“Yatay Zeka” izlenimleri
Heavy metal dinleyen bir ergenken, kesinlikle çevrim içi olmayan yüzde 100 organik metal camiamızda şöyle bir tartışma vardı. “Bu albüm yavaş olmuş.” Ya da “X grubun eski hızı yok abi. Yavaş albüm yapmış.”
Bizim için albümün hızı ve sertliği önemli iki kategoriydi. Gitar solosu hızlı parmaklardan çıkıyorsa makbuldü. Herhangi başka bir niteliğin bizim nezdimizde önemi yoktu. Aynı şey davul ve bas için de geçerliydi. İyi davulcu karmakarışık çalandı. Bunu en hızlı şekilde yaptığınızda kahramanımız olurdunuz. Değerlendirme kriterlerimiz zamanla değişti. Dinlediğimiz müzikler de farklılaştı.
Bugünün rap camiasında bazı hayranlar, aynı çocukluğumuzun metal camiasında olduğu gibi hız tutkunu. Bir rap’çinin performansını, ağzından çıkan kelimelerin hızıyla değerlendiriyorlar. Ve bekledikleri ya da hayal ettikleri hızı bulamayınca “yok abi bu albüm olmamış”lar geliyor.
Ceza’nın yeni albümü “Yatay Zeka”ya yapılan sanırım en sığ eleştiri bu olsa gerek: “Yavaşlamış abi.” “Eskiden makineli tüfek gibi rap yapardı, kelimeleri hedefine mermi gibi yollardı. Şimdi kelebek gibi havada uçuyor sözcükler.”
Anlıyorum sizi Ceza hayranları, ama inanın başka açılar da var.
Hız tek kriter değil
Bir defa şunu söylemek lazım, Ceza bütün rapçilerin en hızlısı olarak ün yapmış bir isim. Baştan beri bunu sanatsal tarzının önemli bir karakteri hâline getiren birinin (yakın zamanda yeniden gösterilen Fatih Akın’ın “Boğazın Üstünde”sinde de görüldüğü gibi) yavaşlamasının dikkat çekmesi normal. Bunu anlıyorum. Ancak hız tek kriter değil.
Yeni Ceza albümü “Yatay Zeka”, bir önceki “Suspus”tan tam dokuz yıl sonra gelen 10 yeni şarkıdan oluşuyor. Beş yıl arayla yayınlanan iki albümün ardından bu kadar uzun bir süre geçmiş olmasını biraz da müzik dünyasının değişen dinamiklerine bağlamak lazım. Ceza, “Suspus”u izleyen dönemde single’lar yayınladı. Günün pazarlama trendleri, stream platformlarının dayattığı yeni iklim bunu mecburi kılıyor. Albüm yayınlamak artık çok eski bir âdet olarak ele alınıyor ve albümler çoğunlukla önceden yayınlanmış single’ların bir-iki yeni şarkıyla bir araya getirildiği single koleksiyonları görünümünde ortaya çıkıyor.
Ceza böyle bir yola gitmemiş. Şarkılara gelince, tek tek ele almak yerine genel bir gözlemi aktarmak lazım. Ceza’nın ağzından çıkan kelimelerin hızı değil içeriği önemli. Daha yavaş geliyor olabilir kelimeler ama ağırlıkları hâlâ tam. İlk albümden bu yana Ceza kendi zihninde olanları, şahsi hikâyelerini ve topluma dair gözlemlerini en çarpıcı biçimde ifade etmeye devam ediyor. Sanatının içeriğini hiçbir zaman sulandırmıyor. Yaşadığı döneme ve çağa ilişkin her zaman değerli olacak gözlemlerine tam gaz devam ediyor.
“Yatay Zeka” - Ceza (ED Müzik)
Yeni çıkanlar
■Filipin asıllı Brit şarkıcı ve besteci Beabadoobee (Bea Kristi) yeni albümü “This is How Tomorrow Moves” ile pop rock indie dinlemeyi seven kitleye hitap ediyor. Ergen yaşta müziğe atılan ve albümler yaparak büyüyen Kristi, 22 yaşında ve kendine yeni bir dinleyici kitlesi bulmaya çalışıyor.
■Avustralyalı saykodelik rock ekibi King Gizzard and the Lizard Wizard “Flight b741” adlı albümüyle dünyanın sonunu şahane bir rock albümüyle kutluyor. Alternatif müzik dinleyicisi derhal göz atmalı bu bol fantezi içeren konsept albüme.
■Fuat Güner’in bir süre önce Instagram hesabında duyurduğu yeni MFÖ single’ı “Küsme Bana” bu hafta yayınlandı. Grubun alışılagelen sound’u kendini yeniden üretmeye devam ediyor. Güzel iş olmuş. Hayata yeni MFÖ şarkıları lazım.