Değerli konuta vergi ertelenir mi?

Değerli konut vergi beyannamesi verme süresinin son günü 20 Şubat. Erteleme kanunu çıkmazsa mutlaka beyanname verilmeli. Aksi takdirde usulsüzlük cezası gelebilir

Değerli konut vergisi çok tartışıldı ve halen de tartışılıyor.

Bu sene uygulanmayacağı, en az 1 yıl süre ile erteleneceğine dair basın açıklamaları yapıldı.

Ancak, değerli konut vergi beyannamesi verme süresinin son günü 20 Şubat olmasına rağmen, halen Meclis’e ertelemeyi içeren bir kanun teklifi sunulmadı.

Bu şu demek, 20 Şubat’a kadar erteleme kanunu çıkmazsa, değerli konut vergisi beyannamesinin mutlaka verilmesi gerekir. Aksi takdirde usulsüzlük cezası gelebilir ve değerli konut vergisi vergi dairesi tarafından resen tarh edilebilir. Aman dikkat!

İhsan Amca meraklı, kendisinin “değerli konut”u olmasa da, sorup soruşturuyor, bilgilenmek istiyor.

Ama aslında durum farklıymış. Meğer, İhsan Amca’nın eşi Zeynep Teyze’ye, büyük babasından miras olarak 5 milyon TL değerinde bir müstakil ev miras olarak kalmış.

Ortak sayısı etkilemez

Zeynep Teyze, 5 kardeş oldukları için, kendi payına 1 milyon TL değerinde hisse düştüğünden, değerli konut vergisi ödemeyeceğini düşünüyormuş. İhsan Amca da, Zeynep Teyze’nin yanılıp yanılmadığını anlamak için değerli konut vergisini merak ediyormuş.

Zeynep Teyze’ye, önemli olanın konutun değerinin en az 5 milyon TL olması gerektiğini, bu konuta kaç kişinin ortak olduğunun önemi olmadığını söylediğimde, “şaşırmadı” desem, yalan olur.

Zeynep Teyze haklı olarak diyor ki, “Benim 5 milyon TL değerinde bir konutum ve dolayısıyla 5 milyon TL değerinde bir servetim yok ki! 1 milyon TL değerinde bir servetim var. Ama ben değerli konut vergisi ödeyeceğim. 4.5 milyon TL değerinde bir konutu olan ise, değerli konut vergisi ödemeyecek.”

Haklısın Zeynep Teyze, ne yapalım, kanun böyle.

Erteleme olmazsa son tarih 2 Mart

Değerli konut vergisi diye bir vergi türü yoktu. İlk defa 7194 sayılı ‘Dijital Hizmet Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’ ile vergi sistemine kazandırıldı.

Erteleme olmazsa, değerli konut vergisi beyannamesi 20 Şubat’a kadar verilecek, iki taksitten ilki de şubat ayının son günü 29 Şubat 2020’de ödenecek. Ama 29 Şubat Cumartesi gününe geldiğinden 2 Mart 2020 günü de ödeme yapılması, gecikme cezasını gerektirmeyecektir.

Peki önceden olmayan bu değerli konut vergisi niçin getirilmiş? Şöyle izah ediliyor: Kamu harcamalarının, büyümenin ve kalkınmanın sürdürülebilir finansman kaynağı vergilerdir.

Herkesin mali gücüne göre vergilendirilmesi ise Anayasa ile kural altına alınan temel ilkelerden birisidir.

Genel refah düzeyindeki vatandaşların sahip olması güç olan yüksek değerli mesken nitelikli bir veya birden fazla meskene sahip olmak da, mali gücün yüksekliğinin bir göstergesidir. Bu sebeple değerli konut vergisinin temel gerekçesi, mali güce göre vergilendirme ilkesinin hayata geçirilmesidir.

Herkes bir gün ödeyecek!

Değerli konut vergisinde sınır 5 milyon TL.

Şu anda, mesela 3 milyon TL değerinde bir konuta sahip olan kişi, konutunun değeri 5 milyon TL’ye ulaştığında, o da değerli konut vergisi ödemeye başlayacak.

Bunun sebebi, değerli konut vergisi limitinin kanunla 5 milyon TL olarak sabitlenmiş olması. 5 milyon TL’lik limit sabit kaldığı ve konut fiyatları arttığı sürece, elbette gün gelecek hemen hemen her konutun değeri 5 milyon TL’ye ulaşacak ve vergi ödenmesi gerekecek.

Oysa yapılması gereken, nasıl değerli konutun değeri, her yıl yeniden değerleme oranında artıyorsa, 5 milyon TL’lik limit de aynı oranda artışa tabi tutulmalıydı.

Aksi halde, gerekçe havada kalır, mali gücü yüksek olanlar değil, herkes değerli konut vergisi öder hale gelir.

ÇİFTE VERGİLENDİRME Mİ?

Asgari ücret 2020 yılı için net 2.324 TL’dir. Küçük bir hesap yaparsak, 2152 asgari ücretli bir araya gelirse ancak 5 milyon TL değerinde bir değerli konut satın alabiliyor.

Ya da 2019’da 23.530 TL maaş alan 213 milletvekili bir araya gelirse değerli konut satın alabiliyor.

Bu neyi gösterir? 5 milyon TL değerinde bir konuta sahip olmak, mali gücün yüksekliğini gösterir mi?

Her zaman değil! Zeynep Teyze’nin örneğinde olduğu gibi, bazen bu değerde bir konutsa sahip olma, gerçek mali gücün göstergesi olmayabilir. Konut miras yoluyla, bağış yoluyla, boşanmada edinilmiş malların paylaşılması yoluyla kazanılmış olabilir. Bu durum, kişinin gerçek mali gücünün bir göstergesi değildir.

Emlak vergisi de var

Değerli konut vergisinin konusu, en az 5 milyon TL değerinde bir konuta sahip olma.

Diyelim ki Zeynep Teyze, kendisine büyükşehir mücavir alanı sınırları içinde miras kalan 5 milyon TL değerinde eve tek başına sahip olsun. Ödeyeceği vergileri sıralayalım.

Bir defalığına yüzde 7 veraset ve intikal vergisi 350.000 TL (ki Zeynep Teyze’nin bunu ödeyecek birikimi yok!)

Binde 2 emlak vergisi 10.000 TL

Binde 3 değerli konut vergisi 15.000 TL

Varsayalım Zeynep Teyze, bu evi aylık 15 bin TL’den kiraya verip kendisi aylık 2 bin TL’den kirada oturup, aradaki fark ile geçimini sağlamayı düşünsün.

Yaklaşık 42 bin TL gelir vergisi, 24 bin TL kira ödeyecek.

Bitmedi, 10 bin TL emlak vergisi, 15 bin TL değerli konut vergisi ödeyecek, sonuçta eline net 89 bin TL geçecek.

Burada dikkat çeken taraf, 5 milyon TL değerinde bir konuta sahip olduğu için iki kere vergi ödemesi.

Yani, 5 milyon TL ve üzeri bir konuta sahip olan kişi, bu nedenle ve kaynağı ve konusu aynı olacak şekilde bir kere emlak vergisi, bir kere de değerli konut vergisi ödeyecek.

Aynı vergi konusunun iki kere vergilendirilmesi gibi geliyor bana. Vergilerden birisinin alacaklısının belediyeler, diğerinin ise vergi dairesi olması çifte vergilendirme gerçeğini ortadan kaldırmaz.

DEVRE MÜLK NE OLACAK?

Devre tatil ile devre mülkü karıştırmamak lazım. Devre tatilde, tatil yapılacak bir yerin belirli bir süreliğine kullanım hakkı satın alınır.

Devre mülkte ise, tatil yapılacak taşınmazın sahibi, maliki olunur.

634 sayılı Kat Mülkiyeti kanunu md 58/2, ‘Devre mülk hakkı ancak mesken nitelikli, kat mülkiyetine veya kat irtifakına çevrilmiş yahut müstakil yapılarda kurulabilir’ demektedir.

Devre mülk hakkı, müşterek mülkiyet hakkına bağlı bir irtifak hakkıdır ve aksi resmi senette kararlaştırılmadıkça devre mülk hakkının bağlı olduğu pay, devrelerin sayı ve süreleri esas alınarak eşit bir biçimde belirlenir.

Bu da şu demektir, devre mülke konu olan meskenin değeri en az 5 milyon TL ise, devre mülk malikleri payları oranında değerli konut vergisi ödeyeceklerdir.