Fed’in mayıs toplantısında politika faizinde herhangi bir değişiklik olmadı. Zaten piyasalar da dünkü toplantıdaki karardan çok ileriye yönelik ipuçlarına odaklanmıştı. Fed’in bundan sonraki dönemde izleyeceği politikayla ilgili kafalarda iki temel soru var:
1) Fed, yavaşlama sinyalleri veren ABD ekonomisine rağmen bu sene söz verdiği gibi iki faiz artışı daha yapar mı?
2) Bilanço küçültmesi yakın zamanda başlar mı?
Birinci soruyla ilgili olarak, mart toplantısından bu yana gelen en önemli veri yüzde 0.7 ile bir ivme kaybı işareti veren büyüme rakamı oldu. Kimileri yavaşlamaya başlayan toplam kredi büyümesiyle birlikte değerlendirildiğinde bu rakamın Fed’in faiz artırımlarını sekteye uğratabileceğini iddia ediyor. Öte yandan, mart toplantısı sonrasında konuşan Fed üyeleri ısrarla her şeyin yolunda olduğu sinyalini verdiler ki bu son büyüme rakamındaki yavaşlamanın kalıcı olmadığı inancını yansıtıyor. Zira istihdam piyasasına baktığımızda artan ücret artışları ve düşen işsizlik rakamı bu görüşü destekliyor. Dünkü karar duyurusu da ekonomideki yavaşlamanın “geçici” olduğu vurgusunu yaparak haziran ayında bir faiz artırımına kapı açtı.
Bilanço küçültme...
İkinci soru için ise dünkü toplantıda bir cevap gelmese de toplantı tutanaklarının önemli ipuçları vermesi mümkün. Çünkü şayet Fed gerçekten yıl sonuna doğru bilanço küçültmeye başlayacaksa FOMC gündeminde bu konu etraflıca tartışılacak ve tutanaklara yansıyacaktır. İşte bu nedenle iki hafta sonra gelecek tutanaklar daha ilginç ve bilgilendirici olacak.
Bilanço küçültmesini anlayabilmek için önce bilanço neden büyüdü onu hatırlayalım. Ağustos 2007’de patlak veren finansal kriz sonrası ekonomideki daralmayı engellemek amacıyla arka arkaya faiz indirimlerine giden Fed, Aralık 2008 itibarıyla politika faizini sıfır alt sınırına kadar çekmiş ve elinde ekonomiyi canlandıracak geleneksel faiz silahı kalmamıştı. Bu noktada sıra dışı bir politika aracı olan büyük montanlı tahvil alımları (Quantitative Easing ya da “QE” politikası) başladı. Normalde kullanılmayan bu aracı can çekişen bir hasta için geleneksel ilaç kalmayınca denenen riskli ve yeni bir ilaç olarak düşünebiliriz. Normalde kullanılmamasının sebebi faizlerde anlamlı bir indirim yaratabilmek için gerekli olan tahvil alımlarının geleneksel açık piyasa işlemlerine oranla çok daha fazla olması. Yani bir dirhem bal için (düşük faiz) bir çeki keçiboynuzu çiğnemeniz gerekiyor (tahvil alımı).
Fed’in şu anda planını yaptığı bilanço küçültmesinde ise mekanizma tersine çalışacak. Bu sefer Fed keçiboynuzunu elinden çıkarmak istiyor. Ancak bu iş kademeli olarak yapılacağı için eldeki “bal” hızla tükenmeyecek. Yani bilanço küçültmesinin faizlerde ciddi bir sıkılaştırma yaratması beklenmiyor.
