüşmeleri yapıldı. Finans kurumları, güvenilir bir sözleşme varsa, uzun vadeli ve talebi olan projeye sıcak bakıyorlar. AB’nin görüşleri de alındı” diyor.

3.3 milyar dolar arttı
AB Komisyonu’nda enerji sektöründe uyumun gözetildiğini belirten Mitschek, Nabucco’yu iki açıdan öne çıkartıyor:
Bir: Ortaklıklara açık ve esnek bir proje. İki: Türkiye için “dört dörtlük”!
Nabucco’nun yatırım maliyeti, 2005 yılından bu yana kâğıt üzerinde 4.6 milyar euro’dan, 7.9 milyar euro’ya çıktı. Mitschek, “Ekonomik kriz nedeniyle maliyetlerde bir revizyon olacak mı?” sorusuna, “Demir çelik fiyatları son 6 ayda yüzde 45 düzeyinde düştü. Finansman maliyetleri arttı. O nedenle şimdilik revizyon düşünmüyoruz” yanıtını veriyor.
Küresel finans krizine rağmen AB’nin desteğini sürdürdüğü Nabucco, “arz güvenliği” sorununa çözüm üretme modellerine odaklanıyor.

İlk kazma 2010’da, sevkiyat 2013’te başlayacak
Reinhard Mitschek, 2010 yılında Türkiye, Romanya ve Macaristan’da eş zamanlı olarak inşaatına başlanacak 3 bin 300 kilometre uzunluğundaki Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Projesi hakkında şunları söylüyor:
- Avrupa’nın yıllık doğalgaz ihtiyacı 500 milyar metreküp. Bunun 300 milyar metreküpünü Rusya ve Kuzey Afrika ülkelerinden, 200 metreküplük bölümü ise kendi kaynaklarından geliyor. Ancak yerel kaynaklarda 100 milyar metreküplük bir azalma olacak.
- Kaynaklar açısından en zengin bölge Orta Asya ve Orta Doğu. Türkiye, Doğu Avrupa ile Hazar kaynakları arasında köprü görevi görüyor. Kaynak ülke ve geçiş yollarının çeşitlenmesi, fiyatı ve verimliliği etkileyecek. Bu açılardan bakıldığında Türkiye dört dörtlük bir konuma sahip.
- Nabucco’yu benzer boru hatları projelerinden ayıran en önemli özelliği esnekliği. Nabucco kapalı bir kulüp değil. Yeni ortaklara açık ve yeni ticari üretim ve satın alma modelleri üretmeye açık bir proje.

Botaş’a ciddi gelir sağlayacak
- Avusturya yılda 8.5 milyar mekreküp doğalgaz tüketirken, 3.5 milyar metreküp kapasiteli depolama tesisi bulunuyor. Türkiye ise yılda 40 milyar metreküp tüketiyor, 3 milyar metreküp depolayabiliyor. Nabucco’da yalnızca boru hattı olmayacak, depolama tesisleri de olacak.
- 7.9 euroluk yatırımın yarısından fazlası Türkiye’de gerçekleşecek. 2 milyon ton demir-çelik, 220 bin boru parçası kullanılacak. Botaş’ın işletme gelirleri artacak.
- Türkiye, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Almanya ve Avusturya’da “Nabucco” şirketleri kurulacak. Kapasite ikiye bölünüyor. Boru hattının yüzde 50 kapasitesi bu ülkelerdeki şirketlerin olacak. Şirketlerin her birinin hisse oranı yüzde 16.67 olarak belirlendi. Kapasitenin diğer yüzde 50’si yeni ortaklıklara açık olacak. Örneğin, Türkiye’de Nabucco’yla ortaklık anlaşması imzalayan Botaş’ın bir iştiraki de yeni ortak olarak Nabucco’ya girebilecek.
- Doğalgaz alımlarını ortak şirketler yapacak. Projenin kaynak ülkesi Azerbaycan’dan Türkiye’ye gelen (Şahdeniz) hat başlangıç olarak kabul edilecek. Nabucco’nun teknik olarak kapasitesi 45 milyar metreküpe kadar çıkabilecek. Bu durumda mevcut boru hatları genişletilebilecek.

Yeni oyuncular istekli
- Nabucco’ya ilk kazma 2010 yılında vurulacak. (Muhtemelen Erzurum) 2013 yılında ilk sevkiyat gerçekleşecek. Kapasite takip eden yıllarda 8, 11 ve 31 milyar metreküpe ulaşacak.
- 16 pazar oyuncusuyla görüşüldü. 2013 yılında 25 milyar mekreküpten fazla bir talep oluşuyor. Pazardaki yeni oyuncular Nabucco’ya yeşil ışık yakıyorlar.
- Nabucco’ya parelel olarak bölgede yeni yatırımlar yapılıyor. Türkiye’ye Azerbaycan’dan gelen gaz miktarı artacak, Mısır-Suriye-Türkiye boru hattı yapılıyor. Nabucco, Orta Doğu’daki yatırımları tetikliyor. Nabucco’nun yatırımları olmazsa, üretim ve boru hattı yatırımları İran ve Rusya’ya geçer. Azerbaycan’da 12-14 milyar dolarlık arama yatırımı sürüyor.