Devir negatif faiz devri
A vrupa Merkez Bankası’nın 2014 yazında başlattığı, bankaların merkez bankasında tuttukları mevduatlara negatif faiz uygulamasından sonra geçen hafta Japonya Merkez Bankası da negatif faiz kervanına katıldı.
Negatif faiz uygulaması politika faizi sıfır alt sınırına dayanmış olan merkez bankalarına piyasa faizleri üzerinde aşağı yönlü ilave baskı yaratma imkânı tanıyor. Piyasa faizlerindeki düşüşün ise talebi canlandırması ümit ediliyor. Diğer bir kanaldan da negatif faiz bankaların merkez bankasında tuttukları fazla likiditenin maliyetini artırmak suretiyle bu fonların ekonomiye geri dönmesini teşvik ediyor.
Negatif faiz politikasının etkileri üzerine yapılan öncü çalışmalar bu politikanın piyasa faizleri üzerinde etkili olduğunu gösteriyor. Bir süredir demeçlerinde bu konuya yer veren Fed başkan yardımcısı Fischer, geçen ayki konuşmasında negatif faiz uygulanan ülkelerde uzun vadeli bono ve kredi faizlerinin düştüğünün ve kredilerin arttığının altını çizdi. Bu hafta ise söz konusu politikanın beklentilerden daha iyi sonuçlar verdiğini vurguladı. Bütün bunların üzerine bir de 2016 yılında yapılacak stres testlerine negatif faiz senaryosunun eklenmesi Fed’in de giderek negatif faiz fikrine sıcak bakmaya başladığına işaret. ABD’nin negatif faiz olasılığını ciddi olarak düşünmesi için daha erken olmakla birlikte bu olasılığın Fed’in radarına girmiş olması bile geleceğe dair belirsizlik ve kırılganlıkları göstermeye yetiyor.
Kervana katılsak...Gelişmiş ülkelerdeki düşük faiz modasına rağmen bizde faizler neden bu kadar yüksek sorusu zaman zaman gündeme geliyor. Bu noktada düşük faiz politikasının hangi şartlarda uygulandığını ve amaçlarını hatırlamakta fayda var. Düşük faiz ekonomik durgunluğun enflasyonu hedefin altına düşürdüğü zamanlarda ekonomiyi canlandırıp enflasyonu hedefe yükseltebilmek amacıyla uygulanıyor. Bizdeki problem ise tam tersine düşük değil yüksek enflasyon problemi.
Tabloda birinci sütun yukarıda adı geçen ülkeler için enflasyon oranını, ikinci sütun politika faizini gösteriyor. Son sütün ise bu iki veri arasındaki farkı alarak kabaca reel politika faizini hesaplıyor. Görülen o ki enflasyon oranımız gelişmiş ülkelerin hayli üzerinde olmasına rağmen (ve Türkiye için politika faizini ortalama fonlama faizi olarak alsak bile) reel anlamda neredeyse deflasyonla mücadele eden ülkeler kadar düşük bir politika faizimiz var. O nedenle hafta içinde IMF’nin “Para politikanız yeterince sıkı değil” uyarısını ciddiye almakta fayda var.
