Güneydoğu kaplanlarını görecek miyiz?

MUŞ / VAN

Muş Valisi Erdoğan Bektaş bir gün bir Amerikalıyla konuşuyormuş. Amerikalı ona demiş ki: “Türkiye dikdörtgen bir tahta gibidir. Bu tahta batıya doğru eğiktir. Her şey batıya akıyor. Tahtayı düzeltmek zorundasınız. Bunu yapmazsanız olmaz.”
Bektaş başını sallıyor. “Bunu yapmanın bir bedeli var, bir de yapmamanın” diyor.
Söylemesine gerek yok. Yapmamanın bedelinin Güneydoğu’da huzursuzluğun bıçak gibi Türkiye’nin beline sokulu kalması olduğunu biliyoruz.
“İmkân ve potansiyelleri artık akıllı kullanmalıyız” diyor Demirci. “Bir para bulsak da buralardan kaçsak, uzun süre buralarda herkesin fikri bu idi. İnsanların ümitlerini gene buraya çevrmeliyiz.”
Bunu yapmaya çalışanlardan biri Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı (www.daka.org) Genel Sekreteri Emin Yaşar Demirci’dir.
Demirci Türkiye’nin en iyi sosyologlarından biridir. Ama bundan daha ilginç bir özelliği var: Herkes Güneydoğu’dan batıya göç ederken, 1997’de eşi ve iki kızıyla birlikte Van’a yerleşmesi.
Van Yüzyıl Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. Geçen sene Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı DAKA’nın genel sekreterliğine atandı.

74 projeye destek sağladı
DAKA 2006’da kurulmasına başlanan 24 bölgesel kalkınma ajansından biridir. Yirmi küsur genç ve adanmış personeli ile Van, Bitlis, Muş ve Hakkâri’de özel sektör yatırımlarına yol gösteriyor ve kaynak sağlıyor.
“Modern hayvancılık, turizm ve emek yoğun sektörlere öncelik veriyoruz” dedi Demirci. “Batıda rekabet gücünü kaybetmiş sektörlere burada iş var çünkü işgücü ucuz, bölge yatırıma aç.”
Ajans bir yıldan az bir zaman içinde 74 projeye destek sağladı, 14 milyon lira hibede bulundu. Bu para çok değil ama buralarda az para çok iş görüyor. Desteklenen projelerden 830 kişiye iş kapısı açacak.
“Daha çok yeniyiz. Tanıtacağımız şeyleri kendimiz tanımaya çalışıyoruz. Kaynaklarımızın artacağı muhakkak” diyor Demirci.
Gaziantep, Konya, Kayseri gibi bölgeleri zengin eden teşvik politikaları buralarda başarılı olmadı. Ortalama kişi başına gelir Türkiye ortalamasının dörtte biri. Devasa bir işsizlik var. Hastane, yurt, okul, yol gibi altyapı yatırımlarına yeni hız veriliyor.
Bölgeyi rahatlatmak için “pozitif ayrımcılık yapılmalıdır” diyor buraları iyi tanıyan birisi.
“Bölge belediyelerinin borçlarının yapılandırılması ve bütçeden aldıkları pay artırılmalıdır. İşyeri açanlara sigorta, vergi muafiyet ve indirimleri uygulanmalıdır. Kredilerde kolaylıklar sağlanmalıdır.”
Ama bölgenin kaynakları büyük oranda bakir ve doğası fazla hırpalanmamış. İnsanları çalışkan, istekli ve refaha aç. Terör sona erdiğinde Türkiye uçacak ve buraları büyük bir patlama yaşayacak.
“Bu olmaya başladığında biz hazır olacağız” diyor Demirci.
Neden olmasın? Anadolu Kaplanları’nı gördük. Belki Güneydoğu Kaplanları’nı da görebiliriz.
En iyimser olanların başında Muş Valisi Bektaş geliyor.
“Bir gün çocuklarımıza (terörü) anlatacağız anlayamayacaklar” diyor.