Kartta izinsiz limit artışından kim sorumlu?

Eğer banka kredi kartı limit artırımını müşterisine bildirmezse, artan limitle yapılan harcamalardan müşteri sorumlu olur mu? Bu sorunun cevabını Yargıtay Hukuk Genel Kurulu verdi.

Kredi kartıyla ödemeler artınca, haliyle çeşitli hukuki sorunlar da arttı.

Ben şahsen, kredi kartı ile internetten alışveriş artık neredeyse günlük yaşamımızın zorunlu bir unsuru haline geldiği ve kredi kartı ile alışverişte de her zaman bir risk olduğu için, riskimi belirli bir limitte tutmayı tercih ediyorum. Bankaya onaysız limit artırmama talimatı verdim.

Fakat bütün kredi kartı sahipleri bankalarına limit talimatı vermiyor. Bunun üzerine bankalar, bankacılık mevzuatının izin verdiği çerçevede zaman zaman limit artırımına gidiyor.

Bankanın kural olarak limit artırımına gittiğini müşterisine bildirmesi gerekir. Bu bildirim müşterinin tercih ettiği iletişim yolları başta olmak üzere, cep telefonuna kayıt altına alınmış telefon görüşmesi, kısa mesaj, e-mail veya mektup ile olur.

Eğer banka kredi kartı limit artırımını müşterisine bildirmezse, artan limitle yapılan harcamalardan müşteri sorumlu olur mu, sorusunun cevabını Yargıtay Hukuk Genel Kurulu verdi.

Öncelikle söyleyeyim ki, kredi kartı müşterisi kendi izni olmadan limit artırılmış ve bu artan limit çerçevesinden kendisi alışveriş yapmışsa, elbette bundan banka sorumlu olmayacaktır.

Müşteri yaptığı harcamaların kredi kartının artan limiti kapsamında olduğunu iddia etse bile, banka sorumlu olamaz. Çünkü müşteri, örneğin 1.000 TL limiti kendisinden habersiz 2.000 TL’ye çıkarılmışsa ve alışverişi 1.000 TL’yi geçince kartı alışverişi reddedeceği inancıyla harcamalarına 2.000 TL’ye kadar devam ederse, müşteri 1.000 TL’nin üzerindeki tutardan sorumlu olmayacağını ileri süremez.

Aksinin iddiası, bankanın habersiz artırdığı limit kadar müşterisine hediye, bağış yaptığı anlamına gelir. Oysa kredi kartına hediye puandan başka, hediye limit uygulaması asla yoktur.

SMS’le bilgi talebi

Aslında Necla Hanım bankasına önceden talimat vererek, dönem içi harcamalarının 700 TL’ye ulaşması hâlinde kendisine SMS ile bilgi verilmesini talep etmiştir. Kayıt altına alınan telefon görüşmelerinden limit artırım bildirme talimatının varlığı belirlenmiştir.

Eğer banka, limiti aşan harcama olduğu hususunda Necla Hanım’ı bilgilendirseydi, Necla Hanım, olaya müdahale edecek ve belki de kredi kartını alışverişe kapatacaktı. Bu nedenle, kardeşi Emre’ye verdiği kredi kartıyla yapılan harcamalarda, kart hamili Necla Hanım’ın talimatına rağmen banka tarafından bildirim yükümlülüğü yerine getirilmediğinden, banka kusurlu olarak zararın artmasına sebebiyet vermiştir. Bankanın Necla Hanım’a SMS mesajı göndermesi hâlinde zararın büyümesi önleneceğinden, birer itimat kurumu olan bankaların objektif özen borcunun gereği olarak hafif kusurlarından dahi sorumlu bulunmaları sebebiyle de, banka Necla Hanım’ın 700 TL’yi aşan zararından sorumlu olacaktır. Tabii ki Emre Bey de bankaya karşı sorumludur.

Kart sahibinin izni

Bu arada, Necla Hanım’ın kredi kartını, limiti aşacak şekilde izinsiz ve onaysız kullanan kardeşi Emre Bey hakkında, başkasına ait banka veya kredi kartının izinsiz kullanılması suretiyle yarar sağlama suçundan Türk Ceza Kanunu 245/1 maddesi uyarınca açılan ceza davasında suçlu bulunduğu için ceza da verilir. Bu da gösteriyor ki, Emre Bey, gerçekten de Ablası Necla Hanım’ın bilgisi ve rızası olmadan limiti aşacak şekilde harcama yapmıştır.

O halde, eğer bir banka limiti aşan harcama olmasına rağmen kredi kartı müşterisini uyarmamış, bilgilendirmemiş ise ve bu harcamalar da gerçekten müşterinin bilgisi ve onayı dışındaysa, başkasının yaptığı limit aşan harcamalardan, müşteri sorumlu olmaz.

Limit talimatı verilmesi önemli

Fakat müşterinin kendisine haber verilmeden yapılan limit artırımı kapsamında yapılan alışverişi başkası yaparsa, müşteri yine de sorumlu olur mu, diye sorarsanız, buna da Yargıtay farklı cevap veriyor; hayır, diyor, müşteri artan limiti kendisi harcamamışsa, izni ve onayı olmadan sorumlu olmaz.

Bu durum Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’na kadar giden ve 16/6/2020 tarih ve 2020/400 K sayılı kararına konu olan bir davada şöyle çözülmüş:

İzmir’li Necla Hanım’ın kredi kartı limiti 700 TL’dir. Necla Hanım, kredi kartını, kullanması için şifresi ile birlikte kardeşi Emre Beye verir.

Emre Bey ilk defa 18.01.2013 tarihinde 100 TL tutarında bir alışveriş yapar. Böylece, Necla Hanım’ın da önceki harcamaları ile birlikte toplam tutar 700 TL’yi aştığı hâlde banka Necla Hanım’a bilgi vermez. Emre Bey, kredi kartı ile 19 bin TL’ye kadar alışveriş yapmaya devam eder.

SIFIR ARAÇTA DA GİZLİ AYIP OLURSA

İhsan Amca’dan haber var, hem kendi hem de Zeynep Teyze iyilermiş, ikinci doz aşılarını da olmuşlar ama yine de mümkün olduğu kadar sokağa çıkmıyorlarmış. Arkadaşı Serdar Bey’in başına gelen sıfır kilometre araçla ilgili olayı anlattı. Serdar Bey iki ay önce aldığı sıfır aracın sol arka çamurluğunun alt kısmındaki verniğin attığını fark edince hemen yetkili servise gider ve aracın boyanmış olduğu ortaya çıkar. Aracın iadesini ve yenisinin verilmesini ister. Reddedilince, soluğu mahkemede alır.

Yargılamada, aracın sol arka çamurluğundaki soyulmanın üretimden kaynaklı gizli ayıp niteliğinde olduğu tespit edilir. Ayıbın giderilme maliyeti ve araçta değer kaybı 20 bin TL civarındadır. Araç satış öncesinde hasar görmesi yahut kusurlu imal nedeniyle işlem görmüş ve bilirkişi tarafından da tespit edildiği üzere renk farklılığı olmaması için bagaj kapağına da boya taşırılarak ve boyanın orijinalliği bozularak kusurlu onarımlarla ayıp gizlenmek istenmiştir.

Ayıbın niteliği ve alıcıdan gizlenen ayıbın satımdan çok kısa bir süre sonra ortaya çıkması ve akabinde müşterinin tüm yasal yolları takip etmesi göz önünde bulundurulduğunda, aracın ayıpsız sıfırı ile değiştirilmesi gerekir.

Ayıbın önemsiz olması hâlinde tüketici sözleşmeden dönemez. Ücretsiz onarım veya malın ayıpsızı ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecekse alıcı, tüketici sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tespitinde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği hususları dikkate alınır.

YENİ HUKUK KİTAPLARI

Şirketlerin denetimi, hem azınlıktaki pay sahipleri, hem de şirketle ticaret yapan müşteriler için çok önemlidir. Şirketle ilgili bilgiler, şirket denetim raporunda yer alır, tabii ticari sır olanlar hariç.

Prof. Dr. Korkut Özkorkut’un Anonim Şirketlerde Bağımsız Denetim başlıklı kitabı, özellikle bağımsız denetime tabi başta bankalar, sigorta şirketleri, borsa şirketleri ve onları denetleyecek bağımsız denetçiler için çok yararlı ve sorularına cevap bulacakları bir eser. Özkorkut’a göre şirket yönetim kurulunun faaliyetleri yerindelik yönünden denetlenmiyor, sadece finansal tablolar, yönetim kurulu faaliyet raporu, envanter ve muhasebesi denetleniyor.