Gösteriden son iki örnek:
1. Türkiye şimdiye kadar koronavirüse karşı savaşan 82 ülkeye çeşitli tıbbi malzeme yardımında bulundu.
2. Libya’da hükümete bağlı güçler Türk Silahlı Kuvvetleri’nin aktif desteği sayesinde, önemli bir hava üssü dahil muhaliflerin elindeki bazı mevzileri kendi kontrolü altına aldı.
Birinci örnek: Uluslararası ilişkiler literatüründe “yumuşak güç” (soft power) diye tanımlanan yetenekle ilgili. İkinci örnek ise “sert güç” (hard power) kabiliyetinin göstergesi...
Türkiye son zamanlarda her iki alanda da atağa kalkmış durumda. Yani hem “yumuşak” hem de “sert” güç gösterilerini bir arada yürütüyor. Her iki alandaki performansı artık açıkça bölgesel hatta küresel ilgi görüyor.
***
Başta verdiğimiz iki örnek, Ankara’nın her iki alanda da bir süreden beri attığı adımların bir devamını oluşturuyor.
“Yumuşak güç” alanındaki başlıca hamlelere kısaca bakalım:
- YARDIM JESTİ: Ankara, korona krizinde zor duruma düşen ülkelere maske başta olmak üzere çeşitli tıbbi malzemeyi jet hızıyla ulaştırdı. Yardım elinin uzatıldığı ülkeler arasında ABD dahil, gelişmiş ülkeler, müttefikler ve dostlar olduğu gibi, Kara Afrika’nın, Asya’nın uzak diyarları da var. Türkiye bunu “insani” duygularla yapıyor. Ancak bunun bir de “halka ilişkiler” (PR) ve “kamu diplomasisi” yani “siyasi” boyutu da var tabii... Sonuçta, bu jestin dünyada Türk imajı ve prestiji açısından olumlu bir etkisi oluyor.
- SAĞLIK HİZMETİ: Türkiye, korona krizinde, sağlık hizmetleri alanında iyi bir altyapıya sahip olduğunu gösterdiği gibi, bu alanda başka ülkelerle iş birliği olanağını da sunuyor. Örneğin Türkiye, yeni modern hastaneleriyle yabancı hastalara burada tedavi imkânını sağlıyor.
- EĞİTİM FIRSATI: Sağlık gibi, eğitim de Türkiye’nin yeni “yumuşak gücü”nün bir parçası. Bir süredir dünyanın çeşitli yerlerinden on binlerce genç, Ankara’nın mali desteğiyle de, Türkiye’de yükseköğrenimlerini yapabiliyorlar.
- TÜRK FİLMLERİ: Sinema sektörü Türkiye’nin tanıtım ve sempati yaratma gibi yumuşak gücüne önemli bir katkıda bulunuyor. Türk filmleri Ortadoğu’dan Balkanlar’a ve Latin Amerika’ya kadar büyük ilgi görüyor.
- ULAŞIM: Bu alanda Türk Hava Yolları’nın dünya çapında bir ağ kurması, kendisini olduğu kadar, Türkiye’yi de tanıtan, sevdiren bir araç olmasını sağladı. THY personeli de adeta Türkiye’nin yabancı merkezlerdeki temsilcileri oldu.
***
Şimdi bir de Türkiye’nin “sert güç” gösterileriyle ilgili birkaç örnek verelim.
- ASKERİ VARLIK: Türkiye son zamanlarda sınır ötesinde, Suriye ve Irak’taki askeri faaliyeti dışında, Katar’da, Somali’de kurduğu üslerle askeri varlığını ortaya koydu.
TSK Doğu Akdeniz’de Kıbrıs’tan Libya’ya kadar uzanan geniş bölgede de bir kontrol ve nüfuz alanı kurdu.
- SAVUNMA SANAYİİ: Türkiye artık sadece klasik silahlar değil, çeşitli tipten insansız hava araçları, denizaltılar ve daha bir çok sofistike savunma araçları yapıyor. ASELSAN gibi kurumlar bu alandaki başarılarda büyük rol oynuyor. Türkiye artık askeri malzeme ihraç eden ülkeler arasında yer alıyor.
***
Hâsılı, bölgesel ve küresel rol sahibi olmaya çalışan Türkiye, diğer önemli aktörler gibi, “yumuşak ve sert güç” gösterilerini bir arada sürdürüyor. Bu da artık Türk dış politikasının önemli bir boyutu sayılıyor.
