Yabancıya kıyak yerliye dayak mı

Gümrüksüz satış mağazalarında (free shop) pek çok tür ürün satılıyor. Özellikle iç piyasada vergiler nedeniyle yüksek fiyattan satılan ürünleri bu mağazalardan son derece ucuz olarak satın almak mümkün. Bu mağazalar gümrük antrepo rejimi kapsamında yer alan “özel antrepo” niteliğinde olduğu için buralarda yapılan satışlar üzerinden vergi alınmıyor. “Free shop” ismi de buradan geliyor. Vergi alınmadığı için bu mağazalar “tax free shop” olarak da adlandırılıyor.

Tedarik...

Gümrüksüz satış mağazalarının vitrinlerini süsleyen malların yurt içinden veya yurt dışından alınması mümkün. Bu mağazaları işletenler, fiyat, kalite, kâr oranı gibi kriterleri dikkate alarak malların nereden alınacağına kendileri karar veriyorlar. Cari açığın ciddi bir sorun olduğunun yetkililerce kabul edildiği ülkemizde, söz konusu malların iç piyasadan alınmasının son derece önemli olduğu tartışma kabul etmeyecek kadar belirgin bir durum.

Gümrüksüz satış mağazalarında satılmak üzere ithal edilen mallarda, malın alışı sırasında Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) uygulanmıyor. Sadece ÖTV değil, Katma Değer Vergisi (KDV) de söz konusu değil. Alış sırasında vergi ödenmediğinden mallar satıcıya görece ucuza geliyor.

Bu malların satışında da vergi uygulanmadığından, özellikle alkollü içkiler, sigara gibi yüksek oranda vergi uygulanan ürünlerin satış fiyatı iç piyasaya göre ucuz oluyor.

Türkiye’den alınırsa

Yukarıdaki açıklamaları okuduğunuzda, bu mağazaların iç piyasadan yapacakları tedarik için de benzeri bir ayrıcalık uygulandığını düşünebilirsiniz. Ancak, durum düşündüğünüzün tam tersi...

Normal koşullarda, free shop’ları işletenlerin satışa sunacakları malları iç piyasadan almaları beklenir. Alıştaki kolaylık, lojistik ve bunların da ötesinde “ulusal bilinç” bu beklentinin sebepleri arasında gösterilebilir.

Gümrüksüz satış mağazalarında satışa konu olacak mallar iç piyasadan alındığında ÖTV ödenmesi gerekiyor. Ödenen ÖTV’nin satıcıya iadesi de söz konusu değil. Olay sadece ÖTV ile de sınırlı değil. Gümrüksüz satış mağazalarının satışa sunmak amacıyla iç piyasadan aldıkları mallar için KDV de ödemeleri gerekiyor. Ödenen bu vergiler doğal olarak satış fiyatına yansıyor ve mal nispi olarak pahalı hale geliyor.

Ne yapılmalı?

Ticaret yapanların temel amacı kazanç elde etmektir. Bir satış işleminde kazanç elde edilmesinin yollarından biri de, satışa sunulacak malı ucuz almak.

Siz free shop işletmecisi olsanız bu şartlarda vergiler nedeniyle pahalıya mal olan iç piyasa malı mı, yoksa vergi uygulanmayan ithal malı mı alırsınız?

Tahmin ettiğiniz gibi, tercihler doğal olarak ithalattan yana oluyor. Bunun tek sebebi de vergiler. Bir ülkenin vergi yasalarında, koruma anlamında bir ayrımcılık yapılacaksa bu iç piyasa lehine olmalı. Korumadan da vazgeçtik, en azından eşitlik ilkesinin uygulanması gerekmez mi?

Gözden kaçtığını düşündüğümüz bu duruma ilgililerin kayıtsız kalmayacağına en küçük bir kuşkumuz yok. Bu tuhaf durumun düzelmesi için basit bir yasal düzenleme yapılması yeterli...

AKLINIZDA BULUNSUN

Vergiyle ilgili sürelerin hesaplanması

Vergi kanunlarında belirtilen sürelerin doğru hesaplanması uzlaşmaya başvurma, dava açma gibi bazı hakların kullanılabilmesi açısından son derece önemli. Bu nedenle, sürelerin hesaplanma şekline dikkat edilmesinde yarar var.

Süre gün olarak belirlenmişse başladığı gün (tebligatın yapıldığı gün) hesaba katılmaz ve son gününün tatil saatinde biter. Süre hafta veya ay olarak belirlenmişse başladığı güne son hafta veya ayda rastlayan günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda başladığı güne rastlayan bir gün yoksa süre o ayın son gününün tatil saatinde biter. Örnek vermek gerekirse, 31 Ocak’ta başlayan 1 aylık süre şubat ayının son gününde biter.

KUTADGU BİLİG’DEN...

Hükümdara hitaben yapılan konuşma...

“Yönetimin altında bulunan halkın senin üzerinde üç hakkı vardır: Gümüş ayarının korunması, halkın doğru yasalarla yönetilmesi, ulaşım yollarının korunması.

Senin de halkın üzerinde üç hakkın var: Vergileri zamanında ve tam olarak ödemeleri, kurallara uymaları, dostunla dost düşmanınla düşman olmaları.

Daima şunu düşün: Ben ölsem bile adım iyi kalsın.”

GÜNÜN SÖZÜ

“Böcek olmayı kabullenenler, ezilince şikâyet etmemelidirler.” (F. Schiller)