Türkiye, İstanbul'u tehdit ettiği için Boğaz'dan geçen tanker trafiğini hafifletmek istiyor. Bunun yöntemi, petrolü karadan boru hattıyla nakletmek, Adriyatik, Ege veya Akdeniz'e indirmektir.Hükümetin hatası bu güzergâhlardan herhangi birini seçmekte hür ve bağımsız olduğunu sanmasıdır.Karadeniz'den gelen petrolün büyük bir bölümü doğrudan veya dolaylı olarak Rusya'nın kontrolündedir. Bir kısmını da büyük petrol şirketleri naklediyor.Bu nedenle Rusya ile işbirliği yapmadan güzergâh seçmek dünyanın en akıllı işi değildir. Samsun ile Ceyhan arasına boru hattı inşa edip birilerinin içinden petrol akıtmasını beklemek, bir yerlere dondurma külahı fabrikası yapıp birilerinin dondurma yapmasını beklemeye benzer. Başbakan bu gerçeği yok sayarak, ve tamamen keyfi bir seçimle, Samsun-Ceyhan'ı güzergâh seçmiş olan bir şirkete işi tahsis etti. Bu şirket Başbakan'ın damadının birkaç aydan beri genel müdürü olduğu Çalık Holding'dir. Aslında, Trakya hattından çok daha uzun ve pahalı olmasına rağmen, Samsun-Ceyhan seçimi tamamen mantıksız değildir. Bu hatta istimlak giderleri Trakya'dan ucuzdur. Çevreye olumsuz etki Trakya'dan daha az olacak. Boru hattının mevcut hatta paralel inşa edilmesi olanağı inşaatı kolaylaştıracak. Petrolün Ceyhan'a akması, orasının petrol terminali olarak önemini artıracak. Orada rafineri yapılmasının mümkün olması hattın katma değerini artıracak.Ama Samsun-Ceyhan hattının Türkiye için elverişli olması yetmez. Çünkü Türkiye'nin (ve Çalık'ın) akıtacak petrolü yoktur. Eğer petrolü olanlar Samsun-Ceyhan'da avantaj görmüyorlarsa ki şu ana kadar görmüyorlar külah dondurmasız kalır.Nitekim, hükümetçe Çalık'a verilen altı ay süre, akıtılacak petrol (throughput) ve finansman bulunamadan üç ay kadar önce sona erdi. Trakya hattından pahalı Belki de en büyük neden Rusya'nın projeye angaje edilememesidir.Rusya dünyanın en büyük petrol ve gaz üreticilerinden biri haline geldi. Şimdi politikası en büyük müşterileri arasında bulunan Avrupa ülkelerinde dağıtım ve satış işine girmektir. Türkiye Rusya'nın önem verdiği hedef ülkeler arasındadır. İgdaş, Botaş gibi şirketlerde gözü olduğu sır değildir. Samsun-Ceyhan hattında aslan payını talep ediyorlar. Petrol boru hattı inşa edip rafineri yapmak istiyorlar. Rusya'nın bunları elde etmek için ellerindeki bütün pazarlık kozlarını kullanmak istemesi doğaldır.Başbakan'ın Çalık Holding patronu Ahmet Çalık'a hattı ihalesiz vermekle büyük bir kıyak yaptı. İşin gerçekleşmesini istiyorsa Rusya'ya da kıyak yapması gerekecek. mmunir@milliyet.com.tr Aslan payını talep ediyorlar
