Üç çekirdek, üç hikâye

Çarşamba günü kasım ayı enflasyon rakamları açıklandı. Enerji ve gıda fiyatlarının hariç tutulduğu çekirdek enflasyon rakamı yüzde 9 seviyesini korudu. Çekirdekte ağustos ayından beri gözlenen düşüş eğiliminin de yavaşladığına şahit olduk. 2014 yılını bu seviyelerde bir enflasyon rakamıyla ve Merkez’in hedefinin oldukça üzerinde bir rakamla kapatacağız. 2015 yılındaki enflasyon rakamını ise içeride olduğu kadar yurtdışında yaşanan gelişmeler belirleyecek.
Şekilde mavi çizgi (sağ eksen) Türkiye’ye ait çekirdek enflasyon rakamını gösteriyor. Altta görülen ve sol eksende gösterilen kırmızı ve yeşil çizgiler ise sırasıyla ABD ve Euro bölgesine ait çekirdek enflasyon rakamlarını gösteriyorlar. Bu üç seriyi aynı grafiğe koymak bazı gerçekleri çarpıcı bir şekilde gözlemlememize yardımcı oluyor. Nedir bu gerçekler:
1) Türkiye’deki enflasyon oranı ile Avrupa ve ABD’de gözlemlenen enflasyon oranları arasında çok büyük bir fark var. Ancak para politikasının uygulamasına ait esaslar her ülkede aynı. Yüksek enflasyonla mücadelede tek araç faizleri yüksek tutmak. “Neden Avrupa ve ABD’de faizler düşükken bizde yüksek?” sorusunun cevabı burada. O bölgelerde faizlerin düşük olmasının sebebi talepteki zayıflıktan kaynaklanan düşük enflasyon oranı. Amaçları ise talebi canlandırmak. Bu nedenle faizleri düşük tutuyorlar.
Türkiye’deki enflasyonun büyük ölçüde maliyet enflasyonu olduğu ve düşük iç talebe rağmen yüksek enflasyon yaşandığı doğru. Ancak kurdan gelen maliyet etkisini azaltabilmek de ancak faizleri yüksek tutarak kuru düşürmekten geçtiği için Merkez’in elinde fazla bir manevra imkânı yok.
2) Kırmızı çizgiye baktığımızda uzun süre Fed’in yüzde 2’lik enflasyon hedefinin altında seyreden çekirdek enflasyon oranının nihayet yukarı yönlü hafif bir kıpırdanma gösterdiğine şahit oluyoruz. Enflasyondaki bu yükseliş ekonomik büyümeye olan inancı teyit ettiğinden bundan sonraki dönemde Fed’in faiz artırımlarına ne zaman başlayacağı kararında bu kırmızı çizgideki yön belirleyici olacak.
3) Yeşil çizgi Avrupa’daki durumun vahametini göz önüne seriyor. Her ne kadar dünkü Avrupa Merkez Bankası (ECB) toplantısı sonrası yeni bir karar çıkmamış olsa da enflasyondaki kararlı düşüş deflasyon riskinin giderek arttığına işaret ediyor. Bu durumda yakın gelecekte ECB’den miktarsal genişleme programına dair yeni bir hamle beklemek yanlış olmaz.