Öneri listeleri nasıl hazırlanıyor?
Edward Newett “İki temel aşama var” diyor. Kendisi Spotify’ın baş yazılım mühendisi. “Birincisi, Spotify’da kullanıcılarımızın kişisel çalma listelerinden gelen bütün datayı inceliyor, buradan Spotify hakkında edindiğimiz bütün bilgiyi ve ilişkileri modelliyoruz. İkinci aşamada tek tek her kullanıcımızın kişisel davranışını inceliyor ve modelliyoruz. Temel dinleme alışkanlıkları, zevkler, Spotify’da takip edilen listeler, takip edilen sanatçılar.”
Elbette hangi şarkıların hangi sıklıkta dinlendiği, hangi şarkıları hangi bölümlerinde dinlemeyi bıraktığımız gibi veriler de var işin detayında.
“Bu iki unsuru bir araya getiriyor ve her pazartesi, hoşuna gideceğinizi düşündüğümüz ama büyük ihtimalle henüz dinlememiş olduğunuz şarkıları öneriyoruz. Yaptığımız iş, sizi anlamak ve davranışınızı taklit etmek” diye anlatıyor Newett, Wired dergisine. Şu meşhur Discover Weekly listelerinden bahsediyor.
Heyecanla bekleniyor
Spotify’da iki milyar çalma listesi bulunuyor. Bu listelerden her kullanıcının kişisel alışkanlıkları takip edilebiliyor.
Bugün çevremde, konuştuğum birçok insan Discover Weekly listelerini heyecanla beklediğini anlatıyor. Çünkü tavsiyeler çok isabetli bulunuyor. İnsanların müzik aramaya vakti yok. Onlara en isabetli öneriyi yapan zaman kazandırmış oluyor. O yüzden çok değerli bulunuyor öneri listeleri. Bugün sıradan insana “Ne dinliyorsun?” diye sorduğunuzda yanıtı “Youtube, Spotify, Apple Music” oluyor. Kimse sanatçı adı telaffuz etmiyor. Olay artık bu noktada.
Önceden de zevkimize göre sanatçı öneren bir algoritma elbette vardı. Özellikle son iki yıldır bilgi analizi çok gelişti ve öneri sistemi liste formatında kullanıcılara görünmeye başladı. Bu büyük bir fark yaratmış durumda. Dünyada bugün müzik dinleme kültürü karışık liste dinlemek üzerine kurulu. O bakımdan format, içerik kadar önemli.
“Karışık çalsın” kafası o kadar yaygın ki çoğu dijital radyoda belli bir türe odaklanan tematik kuşaklar bile artık anlamını yitirmiş durumda. Üç şarkı caz, bir tane rock, iki hiphop, ardından bir elektronik, etnik ve sonra pop. Maksat her telden çalsın.
“Hep aynı şeyi çaldığı zaman sıkılıyorum” diyor insanlar. Belli bir türe, sanatçıya, tarza odaklanmak eskide kalan bir alışkanlık.
Önerilerin bir diğer etkisi insanları hep aynı sanatçıları dinlemekten uzaklaştırması. Diyelim beş tane ünlü ismi seviyorsunuz. Bu durumda size onlara benzeyen ama onlar kadar ünlü olmayan, belki kendi başınıza hayat boyu hiç duymayacağınız isimler öneriliyor.
En etkin mecralardan
Spotify’ın açıkladığı bilgilere göre mayıs 2016 itibarıyla 40 milyon insan Discover Weekly listelerini takip ediyor. Bu listelerde yer alan şarkılar sadece burada yıllık beş milyar dinleme alıyor. Yani Spotify’ın Discover Weekly listeleri, müzik dünyası için başlı başına en etkin mecralardan biri. Bunu kabul etmemiz lazım.
Şimdi bir adım öteye geçildi. Eylülden bu yana Spotify’ın Daily Mix uygulaması, işi daha da kişiselleştirme yoluna girdi. İşi gereği ya da meraktan birçok farklı türü dinleyen benim gibi insanlar için tarz bazında günlük mix’ler önerilmeye başlandı. Bu günlük listeler şunu yapıyor, sizin farklı tarzlar dinlediğinizi fark ediyor. Ve her tarzda ayrı listeler hazırlıyor. Böylece bir gün rock, bir gün caz, diğerinde 70’ler klasik rock listesi bulabiliyorsunuz karşınızda.
Bu bir önceki “karmakarışık dinleme” mantığıyla ters düşüyor belki, ama sanırım bu şekilde her şeyi dinleyen ancak iş kendi zevki için dinlemeye gelince karışık sevmeyen benim gibiler için de yeni bir imkan.
Kişisel liste daha nasıl farklı olabilir diye soruyoruz, her gün yeni bir cevap buluyoruz karşımızda.
Masa üstünden notlar
Geçen hafta lansmanı yapılan yeni label’ın adı İstanbul Blue Night Records. Sony Music Türkiye ve İstanbul Blue Night işbirliğiyle temeli atılan bu firma yeni sanatçılara destek olmayı amaçlıyor.
Amerika’da bir dönem karı koca kavgalarının kaydedilip plağa basıldığını biliyor muydunuz? Bu o kadar çok tutmuş ki evlenen çiftlere bu plaklardan hediye ediliyormuş. Haberde, “Amerikan gençleri bu plakları tertip ettikleri toplantılarda dinlemeyi adet edinmişlerdir” deniyor. Akis’in 15 Ekim 1955 tarihli sayısından bir haber bu. Express dergisinin arka tarafında Derya Bengi’nin hazırladığı bir bölüm var: “Dil Tarih Coğrafya”. Eski dergilerden, gazetelerden seçtiği haberleri kesip yapıştırıyor buraya Bengi. Sırf bu bölüm için bile almaya değer her ay Express’i.
PAZAR ALBÜMÜ
“Migration” - Bonobo
Britanyalı elektronik müzik sanatçısı / prodüktör Bonobo (Simon Green) küresel mülteci sorununun gündemde olduğu bir dönemde hadiseye kayıtsız kalmamış, kişisel bir yaklaşımda bulunmuş. Albümde Kuzey Afrika, Orta Afrika ezgileri, Avrupa elektronik müzik sahnesinin izleri ve muhtelif etnik ezgiler de kullanılmış. Kaliteli mühendislik, güncel trendlerden itinayla uzak duruş, zamansız bir albümü ortaya çıkarmış. Yılın şu ana kadar en dikkat çekici çalışması.
