Benim iki dünyam: Caran d’Ache

Caran d’Ache markasının ismi ayrı bir güzel ve Türkçeyle derin bir bağı var: Rusça kalem anlamına gelen “karandaş” sözcüğü kurşunkalemin temel malzemesi olan grafit için kullanılan Türkçe “kara taş” kelimesinden geliyor. Caran
d’Ache halen bir aile şirketi, 1930’lardan bu yana şirketin yönetiminde yer alan ailenin dördüncü neslini temsil eden Carole Hubscher tarafından idare ediliyor.

Caran d’Ache’ın kaliteli kalemleri ünlüdür ama yazar çizer ve düşünür takımı için arzu nesnesi olan kollu kalemtıraşları da çok sevilir. En bilinen modellerinden biri olan 844 isimli tükenmezkalem, bir görenin bir daha unutamayacağı tasarımıyla her zaman dikkat çeker. Zaten bu köşeli tasarım mürekkep şişelerinden dolmakalemlere kadar farklı Caran d’Ache ürünlerinin imzasıdır, altıgen şekli gördüğünüzde markayı uzaktan tanırsınız.

Caran d’Ache, Timegraph

Sıfırdan zirveye

Peki Caran d’Ache’ın kol saatleri ürettiğini biliyor muydunuz? Önce kısa bir tarih yolculuğu yapalım: Temelleri 1915’te atılan Caran d’Ache, 100 yıldan fazla bir zamandan beri İsviçre’de yüksek kaliteli yazı ve çizim gereçleri üreten bir aile şirketi. Kuruluş aşamasında Fabrique Genevoise de Crayons ismiyle yola çıkan marka, 1924’te o dönem şirketin üst düzey yöneticisi Arnold Schweitzer’in önerisiyle Caran d’Ache olarak bugün bildiğimiz adına kavuştu.

CEO Carole Hubscher ise otelcilik eğitimi almış ve bir süre turizm sektöründe çalışmış. Bir ara ABD’ye taşınma hayalini gerçekleştirmiş ve orada bir Caran d’Ache distribütörü için çalışmış. İşe sıfırdan başlayan Carole Hubscher’in ilk işi depoda ürün paketlemek olmuş, ardından posta gönderim odasına terfi etmiş. İsviçre’ye döndükten sonra bir saat şirketinin (Swatch) pazarlama müdürlüğüne kadar yükseldiği çeşitli işlerde çalışmış ve ileride işine yarayacak çok şey öğrenmiş. Bir röportajında söylediğine göre, kimse kendisini zorlamamış olsa da bir yandan hep aile şirketinin yönetimine hazırlanmış.

Devlerin mülakatı

Swatch’la İsviçre saatçilik sektörünü Japon saatlerinin amansız baskısından kurtaran Beyrut doğumlu ünlü yönetici Nicolas Hayek (1928 - 2010) ve Carole Hubscher’in tanışma öyküsü de iki zeki insanın nasıl kolayca anlaştığına güzel bir örnek: İş görüşmesine giden Carole Hubscher’la şahsen tanışmak isteyen Hayek, karşı karşıya geldiklerinde “Buraya saat yapmayı öğrenmek için mi geldin? Sonra Caran d’Ache’a dönüp saat üretmeyi mi planlıyorsun?” diye söze başlamış. Carole Hubscher ise “Biz zaten saat üretiyoruz. Peki ya siz Swatch kalemleri yapmayı planlıyor musunuz?” demiş. Hayek gülmüş ve “Güzel, işe alındın” diyerek karşılık vermiş.

Caran d’Ache’ın Cenevre’deki üretim tesisinde renk uzmanından gravürcüye kadar çeşitli alanlarda (ve 20 milletten) yaklaşık 300 çalışanı bulunuyor. Caran d’Ache’ın sevdiğim yanlarından biri de kurşunkalem yapım sürecinde artan talaşları (yılda 80 ton) briketlere dönüştürmesi. Daha sonra bu ahşap briketler merkezi ısıtma için bir enerji kaynağı olarak kullanılıyor.

‘Esrarengiz, şaşırtıcı’

Caran d’Ache bugüne kadar (şık bir kutuda ikisini bir arada sunsa bile) kalemi ve saati hep ayrı tutmuştu. Patek Philippe ve Rolex gibi milyarlarca dolarlık markaları barındıran Cenevre, aynı zamanda yüksek saatçiliğin merkez şehirlerinden biri ve galiba etkileşim kaçınılmaz. Meraklıları heyecanlandıran, zamanı ve yazıyı bir araya getiren son Caran d’Ache yeniliği ise Timegraph isimli bir dolmakalem oldu. Saati ve dolmakalemi bir araya getiren Timegraph’ın Le Temps Manufactures üretimi baget tarzı mekanizması elle kurmalı ve tam kurulumda 40 saatlik güç rezervine sahip. Siyah PVD, paladyum ve safir kristal kullanılan malzemeler arasında. Ayrıca kaleme özel minyatür bir mürekkep dolum sistemi geliştirilmiş.

Daha önce Breguet, Blancpain ve Hublot gibi saat markalarının kalem ürettiğini görmüş, Montblanc’ın minyatür saat barındıran rüküş dolmakalemlerine şahit olmuştum ama Timegraph hem teknik hem estetik olarak üst düzey bir eser. Nick Cave’in başka bir olay için söylediği cümle geliyor aklıma: “Sadece bu tür şeylere çekiliyorum tuhaf, esrarengiz, şaşırtıcı derecede muhteşem ve hayranlık uyandırıcı.”

Le Temps Manufactures üretimi saat.