Demir, bakır, çinko, alüminyum gibi cevherlerin fiyatı üreticiler ile büyük tüketiciler arasında her yılın ilk çeyreğinde yapılan pazarlıklarda tespit edilir ve, demir-çelikçilerin tabiriyle, bütün yıl için "fikslenir." Demir cevher fiyatları geçen yıl 47 dolardı. Bu seneki artışın astronomik olacağı söyleniyor. "Müzakerelere yüzde 30 artışla başlandı" diye konuştu demir çelik sektörünün önde gelen profesyonellerinden biri. "Daha sonra yüzde 70 zikredilir oldu. Şimdi yüzde 100 artışın bile makul olacağı konuşuluyor."Cevher dünyasının bir ikinci ilginç özelliği, üretimin olağanüstü oranda konsolide olmasıdır. Arzın yüzde 70'e yakın bir bölümünü kontrol eden üretici sayısı sadece üçtür. İngiliz-Avustralya şirketleri BHP Billiton ile Rio Tinto ve Brezilya şirketi Vale. Cevher piyasası başka piyasalara benzemez. Petrol, kahve veya buğday gibi borsası yoktur. Geçen kasımda BHP, Rio'yu satın almak için bir atak başlattı. Girişim başarılı olursa demir cevheri, bakır, alüminyum, uranyum, kömür ve çinkoda hâkim pozisyona gelecek bir dev doğacak. Bu olasılık birçok ülkede olumsuz dalgalanmalar yarattı. En çok rahatsız olan ise Çin.Geçen yıl dünyada üretilen çeliğin yüzde 32'si, alüminyumun yüzde 25'i, bakırının yüzde 23'ü, çinkonun yüzde 30'u ve nikelin yüzde 18'i Çin tarafından tüketildi. Geçen yıl Çin teslimi Avustralya demir cevherinin fiyatı ton başına 100 dolar civarındaydı. En uç senaryoda, fiyat bu yıl 180-190 dolara seviyelerine yükselebilir. Çin'in bu yılki ithal demir cevheri ihtiyacının 350 milyon ton olacağı tahmin ediliyor. Bir kaynağa göre, aradaki fark Çin'in savunma bütçesine eşittir. Dalgalanma yaşandı "Bu nedenle tekelleşme Çinlileri çok yakından ilgilendiriyor" diye konuştu bir demir-çelik uzmanı. "Hatta bunu egemenliklerine yönelik bir tehdit olarak bile görüyorlar. Cevherde son gelişmelerin kendilerine yönelik bir komplo olduğunu iddia edenler bile var."Geçen hafta hiç kimsenin beklemediği bir gelişme oldu. Çin alüminyum şirketi Chinalco ABD alüminyum şirketi Alcoa ile birlikte 14 milyar dolara Rio Tinto'nun yüzde 12'sini satın aldı. Amaç çok açık: BHP/Rio birleşmesine çomak sokup tekelleşmeyi önlemek. Bazı bankacılara göre, eğer BHP, Rio'yu almak için ısrar ederse, Chinalco Çin Kalkınma Bankası'nın hazır ettiği 120 milyar dolar krediyle Rio için alternatif bir teklif verecek. Bütün bunlar, önümüzdeki yıllarda büyüyecek bir kaynak kavgasının ilk alametleri. mmunir@milliyet.com.tr Tekelin önüne geçmek
