Dikkate değer dört kitap
Bu hafta yakın zamanda okuduğum, inceleme fırsatı bulduğum bazı kitaplardan bahsetmek istiyorum.
İlk olarak Büyüyen Ay Yayınları’nca neşredilen Yakup Öztürk tarafından yayıma hazırlanan kitap “Bozoklu Osman Şakir’in Musavver İran Sefaretnâmesi ve Fatih’ten 1914 Kuşağına Türk Resim Sanatı” adını taşıyor. Kitabın birinci bölümü İslam, Sanat ve Resim başlığını taşıyor. Osmanlı dönemi, 19. yüzyıl ve Türk Resmi son olarak da Osmanlı Minyatür ve Resminde Bazı Kavramlar ve Üsluplar altbaşlıkları yer alıyor. Bu bölüm Yakup Öztürk tarafından kaleme alınmış. Bu toprakların yaklaşık 130 sayfalık resim tarihi denilebilecek özelliğe sahip bu bölüm biraz daha geliştirilip müstakil bir kitap olarak da yayımlanabilirmiş. Kitabın ikinci bölümü ise Bozoklu Osman Şakir’in sefaratnâmesinin çeviriyazımı ve tıpkıbasımından oluşuyor. 2. Mahmud döneminde şeyhülislam Abdülvehhab Efendi İran’a elçi olarak tayin edilir. Şeyhülislamla birlikte sefere çıkan heyette Bozoklu Şakir tercüman olarak yer almaktadır. Sapanca, Taraklı, Tosya, Merzifon gibi Anadolu yerleşim yerleri ve bugün İran topraklarında olan Ebher, İmam-ı Gazali’nin türbesi, Rey gibi şehirlerin nadide çizimleri de yer alıyor. Tıpkıbasımının da yer alması Osmanlıca okuyabilenler için ayrıca son derece önemli bir başvuru kaynağı olacaktır.
Temel bir kaynak
Bu yılın kasım ayında Orsay Müzesi Edgar Degas’nın 100. ölüm yıldönümü vesilesiyle bir sergi hazırlığında. Serginin adı Degas Dans Desen, altbaşlığı ise Degas’yı Paul Valéry’yle Birlikte Anmak. Sergiye temel teşkil edecek olan ise Paul Valéry’nin “Degas Dans Desen” isimli kitabı. Yapı Kredi Yayınları bu kitabı Türkçeye kazandırdı. Kitabın tercümanı Orçun Türkay’ın kaleme aldığı önsözden kısa bir alıntıyla kitabın önemi daha da anlaşılacaktır: “Genel olarak hareket, görme biçimleri, kıvrım, Mallermé, izlenimcilik, gelenek, resimde çıplaklık gibi konularda kitabın temel bir kaynak olduğu sanırım su götürmez. Valéry’nin vurguladığı gibi, kesinkes kuralınca yazılmış bir yaşamöyküsü değil. Kurmaca bir metin hiç değil. Degas’nın desenlerinden öte varlığıyla sonra yokluğuyla yüklü, doğrusu istemeden katıldığı bir ortak çalışma belki”. Kitapta tam 32 adet görselin de bulunduğunu belirtmekte fayda var.
Yeni bakış açısı
“Yeni Başlayanlar İçin Sezai Karakoç”, Şaban Abak’ın kaleminden çıkma bir eser. İsmi biraz yanıltıcı çünkü kitap, bence, sadece yeni başlayanlar için değil aynı zamanda Sezai Karkoç’u bilenler için yeni bakış açıları sağlıyor. Peki kimdir Sezai Karakoç, öyle 3-5 kelimeyle anlatılabilecek bir kişi değil tabii ki. İkinci Yeni’nin önde gelen şairi, yaşayan en önemli Türk şairlerinden biri, gelmiş geçmiş en önemli yerli ve milli düşünce insanlarından, Necip Fazıl’ın “Bugünün üstadı bensem yarının üstadı sensin” dediği kişi. Sezai Karakoç’u tanımayanlar ve tanıdığını düşünenlerin mutlaka okuması gereken bir eser.
Son derece yararlı
Son olarak sanat profesyonellerinin hayli ilgisini çekeceğini düşündüğüm bir eserden bahsedeceğim. Z. Canan Bayer’in yayıma hazırladığı kitabın adı “Cumhuriyet Basınında Sergiler Bibliyografyası”. Kitap, Cumhuriyet’in ilk elli yılının sanat ortamına ışık tutacak yazıların bibliyografyasından oluşuyor. Bibliyografya için tam 9 gazete ve 23 dergi taraması yapılmış. Dönemin polemiklerini veya bir sanatçı veya sergi hakkında yazılanları araştırmak isteyenler için son derece yararlı bir kaynak olmuş. İleri Yayınları’nca neşredilen kitabın, ilgilisinin dikkatinden kaçmayacağını umuyorum.