İki uçak, bir fark

Motorları, menzilleri, kanat uzunlukları, azami kalkış yükü ve benzeri, çok fark var aslında iki uçak arasında.

Ama temel bir tek fark var.

Türk Hava Kuvvetleri’ne ait uçak, Türkiye’den, ABD’ye yardım malzemesi götürdü, hayat kurtarmak için.

ABD Hava Kuvvetleri’ne ait uçak, ABD’den YPG’ye her türlü ağır silah ve mühimmatı taşıdı, taşıdıkları Türk askerine karşı da kullanıldı.

İyi ki yardım ettik ama ABD’ye.

“Biz size yaşamı taşıdık, siz bizim coğrafyamıza ölümü taşıdınız” diyebilmek büyük bir vicdani üstünlük sağlayacak Türkiye’ye.

Koronavirüs aşısının çıkaracağı kavga

Üzerinde çalışanlar bugün koronavirüs aşısını bulsalar bile tüm dünyanın ihtiyacını karşılayacak, milyarlarca doz koronavirüs aşısını üretmek hiç de kolay olmayacak. Dünyanın en büyük aşı üreticisi Hindistan’ın Serum Enstitüsü, başarılı olan aşıdan 2021’de toplam 400 milyon doz üretebileceklerini açıkladı. Yani lisansa sahip olan ilaç firması dünya üzerindeki başka firmalarla üretim anlaşması yapsa bile uzunca bir süre beklemek gerekecek.

Etik olarak, bulunacak aşının önce sağlık sektöründe çalışanlara yapılması gerekiyor. Türkiye’de koronavirüs testi konusunda yaşananları düşününce, o zaman yaşanacak kaosu tahmin etmek hiç zor değil.

Oxford Üniversitesi’nin yürüttüğü aşı çalışmasının sahibi aslında İtalya merkezli bir ilaç şirketi. İtalya ya da İngiliz hükümeti kendi vatandaşlarımız aşı olmadan aşının ihracatı yasak derlerse ne olacak?

ABD Başkanı Donald Trump Alman bir biyoteknoloji firması CureVac’ın üzerinde çalıştığı aşıyı ABD’de kullanılması şartıyla satın almak istemişti. Karar vericilerin seçimlere girdiğini düşünecek olursak, bulunacak aşı, büyük insanlık dayanışması yerine önce benim vatandaşım diyen liderler tartışmasını başlatacak.

Aşı çalışmalarında insan üzerinde deneme sürecinde olan Çin’in aşıyı bulması durumunda bunu siyasi etkinlik malzemesi haline getirip getirmeyeceğinin bir garantisi yok. Trump da, sevmediği Venezuela’ya ya da Küba’ya rejim değişmeden aşı yollamam diyebilir, Putin, Avrupa Birliği’ne Kırım yaptırımlarını kaldırma şartı koşabilir.

Yani bugün aşı bulunsa, yarın “Geçti, bitti” diyemeyeceğiz koronavirüs için. O güne kadar en iyi seçenek hastalıktan uzak durmak.

Tam zamanı denecek sorular

Yılda 3 milyon ton soya tüketiyor, sadece 150 bin ton soya üretiyoruz. Bu açık kaç yılda kapanır? Yem sanayi alternatif bir ürün bulabilir mi?

Kaya gazı sayesinde, üretici olan ülkelerden biri haline gelen ABD şu an daha fazla petrol stoklamanın yollarını arıyor. Acaba bu kadar ucuz olduğu bir dönemde Türkiye’nin petrol stok kapasitesini artırma şansı var mı?

Ayçiçeğinde Rusya ve Romanya’nın getirdiği ihracat yasağına karşı, üretimi artırmak için ne yaptık? Mart sonu ekimini kaçırdık ama haziran için bir çalışmamız var mı acaba?

Sokağa çıkma yasağı sürecinde stoklanan ve çöpe giden ekmek sayısı ikiye katlandı. Daha zor bayatlayan büyük ekmekler üretmek ve israfın önüne geçmek için acaba ne yapılabilir? İstanbul Halk Ekmek, rahatlıkla öncülük edebilir böyle bir çalışmaya.

Koronavirüs krizi gösterdi ki kâğıt ve kâğıt ürünleri küresel krizde en çok aranan ürünler arasında yer alıyor. Selüloz üretimi için kayın ve belirli çam cinsleri, kâğıt sanayisi için okaliptüs grandis ve okaliptüs globulus türü ağaçlara ihtiyacımız var. Son yıllarda ormanlık alanları artan Türkiye acaba bu ağaçlardan ne kadar dikim yaptı?

1 Mayıs anıları mı dediniz?

1915 yılında, Seddülbahir’de, Atatürk komutasındaki 19. Tümen düşmana taarruz ediyordu. Amaç düşmanı Arıburnu’ndan söküp atmaktı.

1922 yılında, Kâğıthane’de, Amele Sosyalist Partisi’nin düzenlediği etkinlikte, işçiler, İstanbul’un işgaline ve İstanbul’daki İngiliz mandası sevdalılarına karşı çıkıyorlardı. Ankara’da da İmalat-ı Harbiye ve Şimendifer işçilerinin kutlaması vardı.

2020 1 Mayıs’ında evrensel bir sağlık krizi ve bunu takip edecek ekonomik sıkıntılarla karşı karşıya dünya. Bu işin kötü tarafı ama işin bir de iyi tarafı var. Artık başkalarının zararından kâr sağlayan finans piyasaları değil, üretmek belirleyici oluyor dünyada. Üretmenin değeri arttıkça üretenin haklarını alması daha kolay olacaktır.